Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Obsesif Kompulsif Bozukluk, akıl ve mantık dışı olduğu bilindiği halde insan zihnini sürekli meşgul eden, insanların ise bu meşguliyetleri gidermek amacıyla, bazı hareketleri defalarca yaptığı psikiyatrik bir bozukluktur. Obsesif Kompulsif Bozukluğun toplum içinde görülme oranı son yıllarda artış göstermekte ve her 100 kişiden iki ya da üçünde bu hastalığa rastlanılmaktadır. Çoğunlukla 9 ila 30 yaş aralığını kapsayan bu hastalık sadece yetişkinlerde ve çocuklarda değil, her yaştan insanda görülebilmektedir.

Uzmanlık alanı Klinik Psikolog olan ve Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde Dr. Öğretim Üyesi olarak görev yapan Tolga Köskün’e, Obsesif Kompulsif Bozukluk hakkında merak edilenleri sorduk. Obsesif Kompulsif Bozukluğun insanlar üzerinde oluşma sebepleri nelerdir? Tedavisi için hangi yöntemler kullanılır? Tipleri ve çeşitleri var mıdır? Kimlerde daha çok görülür?  Tolga Köskün, konu hakkındaki sorularımızı cevapladı.

Öncelikle sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Ben Dr. Öğretim Üyesi Tolga Köskün, Uzmanlık alanım Klinik Psikoloji, Lisans eğitimimi Uludağ Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde aldım, daha sonra Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nde Klinik Psikoloji alanında doktoramı tamamladım. Yaklaşık 10 yıldır öğretim üyesi olarak çalışıyorum.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun ne olduğunu bize anlatır mısınız?

Obsesif Kompulsif Bozukluğun insanlar üzerinde belirli düşünceler ve davranışlar kısmı vardır. İnsanların istemsiz olarak zihinlerine gelen ve zihinlerinden uzaklaştıramadıkları bazı düşünceler olmaktadır. Bu durum psikolojik bozukluğun obsesyon tarafıdır. Kompulsiyon tarafı ise insanların bu istemsiz düşünceleri kontrol etmek amacıyla yinelenen şeklinde yaptıkları davranışlardır. Örneğin, Obsesif Kompulsif tanısı olan kişi, evden çıkarken elimi 10 defa yıkamazsam bugün başıma kötü bir şey gelecek gibi düşünüyorsa, başına bu türden düşüncelerin geleceği ile ilgili kısmı, obsesyon oluyor. Bu düşünceleri kontrol etmek için yaptığı eylemler ise, kompulsiyon tarafı oluyor. Bu hastalıkta kişi, zihnindeki istemsiz düşünceleri eyleme döküyor.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun insanlar üzerinde oluşma sebepleri nelerdir?

Bu durumun birçok gerekçesi olabilir. Erken dönemde olumsuz çocukluk yaşantıları, kişilerin daha önce yaşamış olduğu bazı olumsuz deneyimler ve travmatik yaşantılar, Obsesif Kompulsif Bozukluk için birer gerekçe olabilir. Ancak insanlar üzerindeki bu hastalığın en büyük gerekçesi genetik yatkınlıktır. Yani bu hastalık, aile üyelerinden birinde varsa sonraki kuşaklarda da olma ihtimali yüksek olabiliyor. Bu anlamda hastalık için en büyük risk faktörü, genetik yatkınlıktır.

Her 100 kişiden 2 veya 3’ünde görülen bu hastalık hangi yaşlarda başlar ve kimlerde daha çok görülür?

Kimlerde daha fazla görülür konusunu cinsiyet açısından ele alacak olursak, erkeklere nazaran kadınlarda daha yaygın olarak görülebiliyor. Bu anlamda obsesyonların türleri de değişiklik gösterebiliyor. Örneğin temizlikle ilgili obsesyonlar, kadınlarda daha fazla görülmektedir. Ayrıca ergenlik döneminde de Obsesif Kompulsif Bozukluğa sıklıkla rastlanır. Sebebi ise ergenlik dönemi belirli gelişimsel görevlerin, sorumlulukların, özellikle de kaygıların baş edilmeye çalışıldığı bir dönemdir. Sınav dönemindeki gençlerde de Obsesif Kompulsif Bozukluk görülebilir. Bu hastalık, küçük yaşlardan itibaren insanlarda görülmesi muhtemel bir hastalık olarak ifade edilebilir.

Psikolojik bir bozukluk olan bu hastalığın tedavisi nasıl ve hangi şartlarda yapılır?

Tedavi yöntemi için bilişsel davranışçı terapi dediğimiz bir tedavi yaklaşımı var. Bu tedavi yöntemi, özellikle bu tür hastalıklarda uygulanan etkili bir yöntemdir. Örneğin, bir annenin markete gittiğinde üçüncü sıradaki çayı almazsam çocuklarımın başına bir şey gelecek düşüncesi, tamamıyla zihni meşgul eden istemsiz bir düşüncedir. Tedavi için bu tarz düşüncelerin sorgulanması ve test edilmesi gibi yaklaşımlar izlenebilir. Ayrıca bu konuyla ilgili maruz bırakma dediğimiz yöntem de vardır. Örneğin, temizlik obsesyonu olan, hiçbir kapının koluna dokunmayan veya eldivenle dokunan birisi için maruz bırakma dediğimiz yöntemi kullanabiliriz. Tedavi için de kişinin herhangi bir kapının koluna dokunmasını sağlayabiliriz. Ancak diğer yöntemlerde olduğu gibi maruz bırakma yöntemini de  sadece bu alanda uzman kişiler ve klinik psikologlar kullanabilir. Yani tedavi süreci ve kullanılan yöntemler uzman kişiler eşliğinde yönetilmelidir.  Bu ve benzeri yöntemler kullanılarak insanların bu tür semptomları mümkün olduğunca azaltılabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun tipleri ve çeşitleri nelerdir?

Obsesif Kompulsif Bozukluğun birçok çeşidi vardır. Bunlar; bulaşma obsesyonları, erotik düşüncelerle ilgili obsesyonlar, dini obsesyonlar, kaygı obsesyonları, kirlenme obsesyonları, sayma, kontrol, tekrar etme ve temizlik obsesyonlarıdır. Ancak bizim sıkça karşılaştığımız obsesyonlar, temizlik, kaygı ve tekrar etme açısından zihni meşgul edenlerdir.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun insanlar üzerindeki belirtileri nasıl anlaşılır ve bu belirtiler nelerdir?

Böyle bir hastalığı taşıyan kişiyi anlamak için öncelikle bu kişinin problemlerini ve sorunlarını bir klinik psikoloğa anlatması gerekir. Yani psikolog, kişideki problemler ve sorunlar eşliğinde böyle bir hastalığa tanı koyabilir. Ancak böyle bir hastalığı taşıyan biri davranışlarıyla da yakınlarındaki kişilere obsesyonunu veya kompulsiyonunu hissettirebilir. Örneğin, kişinin evden çıkacağı zaman ışığı birkaç defa kapatıp açması veya kapıyı kilitleyip kilitlemediğini defalarca kontrol etmesi, bir Obsesif Kompulsif Bozukluktur. Bunların yanı sıra psikologların yaptığı belirli testler ve ölçüm araçları vardır. Tabii en sağlıklı olan tanı, psikologların yaptıkları testler ve kullandıkları ölçüm araçlarıdır.

Klinik Psikolog ve Dr. Öğretim Üyesi Tolga Köskün, psikolojik bozukluk olan Obsesif Kompulsif Bozukluk hakkında bizleri bilgilendirdi. Röportajımızı kabul edip bizi bu önemli konuda bilgilendirdiği için kendisine teşekkür ederiz.

Haber & Fotoğraf: Yusuf Palta