Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Vücudumuzda bir bölge kaşındığı zaman hafife alır, kaşıyıp geçmesini bekleriz. Hatta alerji olduğumuzu düşünürüz. Oysa alerjinin çok genel bir ad olduğunu biliyor muydunuz? Çok kaşınmanın uyuzla bir bağlantısı da bulunmayabilir. Kurdeşen rahatsızlığı zaman zaman farklı tepkimeler verebilir. Kurdeşenin ne olduğuna yönelik tüm detayları Avrupa Kurdeşen Koruma Birliği Üyesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı üyesi Prof. Dr. Ekin Şavk ile görüştük. Bizlere kurdeşen hastalığı  ile ilgili tüm bilinmeyenleri aktardı.

Hepimiz zaman zaman kaşınarak rahatlamaya çalışırız. Halbuki kaşınmak vücutta oluşan bir rahatsızlığı vücudun dile getirme şeklidir. Belki stresten, belki tükettiğimiz bir gıdadan, belki de kalıtsal olması nedeniyle hepimiz kurdeşene rastlayabiliriz. Kurdeşen çok yaygın ama az bilinen bir rahatsızlık olsa da ciddi boyutları da olan bir hastalıktır.

Kurdeşen nedir?

Kurdeşen hastalığı bizim tıp dilinde ürtiker olarak ifade ettiğimiz bir hastalıktır. Deride pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkan kurdeşen; kabarık, kaşıntı gibi sebeplerle ortaya çıkmaktadır. Hastalığın en önemli belirtisi çok fazla kaşıntıya sebebiyet vermesidir. Bunun yanında vücutta oluşan ödemli şişliklerin bir var olup bir var olmaması da önemli bir belirtidir.

Kurdeşen neden oluşur? 

Vücuda alınan yabancı bir gıda veya ilaçlar belli bir reaksiyon gösterebilir. Stres durumunda da ortaya çıktığı gözlemlendi. Buna bağlı tiroit bezlerinde yaşanan sorunlar sonucu, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı gibi rahatsızlıklarda da kurdeşen sorununa rastlandığı bilinmektedir. Nadir de olsa kanserde de tümörlerde de kurdeşene rastlanmaktadır. Genellikle sıklıkla kısa vadeli tüketilen yabancı bir gıdaya reaksiyon gösterilmesi sonucu oluşan kurdeşenlere daha sık rastlanılmaktadır.

Kurdeşen kendi içinde gruplara ayrılıyor mu?

Kurdeşen kendi içinde pek çok gruba ayrılan bir hastalık. Dışarıda sinek, böcek sokmuş gibi bir izlenim sunsa da kendi içinde bir çok grubu var. Bunlardan biri fiziksel kurdeşen. Fiziksel kurdeşen; mevsim değişikliklerinde, basınçta, su temasıyla, ışıktan pek çok sebepten ortaya çıkabiliyor. Bir diğeri psikolojik kurdeşen. Fazla stres, mutluluk pek çok duygu durumu kurdeşeni tetikleyebilir. Bir diğeri sistemik hastalıklara bağlı kurdeşen. Bir diğer sınıflandırma da kısa ve uzun vadeli kurdeşen şeklinde olabiliyor. Bazı kurdeşenler günlük, haftalık şekilde seyredebiliyor. Bazıları da 6 haftadan uzun sürüyorsa bu artık kronik kurdeşene dönüşüyor. Bizler bu hastaları ara ara görerek tedavi şekilleri oluşturuyoruz.

Bu tanımlara ithafen hepimiz kurdeşen farkında olmadan geçirmiş olabilir miyiz?

Fark etmeden atlatmak mümkün değil çünkü çok kaşıntılı bir süreç oluyor. Saç derisi, avuç içleri, ayak tabanları, gövde gibi pek çok bölgede şiddetli kaşınmalar olabilir. Bu durumu uzman bir hekim yardımı olmadan atlatmak çok sancılı bir süreç.

Kurdeşenin uyuz ile farkı nedir?

Her ikisi de halk arasında çok rastlanılan bir hastalık. Uyuz ile kurdeşeni ayıran farklar mevcuttur. Uyuzda kurdeşende olduğu gibi ödemli ve şiş kabarcıklar görmüyoruz. Uyuzda hasta deriyi yırtarak rahatlamaya çalışıyor. Uyuzda deri bütünlüğünü bozan, kanamalı bir süreç var. Kurdeşende hastanın derisine kalıcı bir hasar söz konusu değil. 

Kurdeşen bulaşıcı bir hastalık mıdır?

Hayır kurdeşen bulaşıcı bir hastalık değil fakat ailevi yatkınlık söz konusu olabilir. Aile üyesinin birinde astım, bronşit, egzama, bahar alerjisi gibi bir durum söz konusuysa ailenin diğer fertlerinde de bu duruma rastlamak mümkün olabiliyor. Birden fazla kişi kurdeşen olduğu zaman kişiler bulaştığını düşünüyor. Aslında bulaşan bir hastalık değil ailevi yatkınlık söz konusu olabilir. 

Kurdeşenin alerji ile farkı nedir?

Alerji ismi genel bir isimdir. Kurdeşen ya da ürtiker dediğimiz hastalık alerjinin içine giren hastalıklardan sadece biridir. Kurdeşen bu bağlamda alerjik bir rahatsızlık olabilir ama alerjik kısmına girmeyen kurdeşen türleri de bulunuyor. 

Kurdeşene karşı nasıl önlemler alınabilir?

Stressiz bir hayat temin edebilsek çok iyi olurdu. Çünkü stres en büyük tetikleyicilerden biri. Hastalar bazen neye karşı kurdeşen olduklarını çıkarabiliyor. Örneğin tükettiği bir şeyi söylüyor ve bunu tükettikten sonra kurdeşen olduğunu gözlemleyebiliyor. Burada bilinen bir neden olduğu için ondan uzaklaşmak esastır. Ama bazen nedenini kestiremediğimiz uzun vadede süren kurdeşenler de olabiliyor. Bu noktada önlem kapsamında yapabileceğimiz kısıtlamalar olmayabiliyor. Koruyucu, renklendirici, tatlandırıcıyı yoğun derecede içeren gıdalar hastaları ciddi ataklara sokabiliyor. Yemekler güzelce pişirilmeli ve fazla baharattan uzak durulmalıdır.

Tedavi süreci nasıl, ilaç tedavisi mevcut mu?

Bu açıdan şanslıyız çünkü ilaç tedavisi bulunuyor. Bu ilaçlar sayesinde kaşıntıların ve kabarcıkların önüne geçebiliyoruz. Üstelik bu ilaçlar ağır ilaçlar değil hatta ciddi yan etkileri bulunmuyor. Bazı ilaçlar vücudu yoran, depresyona yönlendiren ağır etkileri olan ilaçlar olabiliyor. Kurdeşen tedavisinde kullanılan ilaçlar kısa süre kullanılan ilaçlar. Uzun süreli bir kurdeşende de aralıklarla kullanılan ilaçlardır. Hatta yeni ilaçlar var bunlar hastayı uzun vadede rahatlatan ilaçlardır.

Kurdeşene karşı kesin bir çözüm için çalışma yapılıyor mu?

Ülkemizde olduğu gibi tüm dünyada da çok büyük bir nüfusu etkileyen bir sorun kurdeşen. Kalıcı bir çözüm şu an için mümkün değil ama güvenilir ilaçların uzun süre kullanılmasıyla belki kontrol edilebilir. Örneğin tansiyon hastalarında bu ilacı kullanmadan çözüme ulaşılması pek mümkün değil. Yaşam boyu kullanabiliyor. Kurdeşen içinde böyle bir ilaç söz konusu olabilir.

Kurdeşenle mücadele için yapılan çalışma var mı?

Aynı zamanda ben Avrupa Kurdeşen Koruma Birliği üyesiyim. Bizlerin özellikli bir merkez kurma çalışması devam ediyor. Böylece kurdeşen olan hastalar doktor doktor gezmeden çözüm bulabilsinler. Bizlere gelsinler ve hızlı bir müdahale gerçekleştirelim. Ayrıca bizlerde kurdeşenle yakından muhatap olarak hastalığın boyutunu gözlemleyebilme fırsatı bulabilelim. Tabii burada işin fiziksel boyutundaki kısıtlılıklar söz konusu. Bu işi yapabilecek bir ortam ve yaratılmış bir düzen gerekiyor. 

Aslında her birimizin belki de kısa süreli bile olsa geçirdiği kurdeşene yönelik tüm bilinmeyenleri bizimle paylaşan, dikkat edilecek hususlara yönelik tüm bilgilerini  bizimle paylaşan Prof. Dr. Ekin Şavk’a teşekkür ederiz.

Haber: Berna Turan