Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Boy uzatma ameliyatı kişinin boyunu artıran bir ameliyattır. Son yıllarda oldukça popüler olan boy uzatma ameliyatı,  genellikle uzun kemiklerin (Femur ya da kaval kemiği gibi) uzatılmasıyla yapılır. Bu ameliyatların amacı uzun kemikleri yavaş yavaş ayırıp bu boşlukta yeni kemik dokusu oluşturarak boyu arttırmaktır.

Boy uzatma ameliyatı sağlık ya da estetik gibi nedenlerden dolayı bacak uzunluğunun artırılmasına yönelik ortopedik bir ameliyattır. Bacaklarda yapıldığı gibi kollarda da yapılabilen bu ameliyat, kemiğin kesilip uzatılmasını ve kırık uçlar arasındaki boşluğun genişletilmesi için harici veya dahili bir fiksatörün kullanılmasını içerir. Boşluktaki kemik her geçen gün biraz daha genişlediği için açık alanda yeni kemik oluşur. Yükseklik, vücudu çevreleyen ve destekleyen kemikler, yumuşak dokular, bağlar, kan damarları ve sinirlerin yanı sıra organizmanın yeni kemikler oluşturma yeteneği sayesinde elde edilir. Bu işlem için vücudun herhangi bir yerinden kemik alınmasına gerek yoktur. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı, Dr. Öğr. Üyesi Ali Şişman ile bu konu hakkında bilinmeyenlere cevap bulduk.

Boy uzatma ameliyatı nedir?

Boy uzatma ameliyatı kişinin boyunu artıran bir ameliyattır. Bu genellikle uzun kemiklerin (femur ya da kaval kemiği gibi) uzatılmasıyla yapılır. Bu ameliyatların amacı uzun kemikleri yavaş yavaş ayırıp bu boşlukta yeni kemik dokusu oluşturarak boyu arttırmaktır.

Boy uzatma ameliyatı neden yapılır?

Çocukluk çağında meydana gelen çeşitli genetik bozukluklar ve hastalıklar ciddi boy kısalığına neden olabilir. Kemikleri etkileyen genetik kökenli bazı hastalıklar yaygın adıyla cücelik olarak bilinen akondroplazi, genetik kökenlidir ve boy kısalığının en yaygın nedenidir. İlaçla tedavisi mümkün değildir ve boy kısalığının tek çözümü boyu uzatma ameliyatıdır.

En sık kullanıldığı durumlar nelerdir?

Boy kısalığı vakalarında çoğunlukla boy uzatma ameliyatı yapılır. Boyu kısa olan veya büyüme kıkırdağı kapalı olan herkes tarafından kullanılabilir. Kol uzatma ameliyatından ise kol kısalması veya şekil bozukluğunun düzeltilmesi için de yararlanılabilir. Bu ameliyat cücelik, erken ergenlik, sözde erken ergenlik gibi son derece kısa insanların uzuvlarını uzatmakta etkilidir. Doğum kusurları, çocuklukta büyüme plakası yaralanmaları veya deforme olmuş kemiklerin iyileşmesi nedeniyle bacak uzunluğu eşitsizliği olan hastaları etkilemektedir. Bacak uzunlukları eşit olmayan bu hastalarda bacak uzunluğu, kısa olan bacağın uzatılması ile telafi edilebilir. Bacak kısalığının yanı sıra başka şekil bozuklukları da varsa bunlar uzatma ameliyatıyla tedavi edilir. Kemik uzatma ameliyatı aynı zamanda çok şiddetli bacak eğrilikleri, tedavi edilmemiş kırıklar, osteomiyelit adı verilen kemik iltihaplarının tedavisi ve boy kısalığından dolayı ciddi psikolojik sıkıntı yaşayan kişilerde estetik amaçlı da yapılabilmektedir.

Boy uzatma ameliyatı çeşitleri nelerdir?

Eksternal fiksasyon (ilizarov tekniği), internal fiksasyon (motorlu çivi) ve kombine teknik şekilde 3 grupta sınıflandırılabilir. En çok kullanılan teknik, ilizarov tekniği olarak da bilinen yöntemdir. Eksternal fiksatörler bacağın dış kısmına yapıştırılır ve bu işlem uzun süredir uzatma ameliyatlarında kullanılmaktadır. Ancak artık bu cihazların yerini, vücudun içine yerleştirilen ve dışarıdan kontrol edilebilen dahili fiksatörler alıyor. Dahili fiksatörler küçük kesilerden vücuda yerleştirilerek daha iyi kozmetik sonuçlar elde edilir. Bunun nedeni, harici bir cihazın kullanılmasının, uzatılan bacağın uzunluğuna eşit bir yara izi bırakmasıdır. Kombine teknikte hem dahili hem de harici fiksatörler kullanılır.

Ameliyat kimler tarafından nasıl yapılmalıdır?

Ameliyat, genel anestezi altında bu konuda deneyimli ortopedi cerrahı tarafından gerçekleştirilir. Erişkin hastalar için epidural anestezi altında da ameliyat yapılabilmekte, gerektiğinde hastanın işlem sırasında uyanık kalması sağlanmaktadır. Bu işlem, uzatılacak kemikten enine kesitinin alınmasıyla başlar. Bu kesme işlemine osteotomi denir. Ampütasyondan sonra bacak bir veya daha fazla farklı harici ve/veya dahili sabitleme cihazı kullanılarak stabilize edilir. Tedavi iki aşamadan oluşur; ilk aşamada kesilen kemik implante edilen bir cihazla çok yavaş bir şekilde ayrılır. Bu ayrılmış kemik oluşumu, osteotomi bölgesinde yeni kemik büyümesini teşvik eder ve distraksiyon osteogenezisi olarak adlandırılır. Yeni kemik dokusunun sürekli büyümesini sağlamak için cihaz içindeki pimler, her ayarda toplam bir milimetre olmak üzere günde 4 kez uzatılır. Kemiğin uçları arasındaki boşluk açıldığında, kemik istenilen uzunluğa ulaşana kadar vücut bu boşlukta yeni doku üretmeye devam eder. Bu aşamada hasta koltuk değneği yardımıyla yürümeyi öğrenir.

Tedavinin ikinci aşaması nasıl yapılır?

Kemikler sertleşir ve iyileşir. Konsolidasyon aşaması olarak adlandırılan bu aşamada, hasta yavaş yavaş etkilenen uzuv üzerine ağırlık verebilir ve koltuk değneği olmadan yürümeye başlayabilir. Yeni kemik dokusunun tamamen iyileştiği düşünülürse, röntgen ışınlarının iyileşmeyi doğruladıktan sonra sabitleme cihazı çıkarılacaktır. Hasta, bu aşamada bacaklarını normal şekilde kullanabilir ve günlük hayatına dönebilir. Bu aşama tamamlandığında yeni oluşan kemik dokusu vücuttaki diğer kemikler kadar güçlü olur.

Ameliyatın tamamen iyileşme süreci ne kadardır?

İyileşme süresi hastadan hastaya değişmektedir. Tedavinin ikinci aşaması olan konsolidasyon süreci özellikle erişkinlerde uzun sürebilmektedir. Genellikle çocuk hastaların yetişkin hastalara göre  iyileşme süreci daha hızlı geçmektedir. Örneğin istenilen yeni kemik büyümesi 4 santimetre ise bir çocuğun sadece 3 ay boyunca sabitleme cihazı kullanması yeterli olabilirken, yetişkinlerin bu işlemi tamamlaması 6 aya kadar sürebilir. Fizik tedavi, iyileşme sırasındaki hastaların eklemlerinin esnek tutulması ve kas gücünün daha fazla korunmasında önemli rol oynar. İyileşmeyi hızlandırmak için hastaların besleyici bir diyet uygulaması ve kalsiyum takviyesi alması gerekir.

Ameliyat için en uygun yaş kaçtır?

Ergenlik döneminde boy uzatmak daha etkili olabilir. Ancak boy uzatma ameliyatının etkili olduğu belli yaşlar, özellikle 21 yaş öncesi ve sonrasıdır. Ancak ergenlik dönemi dışında da boy uzatma ameliyatı ile boy uzatma sağlanabilir.

Bizlere boy uzatma konusunda bilgiler verdiği için Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı, Dr. Öğr. Üyesi Ali Şişmana teşekkür ederiz.

Haber: Onur Baysal