Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Ülkemizin ilk kağıt fabrikası olan SEKA Kağıt Fabrikası yaşamına günümüzde Kağıt Müzesi olarak devam etmektedir. SEKA Kağıt Fabrikası sadece kağıt üretilen bir yer olmamış; kültür, sanat, spor gibi hayatın pek çok alanına dokunan bir yaşam merkezi olmuştur.

Türkiye’nin ilk kağıt fabrikası ve dünyanın en büyük kağıt müzesi olan SEKA Kağıt Müzesi birçok ilki ve başarıyı elinde tutmaktadır. Adını tüm İzmit’e vermiş olan bu fabrika günümüzde bir müze olarak hayatına devam etmektedir. SEKA Kağıt Müzesi Eğitim ve Rehberlik Sorumlusu Hüseyin Saban fabrika hakkında bütün bilgileri bizlerle paylaştı.

SEKA Kağıt Fabrikasının en önemli paya sahip olan Mehmet Ali Kağıtçı kimdir?    

Mehmet Ali Kağıtçı çok önemli bir liderdir. Türkiye’nin ilk kağıt mühendisidir. Kağıtçı, İstanbul Üniversitesi Kimya bölümü mezunudur. Fakat en büyük amacı ve hayali kağıt endüstrisinde çalışmaktır. Bu sebepten dolayı Avrupa'ya Grenoble Üniversitesine gitmiş ve kağıtçılık üzerine yüksek lisans yapmıştır. Daha sonra Türkiye'ye dönen Kağıtçı, Sümerbank ile birlikte kurucu genel müdür olarak fabrikayı açmıştır ve bu fabrikada çalışmasını 1941 yılına kadar devam ettirmiştir. 

SEKA Kağıt Fabrikasının tarihi nedir?

SEKA kağıt fabrikası Cumhuriyetin ilk kurulan fabrikalarından birisi ve ülkemizde ki ilk kağıt fabrikasıdır. 1933 tarihinde kurulan devlet şirketi olan Sümerbank’ın araştırmaları sonucunda Kocaeli-İzmit’te bir kağıt fabrikası kurulmasına karar verilmiştir. 1934 tarihinde İsmet İnönü tarafından fabrikanın ilk temelleri atılmış ve 1936 tarihinde de ise Celal Bayar tarafından açılmıştır ama asıl kurucusu Mehmet Ali Kağıtçı’dır. 1936 yılından 2005 yılına kadar ülkemizin en büyük fabrikası olarak İzmit’te kağıt fabrikası olarak işlevini yürütmüştür. Daha sonra kapanan bu fabrika alanının tamamı Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiştir. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ise “SEKA Kültür Havzası Endüstriyel Dönüşüm Projesi” içinde 6 Kasım 2016 tarihinde SEKA Kağıt Müzesini açmıştır. 

Kağıt üretimi haricinde başka hangi aktiviteler yapılmıştır? 

Devlet fabrikaları bulundukları bölgelere her türlü ekonomilerini, kültürlerini, sanatlarını aktarmıştır. SEKA Kağıt Fabrikası bu duruma en iyi örnek olarak verilir. İzmit’te açılan ilk sinema SEKA fabrikası tarafından oluşturulmuş olan SEKA sinemasıdır. 1937 yılında SEKA Fabrikasında kurulmuş olan, Kocaeli Belediyesine ait olan Kağıt Spor bugün Türkiye’nin en büyük amatör spor kulübüdür ve hala faaliyetlerini yürütmektedir. Güreş alanında fabrika çalışanlarımızdan olan Hasan İzci Seul Olimpiyat madalyaları kazanmıştır. Hastaneden tutun, spor alanı gibi birçok alanda SEKA fabrikasının izleri bulunmakta. Şehirle bu kadar iç içe olmasının nedeni ise çok eski bir tarihe dayalı olan SEKA kurulduğu yıldan beri birçok kişiyi bünyesinde barındırmıştır. Halkla o kadar çok iç içe geçmiştir ki İzmit halkı “SEKA demek İzmit demek, İzmit demek SEKA demek” diye bir cümle bile kullanmaktadırlar. 

Fabrika içerisinde kazı çalışmalarının yapılma sebebi nedir? 

Milattan önce 1712 yıllarına gittiğimizde Yunanistan’dan İzmit tarafına koloni kurmak amacıyla bu bölgeye göç yapılmıştır. Kocaeli sınırları içinde ilk yerleşim yeri olan Astagos bugünkü Başiskele sınırları içindedir. Daha sonra bu krallık yıkılıp yerine Nikomedia kurulmuştur. Bu krallık ise şu anki İzmit sınırları içinde tam olarak SEKA Fabrikasının bulunduğu alan üzerine kurulmuştur. Bu fabrika aslında 1.bölge sit alanıdır. Fabrikanın ilk temelleri için yapılan kazılar sonucunda Nikomedia’ya ait eserler bulunmuştur. Bulunan bu eserler günümüzde İstanbul arkeoloji Müzesi “Nikomedia Salonunda” sergilenmektedir. 

SEKA Kağıt Müzesi olduktan sonra gelişen süreç nedir?

SEKA Kağıt Müzesi dünyanın en büyük kağıt müzesidir. Müze dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Nikomedia salonu bulunmaktadır. Burada kazı çalışmaları sırasında bulunan eserlerin birer kopyası halka sunulmaktadır. İkinci bölüm ise İzmit hakkında bilgiler vermektedir. İzmit’in Cumhuriyet öncesi ve sonrası hakkında fazlaca bilgi verilmektedir. Üçüncü bölümde ise kağıt yapımını aşama aşama gösteren bir alan mevcuttur. Burayı gezen misafirler kağıt yapımının nasıl olduğunu aşamalar şeklinde çok net bir şekilde görmektedir.  Dördüncü ve son bölümde ise SEKA’nın kente katmış olduğu sosyal, ekonomik, sportif ve kültürel çalışmaları sergilenmektedir. Çalışanların yapmış olduğu etkinlikler, sportif faaliyetlerde kazanmış olduğu başarılar ve madalyalar burada sergilenmektedir. Bu müze içerisinde ayrıca sadece hafta sonu aktif olan 4 yaş ve yetişkin insanların faydalanabileceği kurslar veren ve etkinlikler yapan birçok atölye vardır. En önemlisi de burada olan el yapımı kağıt atölyesidir. Yani buraya gelen misafirler kendi kağıtlarını kendisi yapmaktadır. 

Birçok ilki içinde barındıran günümüzde SEKA Kağıt Müzesi olan bu kağıt fabrikası hakkında verdiği değerli bilgiler için SEKA Kağıt Müzesi Eğitim ve Rehberlik Sorumlusu Hüseyin Saban’a teşekkür ederiz.

Haber: Çağla Kaya