Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Trabzon denildiğinde akla gelen ilk beş şeyden birisi hiç şüphesiz sütlaç. Sütlaç, lezzetiyle, hafifliğiyle Türk mutfağının vazgeçilmez tatlıları arasında. Özellikle yaz aylarında oldukça fazla tüketilen sütlaç, sütlü tatlıların en popülerlerindendir. Trabzon’un Maçka ilçesindeki bir mahalle olan Hamsiköy de bu tatlının başkentidir. 2017 yılında “Coğrafi İşaret” alan Hamsiköy sütlacını Veysel Avkurt tüm incelikleriyle anlattı.

Hamsiköy’de sütlaç üzerine işletmesi bulunan Avkurt, Hamsiköy sütlacını diğer sütlaçlardan ayıran özelliklerini anlattı. Avkurt, “Hamsiköy sütlacı ilk coğrafi işaret alan sütlaç. Sütlaç dendiği zaman ilk Hamsiköy gelir. Diğer sütlaçlardan ayıran ve bu yöreyle anılmasının sebebi tabi ki lezzeti ve kalitesi.” ifadelerini kullandı. Hamsiköy’ün coğrafi özelliklerinin de sütlacın lezzetine katkıda bulunduğunu söyleyen Avkurt, “Hamsiköy coğrafi olarak yüksek bir noktada bulunuyor. Gördüğünüz gibi oldukça da bereketli bir yerde. Bundan dolayı yaylacılık aktiviteleri ve bitki örtüsü fazlasıyla çeşitli. İneklerimiz burada kaliteli otlaklarda otlandığı için süt diğer sütlere oranla daha yağlı.” dedi. 

Lezzetin sırları

Görseli ve lezzeti ile akıllara durgunluk veren Hamsiköy sütlacının yapılışı ve lezzetinin sırrı merak konusu. Bu lezzetin nasıl yapıldığına da değinen Avkurt, “Biz işletme olduğumuz için ölçüler değişebilir o yüzden ölçü veremiyorum. Kısaca değinmek gerekirse buranın ineklerinden elde ettiğimiz bol yağlı sütü kazanlara ekliyoruz. Pirincimizi de lapa olana kadar pişiriyoruz. Sütün kıvama gelmesi çok önemli buradan elde ettiğimiz sütleri biz yaklaşık 4,5 saat kaynatıyoruz. Sonra pirinç, süt ve şekeri birleştiriyoruz.” ifadelerini kullandı. Sütlaç tarifinin hepsini vermeyen Avkurt, bunun sebebini güler bir yüzle açıkladı. “Aslında gizli bir tarif değil ama ben soranlara bu kadarını söylüyorum. Gelip burada yesinler diye. Hem evde yapılanla burada yapılan bir olmuyor tabi.” dedikten sonra yapılan sunuma da değinen Avkurt, “Toprak kâsede veriyoruz çünkü başka şansımız yok. Üstünün kızarması için fırına veriyoruz ama yine de insanlar seviyor bunu. Fındık sütlaca çok yakışan bir şey Hamsiköy sütlacına özel bir durum bu. Fındığımız da zaten buraya yakın olan Ordu ve Giresun’dan geliyor.” diye açıkladı. Hamsiköy sütlacı adında başka şehirlerde satılmasına ve bu işin dolandırıcılığını yapmaya çalışanlara sitem eden Avkurt, “Hamsiköy sütlacı yöresel işareti olan bir tatlı. Bu isimle başka şehirde satılması ve pazarlanması mümkün değil, yasak. Ya sütü bizden alacaklar ya da buradan satın alıp götürecekler. Biz bu işin peşindeyiz tabi göz açtırmamaya çalışıyoruz.” dedi.                

“Neredeyse 100 yıllık bir tarihi var”

Sütlaç, kökleri Osmanlı’ya dayanan eski bir tatlı. Hamsiköy sütlacının tarihi ise 1924’lere dayanıyor. Hamsiköy sütlacının yapılış hikâyesine de kısaca değinen Avkurt, “Sütlaç tabi Türk mutfağında önemli bir konumda. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde farklı şekillerde yapılıyor. Hamsiköy sütlacının da hikayesi aslında biraz komik. Artvin’de aynı Hamsiköy sütlacı gibi tuzlu bir sütlaç yapılıyormuş. Oraya giden Trabzonlular bu sütlacı yediği zaman çok beğenmişler tabi. Hemen biz de bunun şekerlisini yapalım demişler.” ifadelerini kullandı. Sütlacın isminin bu mahalleden almasının katkılarından da bahseden Avkurt, “Biz de çok gururluyuz tabi ki adının bizimle anılmasından dolayı. Hamsiköy’e ve Trabzon’a da çok katkısı oluyor. Bazı turistler sırf sütlaç yemek için bile Trabzon’u ziyaret ediyor. Trabzon’da yaz, kış turist aldığı için ekonomik katkısı da yadsınamaz. Hamsiköy’ün tek olumsuz yönü ulaşım. Özel arabası olmayanlar veya turla gelemeyenler bu lezzeti kendi yerinde yiyemiyor.” dedi. 

 “Ferahlatıcı ve hafif olması onu farklı bir yere koyuyor”

Trabzon’da 4 senedir öğrencilik yapan Büşra Karataş bir tüketici olarak Hamsiköy sütlacı ile ilgili fikirlerini aktardı. Karataş, “Ev yapımı ya da başka coğrafyadaki sütlaçlar bana Hamsiköy sütlacı kadar tat vermiyor.” dedi. Karataş, “Özellikle fındığın verdiği aroma, sütlacın kıvamı ve üstündeki yanık kısım benim çok hoşuma gidiyor.” diyerek sözlerine devam etti.  Karataş sözlerini, “Hamsiköy sütlacı diğer sütlaçlardan tat ve doku olarak çok farklı, yolu Trabzon’a düşen herkesin tatması gerekiyor. Fiyat olarak da son derece uygun.” diyerek noktaladı. 

Türk mutfağının en önemli tatlılarından olan Hamsiköy sütlacını ulaşım konusundan yerinde yemek zor olsa da özel araç veya turla ulaşılabilir. Bu lezzeti tatmadan önce ve tadarken Karadeniz’in harika doğası ve tarihine de tanıklık edebilirsiniz. 

Haber & Fotoğraf: Burak Şahinbaş