Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Bindallı, geleneksel Türk giyiminde önemli bir yer tutan, nişan ve düğün gibi özel günlerde tercih edilen bir giysi türüdür. Geleneksel motiflerle zenginleştirilen bindallılar, köklü geçmişiyle Türk halkının kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturur. Son yıllarda bindallılar yerel festivallerde ve moda etkinliklerinde yeniden ön plana çıkarılmıştır. Bu uygulama bindallıların modern yorumlarını ve geleneğin geleceğe aktarılmasını gözler önüne seriyor.

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Türk ve İslam Sanatları Anabilim Dalı'ndan Doç. Dr. Osman Ülkü ve Araştırma Görevlisi Mükerrem Kürüm ile bindallının tarihsel geçmişi, motiflerinin zenginliği ve Türk kültüründeki yeri hakkında görüştük.

Osmanlı’dan günümüze kültürel bir miras:Bindallı

Osman Ülkü, bindallıyı sadece bir kıyafet değil, “Osmanlı İmparatorluğu’nun estetik anlayışını ve toplumsal yapısını yansıtan bir kültürel öğe.” olarak tanımladı. Ülkü, bindallının, Osmanlı'da sosyal statüyü simgeleyen bir kıyafet haline geldiğini de belirtti. Ayrıca, bindallının hem sarayda hem de köylerde farklı toplumsal kesimlerde kullanıldığını ve zamanla halk arasında çeşitli biçimlerde evrildiğini dile getirdi. Mükerrem Kürüm ise, bindallının tarihsel geçmişine dair açıklamalarında, Osmanlı dönemine ait kayıtlara dikkat çekerek, “Kaynaklar, bindallının nasıl bir giysi olduğunu ve hangi dönemlerde kullanıldığını anlamamıza olanak sağlıyor.” diyen Kürüm, özellikle Ehlî-Hiref defterlerinin kumaş türleri ve üretim teknikleri hakkında önemli bilgiler sunduğunu ifade etti. II. Abdülhamid dönemine de değinen Kürüm,  "O dönemde ‘Entari’ adıyla bilinen bindallılar, hem sarayda hem halk arasında yaygın şekilde kullanılmıştır.” diyerek bindallının Osmanlı’daki kullanımını vurguladı. Kürüm, bindallının sadece estetik bir kıyafet değil, aynı zamanda bir sosyal statü simgesi olduğunu açıklayarak, sarayda aristokrat sınıfların, halk arasında ise farklı formlarda kullanılmasının bindallının Osmanlı’daki kültürel ve sanatsal değerini artırdığını söyledi.

Bindallının tamamlayıcısı: Ulada

Ülkü, Ulada'nın geleneksel Türk giyimindeki önemli yerini takdir eder ve onu yalnızca estetik bir unsur olarak değil, aynı zamanda kültürel kimliği yansıtan bir sembol olarak görür. Ayrıca Ülkü’ye göre Ulada, bir gelinin en özel anını simgeleyen önemli bir aksesuardır. Bindallı ile uyumu, derin sembolik bir anlam taşır. Kürüm ise, Ulada’yı, “Genellikle tel kırma işlemesiyle zenginleştirilen bu başlık, zerafetin ve şıklığın simgesidir.” şeklinde tanımlar ve bu parçanın giyimin estetik ve sembolik anlamlarını güçlendirdiğini belirtir. Böylece, ulada sadece bir başlık olmanın ötesine geçerek, Türk kültürünün derinliklerine işleyen bir öğe haline gelmektedir.

Bindallıda Dival ve Maraş işi

Ülkü, bu işleme tekniklerinin yalnızca görsel estetik değil, aynı zamanda kültürel kimliği yansıttığını ifade etti. Ayrıca, Türk toplumunun estetik anlayışa  ve el işçiliğine büyük önem gösterdiğini de belirtti. Geleneksel işlemelerin, önemini vurgulayarak şu açıklamalarda bulundu: "Dival" ve "Maraş" işi teknikleri bindallıda kullanılan işlemelerdir. Bu işlemeler, bindallıyı estetik bir öğe olmanın ötesine taşır ve toplumsal bağları derinlemesine ortaya koyar.” Kürüm ise bu teknikleri şöyle tanımladı: “Dival işi, ince işçilik gerektiren, doğa motifleriyle süslenen, kadife ve ipek kumaşlar üzerinde yapılan bir tekniktir. Bu işlemeler, bindallıya zerafet ve ihtişam katarak, aynı zamanda geleneksel Türk el sanatlarının izlerini de yansıtır. Maraş işi ise sim, gümüş ve altın ipliklerle yapılan işlemelerdir ve genellikle geometrik desenlerle birlikte doğa unsurlarını içerir.” Ayrıca her iki işleme tekniğinin de, bindallılara estetik değer kattığını açıkladı.

 Renk ve zerafetin sembolü:Bindallı

Bindallı, geleneksel olarak boydan bir elbise şeklinde tasarlanır ve yakası genellikle zarif bir "V" şeklindedir. Bu tasarım, giysinin zerafetini ve şıklığını pekiştirirken, gelinliğe uygun bir form yaratır. Zaman içinde ise bindallı, daha pratik bir kullanım için 2 ya da 3 parça halinde tasarlanmış ve bu şekil, kullanım kolaylığını artırmıştır. Ülkü, bindallının renklerini ve işleme detaylarını Türk kültürünün sembollerinden biri olarak değerlendirir. Ona göre, bindallının renkleri yalnızca estetik değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel anlamlar taşır. Kırmızı, canlılık ve gücü simgelerken, pembe ve krem tonları zerafet ve naifliği yansıtır. Bu renkler, kadınının toplumdaki yerini ve kültürüne bağlılığını ifade eder. Ülkü, bindallıdaki renklerin sosyal sınıfı belirleyen işaretler olduğunu da ekler. “Osmanlı’da sarayda kullanılan parlak, zengin renkler, yüksek statüyü simgelerken, sade renkler halk arasında yaygın olan bindallılarda görülür.” diyerek bindallının osmanlıdaki yerinden söz etti. Kürüm ise renk ve kumaş seçimlerine değinerek, “Bindallının zerafeti yalnızca renk seçiminden değil, aynı zamanda kullanılan kumaşlar ve işleme detaylarından da kaynaklanmaktadır. Özellikle renklerin zarif bir şekilde süslenmiş motiflerle birleşmesi, bindallıya estetik bir değer kazandırır.” diyerek bindallının her bir unsurunun, zerafeti pekiştiren önemli bir rol oynadığını vurguladı.

Bindallı giymenin kültürel boyutu

Ülkü, "Bindallı, yalnızca bir kıyafet değil, aynı zamanda bir toplumsal kimlik ve kültürel mirasın taşıyıcısıdır." diyerek, bu geleneğin devamlılık açısından ne kadar önemli olduğunun altını çizdi. Kürüm ise "Bindallı, Türk giyim kültüründe mutluluk ve güzellik simgesidir. Kadının toplumsal rolünü ve ailesine olan bağlılığını ifade eder.” şeklinde açıkladı. Ayrıca, üzerindeki motifler ve işlemelerin doğa, bolluk ve bereket gibi temalarla pozitif enerjiyi simgelediğini ve bindallının estetik değerinin yanı sıra, sonraki nesillere aktarılması açısından büyük bir öneme sahip olduğunu da vurguladı. "Bindallı giymek, sadece bir kıyafet seçmek değil, geçmişin kültürel mirasına sahip çıkmak ve bu mirası geleceğe taşımaktır.”  diye ekledi.

Hemen hemen her şey doğadan ilham alınarak işlenmiştir

Ülkü, bindallıdaki motiflerin Türk kültürüne ve estetik anlayışına ne kadar derinlemesine işlediğini dile getirerek, "Bindallıdaki doğa temalı desenler, yalnızca görsel güzellik sunmakla kalmaz; aynı zamanda halkın doğa ile olan derin bağını simgeler." diyerek bindallıdaki her motifin bir anlam taşıdığını ve bu işçiliklerin Türk kimliğinin özünü yansıttığını aktardı. Kürüm ise benzer ifadeleri kullanarak, bindallıdaki desenlerin sadece estetik değil, derin anlamlar taşıdığını izah etti ve örneklendirdi. "Bazı bindallı örnekleri; gül, karanfil, hatayi, şakayık gibi çiçeklerin kıvrımlı dallarından ve yapraklarından ilham alınarak tasarlanmıştır. Çünkü doğa, insan ruhuna mutluluğun özünü sunan en saf kaynaktır." diyerek, doğanın huzur ve denge anlayışının, kadının içsel dünyasını ve toplumsal kimliğini yansıttığını açıkladı.

Kıyafetler, kullanım amaçlarına göre biçimlendirilir ve desenlendirilir. İşleme ve motifler, sadece estetik bir unsur değil, aynı zamanda derin anlamlar taşıyan kültürel simgelerdir. Bu bağlamda, Doç. Dr. Osman Ülkü'ye ve Araştırma Görevlisi Mükerrem Kürüm'e, bindallı konusunda verdikleri katkılardan dolayı teşekkür ederim.

Haber: Mehtap Başer