Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Günümüzde şehirler büyüdükçe trafik sorunu da büyüyor. Artan araç sayısı, daralan yollar, plansız şehirleşme derken ortaya çıkana trafik sıkışıklığı sadece sürücülere değil, tüm şehir sakinlerine büyük zorluklar yaşatıyor. Sadece trafikte kalınan vakit değil, bunun getirdiği stres, yakıt israfı ve artan hava kirliliği de cabası. Bu durumun çevreye olan etkisini düşündüğümüzde, bu sorunu artık eskiden alıştığımız yöntemlerle çözmek mümkün değil. İşte tam bu noktada teknoloji devreye giriyor. Akıllı Ulaşım Sistemleri, şehirlerin trafik düzenini gerçek zamanlı verilerle takip edip analiz ederek, akıllı çözümler sunuyor. Böylece trafik daha akıcı hale geliyor, hava daha temiz oluyor, biz de daha az zaman kaybediyoruz. 

Bu dönüşümün nasıl gerçekleştiğini, şehrin trafik yapısını nasıl değiştirdiğini ve gelecekte bizi nelerin beklediğini, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Metin Mutlu’dan dinledik.

Ulaşım artık sadece yol değil stratejik bir zeka ürünü

Ulaşım sistemlerinin salt yol inşasıyla çözülemeyeceğini vurgulayan Mutlu, “Bugünün şehirlerinde ulaşım altyapısı bir strateji meselesi haline geldi. Sadece yol yapmak, tünel açmak ya da kavşak genişletmek artık yeterli değil. Bunun yanında o yolların nasıl kullanılacağı, hangi saatlerde hangi yönün daha verimli olacağı gibi pek çok veriyle desteklenmiş stratejik kararlar gerekiyor. Bu noktada yapay zeka ve büyük veri analizleri devreye giriyor.” dedi.

Şehirler artık kendini dinliyor ve cevap veriyor

Akıllı ulaşım sistemlerinin temelinde veri takibinin yattığını belirten Mutlu, “Bugün İstanbul gibi mega kentlerde milyonlarca aracın hareketi anlık olarak izlenebiliyor. Sensörler, kameralar, hatta cep telefonu verileri sayesinde şehir neredeyse kendi nabzını tutabiliyor. Bu verilerle birlikte trafik akışı anlık analiz ediliyor ve gerekli yönlendirmeler yapılıyor. Bu, geçmişte hayal bile edilemeyecek bir kontrol gücüdür.” ifadelerini kullandı.

Trafik lambaları artık düşünerek yanıyor

Işıkların sabit sürelerle değil, dinamik biçimde çalışmasının önemini vurgulayan Mutlu, “Geleneksel trafik lambaları sabit döngülerle çalışırdı. Ancak bu sistem yoğunluk olan yollarda araç birikimine, boş yollarda ise zaman israfına neden oluyordu. Akıllı sistemler sayesinde her ışık, bulunduğu kavşaktaki araç yoğunluğuna göre yanıyor. Böylece bekleme süreleri azalıyor, akış daha dengeli oluyor. Bu da hem zaman hem de yakıt tasarrufu demektir.” diye belirtti.

Toplu taşıma entegre edilmeden başarı mümkün değil

Ulaşımın yalnızca özel araçlarla düzenlenemeyeceğini belirten Mutlu, “Bir şehirde trafik yalnızca otomobil akışından ibaret değildir. Otobüs, minibüs, metro ve tramvay gibi toplu taşıma araçlarının da bu sisteme entegre edilmesi gerekir. Örneğin bir otobüsün doluluk oranı, hangi durakta ne kadar yolcu alacağı ya da geç kalma ihtimali yapay zeka tarafından analiz edilip buna göre sefer sıklıkları ayarlanabilir. Bu olmazsa sistem tek kanatlı bir kuş gibi olur, uçamaz.” şeklinde konuştu.

Pilot projeler şehircilikte yeni kapılar açıyor

Yerel yönetimlerin öncülük ettiği küçük ölçekli uygulamaların etkili olduğunu söyleyen Mutlu, “Türkiye’de özellikle İzmir, Eskişehir, Ankara gibi şehirlerde yürütülen pilot uygulamalar bize çok şey öğretiyor. Akıllı kavşak sistemleri, akıllı duraklar ya da dijital trafik panoları gibi projeler hem kullanıcı alışkanlıklarını dönüştürüyor hem de yöneticilere geri bildirim sağlıyor. Bu uygulamalar büyütülerek kalıcı hale gelmeli.” dedi.

Dijital haritalar şehir hafızasının yeni anahtarı

Şehirlerin dijital haritalar üzerinden yeniden yapılandığını belirten Mutlu, “Günümüzde şehirdeki her detay haritalandırılıyor. Bu haritalar sadece yol değil; trafik yoğunluğu, hava kirliliği, park alanları, yol bakım durumu gibi onlarca veriyi içeriyor. Bu dijital hafızalar sayesinde şehir hem kendini tanıyor hem de geleceğini şekillendirebiliyor.” ifadelerini kullandı.

Ulaşım ağları geleceği görüyor, sürücüyü yönlendiriyor

Gelişen algoritmaların trafikte öngörü yeteneği kazandırdığını belirten Mutlu, “Artık sistemler sadece mevcut durumu analiz etmiyor, aynı zamanda geleceği de tahmin edebiliyor. Yoğunlaşma olasılığı olan noktaları önceden tespit edip sürücülere alternatif rotalar sunuyor. Bu durum hem yoğunluk oluşmasını engelliyor hem de sürücülere büyük kolaylık sağlıyor.” diye aktardı.

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi Dr. Mehmet Metin Mutlu’ya, trafik ve akıllı ulaşım sistemleri üzerine verdiği kapsamlı bilgiler için teşekkür ederiz.

Haber: Hayri Mert Ulusoy