Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Sahil kenarında yürürken karşımıza çıkan deniz kabukları, çoğu zaman sadece bir hatıra olarak cebimize attığımız, ardından da bir köşeye kaldırdığımız süs eşyaları gibi görünür. Oysa bu kabuklar, göründüğünden çok daha fazlasını barındırıyor. Bilinenin aksine, deniz kabukları yalnızca doğanın estetik bir parçası değil; aynı zamanda deniz ekosisteminin dengesini koruyan, su kalitesini artıran, gıda, ilaç ve kozmetik sektörlerine ham madde sağlayan önemli canlılardır. Biz de deniz kabuklarının bu bilinmeyen yönlerini ve yürütülen çalışmaları daha yakından öğrenmek için Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Mühendisi Doç. Dr. Mehmet Güler ile bir araya geldik. 

Deniz kenarlarında sıkça rastlanan deniz kabukları, yalnızca estetik bir obje değil, bir zamanlar canlı bir organizmanın yaşadığı bir yuvadır. Bu kabukların içinde yaşayan yumuşakça türleri hem deniz ekosisteminin sürdürülebilirliği hem de insan gıdası olarak önemi bakımından bilimsel araştırmaların konusu olmaya devam etmektedir. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Su Ürünleri Tesisleri’nde yürütülen araştırmalarda, bu canlıların üretimi, biyolojik gelişimi ve ekosistem üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde incelenmektedir. Bu çalışmaları yürüten Doç. Dr. Mehmet Güler, konu hakkındaki derin bilgisini bizlerle paylaştı.

Temel besin kaynağı mikroalgler

Bu canlılar, tek kabuklu ve çift kabuklu olmak üzere iki gruba ayrıldığını ifade eden Güler, “Su içerisinde yaşarken kabuklarını hafifçe aralayarak bir delikten suyu alır ve dışarı çıkarır. Böylelikle hem solunumunu yapar hem de sudaki mikroalglerle beslenirler. Mikroalgler, gözle görülemeyecek kadar küçük bitki ve organizmalardır. Bu canlıların temel besin kaynağı bunlardır. Bu canlılar beslenmekle kalmaz, aynı zamanda bulundukları ortamın su kalitesini süzerek ekolojik dengeye büyük bir katkıda sağlarlar. Hem de bazı deniz canlıları için de önemli bir besin kaynağı konumundadırlar.” dedi.

Gıda, ilaç ve kozmetik sektörüne ham madde olarak katkıda bulunuyor

Bu canlıların Türkiye’de yaygın olarak tüketilmediğini ancak özellikle İspanya ve Fransa gibi ülkelerde makarnalarla birlikte sıkça tüketildiğini belirten Güler, “Avrupa ve Amerika’da talebi çok fazla olan bu deniz kabukluları, ülkemizden toplanarak Çin ve Uzak Doğu pazarına ihraç edilmektedir. İçlerinden Rapana (Deniz Salyangozu) türü, yıllık ortalama 10 bin tonluk ihracatla dikkatleri üzerine çekmektedir. Besin değeri yüksek olan deniz kabukluları içerisindeki bu canlılar, yalnızca gıda değil, kozmetik ve ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır. Kabuklarının toz haline getirilerek meyve ve sebze yıkama işlemlerinde bile kullanılıp değerlendirildiğini söyleyebiliriz.” şeklinde konuştu.

Antik Roma’dan bugüne mor rengin hikayesi

Tarihte bu canlıların kullanım alanlarının oldukça farklı olduğunu dile getiren Güler, “Antik Roma Döneminde, toplumun en üst sınıfı tarafından kullanılan mor renk, bu canlıların salgı bezlerinden elde edilmekteydi. Ancak bu rengin üretimi oldukça zahmetliydi. Sadece 1 gram boya için yaklaşık 10 bin adet canlının öldürülmesi gerekiyordu. Bu nedenle mor renk, sadece asil ve zengin tabakaya özgü bir renk olarak kalabilmişti." ifadelerini kullandı.

ADÜ’de deniz kabuklarının üretim ve gelişim takibi yapılıyor

Aydın Adnan Menderes Üniversitesinin Ziraat Fakültesi’nde bulunan Su Ürünleri tesislerinde, bu canlılar doğadan toplanarak incelemeler için çiftleştirilip ardından çoğaltılıp üretimi sağlanmaktadır. Kabuklu salyangoz, deniz kabuğu türünden olan akivades ve çeşitli midye türlerinin çiftleşme, üreme ve embriyonik gelişim süreçleri özenle takip edilmektedir. Konuyla ilgili  değerlendirmede bulunan Güler, “Bu canlıların ekonomik potansiyeline de dikkat çekmek gerekir. Bugün sınırlı sayıda yetiştirici tarafından ele alınsa da gelecekte önemli bir iş sahasına dönüşecektir. Çok besleyici ve kaliteli bir et yapısı olduğu için insan gıdası olarak değerlendirilip, sanayi alanında çok daha geniş kapsamda kullanılmaları gerekmektedir.” dedi. Güler’in bu açıklamaları, alternatif protein kaynaklarının önümüzdeki yıllarda tarım ve sanayi alanında daha fazla gündeme geleceğini işaret etmektedir.

Denizin derinliklerinde sessizce ekolojik dengeyi sağlayan bu canlılar, sadece birer süs değil; doğanın muhteşem düzeninin ayrılmaz bir parçası ve geleceğe yön veren canlılar olarak öne çıkmaktadır. Bu değerli bilgileri bizimle paylaşan Doç. Dr. Mehmet Güler’e teşekkürlerimizi sunuyoruz. Doğanın bilinmeyen yönlerine ışık tutmak ve yeni keşifler yapmak temennisiyle.

Haber: Kübra Helin Akbaş