Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Özellikle yaz aylarında hepimizin ortak sorunu sivrisineklerle mücadele etmektir. Hepimiz sivrisineklerle mücadele etmek için zaman zaman pek çok yönteme başvururuz. Sivrisineklerle bilimsel mücadele yöntemlerinin nasıl olduğuna dair Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi  Ekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Mehmet Şimşek açıklamalarda bulundu.

Hepimizin ortak mücadelesi olan sivrisinek sorunu için ülkemizde el birliği ile çalışmalar yapılmaktadır. Yerel yönetim ve üniversiteler iş birliği içinde refahın sağlanması adına çalışmaktadır. Ülkemizdeki sivrisineklerle mücadelede yeterli sayıda ekip ve ekipmanın olmamasına karşın Prof. Dr. Fatih Mehmet Şimşek, “Sivrisineklerle Türkiye'deki mücadele aslında biraz karışık. Çünkü her bölgede belli gruplar sivrisinek ile mücadele etmeye çalışıyor. Bunların başında o bölgedeki belediyeler geliyor. Örneğin Aydın’da Efeler Belediyesi’nin üstlendiği bir sorun. Tabii ki bunlara baktığımızda birçoğunda bu mücadele çalışmalarını sürdürecek yeterli ekip ve ekipman bulunmuyor. Ekip, ekipman olsa bilimsel yönden bazı eksiklikler, yanlışlıklar oluyor. Üniversiteden bu konuda destek isteyen gruplar var. Bilimsel verilere dayalı bir sivrisinek mücadelesi yapmak istiyorlar. Doğrusu da budur. Bizim istediğimiz de budur. Ülkemizde bu bilginin uygulamaya aktarılması tabii ki hepimizin beklentisi. Böylece hem daha az kimyasal kullanıp çevre ve halk sağlığı sorunlarının önüne geçilmesi, hem de etkili ve yeterli bir sivrisinek veya vektör (tespit edilemeyen veya ilaçlanamayan alanlarda üreyen sivrisineklere karşı verilen mücadele), genel olarak söylersek vektör mücadelesi yapılmasını sağlayabiliriz.” şeklinde konuştu.

İlaçlara karşı çok kolay direnç gösteriyorlar

Sineklerin, sinek öldürücülere çok kolay direnç gösterebildiğini, bu kapsamda verilen mücadelenin bilimsel verilere dayanması gerektiğini söyleyen Şimşek, “Sivrisinek ve hamam böceği gibi türler kullanılan insektisitlere (böcek ilacı), böcek öldürücü türlere karşı direnç geliştirebiliyor. Bu böcek öldürücü türlerin direnç testleri üniversitelerdeki yetkin kişiler ile yapılmadığı için direncin gelişip gelişmediği bilemiyorsunuz. Hiç etkili olmayan bir ilaçlama ajansına paranızı ödüyorsunuz ve çevrede de bir takım sorunlar yaratıyorsunuz. Bunun önüne çok basit bir şekilde geçebiliriz. Yani kullanılacak insektisit önceden testlerle. Bunlar bilinen basit testler bu testleri kolayca biyoloji bölümümüzde bulunan laboratuvarımızda uygulayabiliyoruz. Çalışmalarımızı yaptıktan sonra ilaçların etkin olup olmadığını ne kadar sürece bunların kullanılabileceği, belli bir süre sonra hangi gruplarla bunların değiştirilmesi gerektiği tespit edebiliyoruz. Bu koşulları dikkate alırsak daha etkili bir mücadele sunabiliriz.” dedi.

Mücadeleye kış ayında başlamalıyız

Sivrisineklerin çok hızlı ürediğini bu yüzden mücadeleye kış ayında başlanması gerektiğini söyleyen Şimşek, “Belli bir dönemden sonra istediğiniz kadar mücadele yapın o mücadelede başarılı olamazsınız çünkü bunlar çok hızlı üreyen canlılar. Aydın bölgesi için düşünürsek Mart ayı başlarında hemen mücadeleye başlamak lazım. Eğer siz geç kalırsanız veya belli alanları gözünüzden kaçırırsanız ve oralarda yeni sivrisinekler ortaya çıkarsa bunlar çok sayıda yumurta yapacağı için Mayıs-Haziran aylarında artık durdurmanız mümkün olmuyor. O yüzden devamlı sivrisineklerle ilgili çok sık şikayet duyuyoruz. Uygulamacılar da yani biz elimizden geleni yapıyoruz ama işte bir türlü olmuyor gibi açıklamalar yapıyor. Geç kalınmış bir mücadele tabii ki başarı sağlamıyor.” ifadelerini kullandı.

Birçok sivrisineğin insanla ilişkisi yok

60-70 kadar sivrisinek türü olduğunu ama bunlardan sadece 5 türün insanlarla ilişkili olduğunu belirten Şimşek, “Culex Pipiens dediğimiz bir tür var. Bu şehirlerde zaten bolca bulunur, insanlarla yakın ilişkide olan kozmopolit bir türdür. Bunun dışında Aedes, Aedes Albopictus ve Aedes Caspius türleri tarım alanlarına yakın yerlerde ürerler ve direkt olarak insanlarla çok yakın ilişkide onları rahatsız eden türlerdir. Bazı şehirlerde tarım alanları şehre yakın konumlanmıştır. Aydın da bu şehirlerden bir tanesidir. Sulu tarım olduğu alanlar ise sivrisineklerin en sevdiği yerlerdir. Bundan dolayı mücadeleyi kentsel bölgeye taşırsak merkezlere gelmeden önleyebiliriz.” şeklinde konuştu.

Tek tek ilaçlamak çok zor

Sivrisineklerin çok fazla alanda ürediğini belirten Şimşek, “Toplumu bilinçlendirmemiz lazım. Çok basit bir örnek verecek olursak balkonlara koyduğumuz bir kova su orada günlerce kaldığı zaman sivrisineğin üremesi için çok elverişli bir ortam oluyor. Bu gibi objelerin hangisinin nerede olduğunu, ne kadar olduğunu, kaç tane olduğunu bilmeniz, kontrol etmeniz mümkün değil. Bunun için de halkı bilinçlendirmemiz gerekiyor. Yani kültürel bir mücadele vermemiz gerekiyor. Bu hayvanı engellemenin tek çaresi bu habitatları onlara sunmamak bunları ortadan kaldırmak olduğunu anlatmamız gerekiyor.” dedi.

“Üniversitemiz bu alanda ülkemizdeki en yetkin üniversitelerden” 

Sivrisineklerle ilgili çalışmaların hepsini üniversitedeki biyoloji bölümünde yapabildiklerini söyleyen Şimşek, “Özellikle sivrisinek ile ilgili, diğer böceklerle ilgili çalışan hocalarımız da var. Sivrisinek, karasinek bu gibi vektör olabilecek canlılarla ilgili. Özellikle biyoloji bölümü çok etkili, çok uygun. Laboratuvarda bu alanla ilgili her türlü çalışmayı yapabilecek alt yapıya ve donanıma sahibiz. Yani moleküler çalışmalar olsun, insektisit test çalışmaları olsun bunları yapabiliriz. Bölümümüzde sivrisinek üretim laboratuvarımız var. Ürettiğimiz ve doğal ortamlardan aldığımız sineklerle direnç testleri çalışmaları yapıyoruz. Alandan örnekleri doğal popülasyonlardan getirerek bu kolonileri elimizde onlarla direnç düzeyini karşılaştırıyoruz. Çeşitli daha ileri bilimsel çalışmalarda bunları kullanabiliriz.” diye konuştu.

Sivrisineklerle mücadelede en önemli faktör bilimsel veriler ışığında ilerlemek olduğunu gözlemliyoruz. Yapılan yanlış müdahale hem çevre sorunlarına neden oluyor hem de maddi boyutta cebe yansıyor. Bu konuda bilinçlenmek sorunların artmasını engelleyecektir. Sivrisineklerle mücadele sürecine dair bilincimizi açan Prof. Dr. Fatih Mehmet Şimşek’e katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Haber: Enes Uzun