Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Bundan 30-40 yıl önce oldukça popüler bir meslek olan ayakkabıcılık, ülkemize büyük markaların girmesi ile popülaritesini kaybetti. O dönem ayakkabıcılar dünyaca tanınmış markalardan daha fazla tanınıyordu. Ülkenin durumu da insanları markalardan çok ayakkabıcılara yönlendirirdi. O dönemlerde ayakkabıcılar, tamir işi dışında üretimde de aktif rol alıyordu. Hem kaliteli ayakkabılar yapmaları hem de bu kaliteli ayakkabıları ucuza satmaları ayakkabıcıları o zamanların ayakkabı devleri haline getirdi.

Dev markaların Türkiye’de alıcı bulmaya başlaması ile ayakkabıcılık mesleği oldukça geriledi. Ayakkabı ustaları bu zorlu süreçte ayakkabı yapmayı neredeyse bıraktılar ve tamire yöneldiler. Bu dönemi daha iyi anlamak için zamanının en iyilerinden birisi olan Sezgin Beytosun’u dinledik. Sezgin Usta, Aydın’ın en iyi ayakkabı ustalarından biri olarak tam 35 senedir bu mesleğin içinde.Zafer Mahallesi’ndeki küçük dükkanında mesleğini sürdüren usta, gönül verdiği bu işin devam etmesini diliyor.

Geçmişe duyulan özlem

Sezgin Usta’nın bu zanaata olan ilgisi ilk olarak 14 yaşında başlıyor. Mesleğe gönül vermesindeki en önemli unsurun abisi olduğunu söyleyen Sezgin Usta, “Şu an çalıştığım dükkan abimindi. Bu işi ilk o yapıyordu. Ben de onu izleye izleye bu mesleğe gönül verdim.” diyerek meslekle tanışmasının nasıl olduğunu anlatıyor. 

Ayakkabıcılığın popüler olduğu zamanların ortasında çıraklığa başlayan Sezgin Usta, o zamanlara duyduğu özlemi, “Çıraklık dönemim ve ustalığımın ilk yıllarında dükkan hep dolu olurdu. İnsanlar sürekli ayakkabı siparişi verirdi. Bazen tamir olacak ayakkabıları unuttuğumuz oluyordu.” sözleriyle ifade ediyor. Sezgin Usta, günümüzde bu durumun değiştiğini ve ayakkabıcıların tamamen tamire yöneldiğini belirtiyor. Tamirinde artık eskisi gibi olmadığını belirten Sezgin Usta, “Durumu iyi olmayan kişiler dışında kimse ayakkabısını tamir ettirmiyor, yenisini almak daha cazip geliyor.” diyerek ayakkabıcıların artık çok az iş yaptığını vurguluyor. 

Ayakkabıcılığın küllerinden doğuşu

Son zamanlarda ayakkabı fiyatlarının artması ile ilgili de konuşan Sezgin Usta, ”Sonunda yeniden değerimiz anlaşılmaya başladı. Geçen senelere nazaran bu aylarda işlerim biraz daha arttı.” diyerek sevincini ifade ediyor. Sezgin Usta bu artışı ayakkabı fiyatlarının 600-700 TL’den başlamasına bağlıyor. Ayakkabı tamir fiyatlarının 60-70 TL olmasının insanları tekrar tamire yönelttiğini de belirtiyor.  Bu zamana kadar birçok ayakkabı üreten ve tamir eden Sezgin Usta bu zanaatın düşünüldüğünden daha zor olduğunu, “Ayakkabıcılık emek ve bilgi isteyen bir zanaat. Piyasada birçok farklı yapı ve dokuda, farklı numaralarda ayakkabı var. Bunların hepsini farklı bir kalıba koyup üstünde çalışmak, oldukça dikkat ve emek gerektiren işler.”  sözleri ile ifade ediyor. 

Bir mesleğin gelecek kaygısı

Sezgin Usta’ya son olarak, çırak çalıştırıp çalıştırmadığını sorduğumuzda ise, “Şimdilerde dükkâna çırak alamadım. Oğlum bile ayakkabıcılığa ilgi duymuyor. Benden sonra devam ettirecek kimse yok.” diyerek ayakkabıcılık mesleğine ilginin ne kadar az olduğunu gözler önüne seriyor. Bu mesleğin hiçbir zaman unutulmaması gerektiğini ve zanaatkarlara hak ettikleri değerin verilmesini savunan Sezgin Usta, “Sanatkarın kirli elleri medeniyetin aynasıdır.” diyerek, zanaatın gelecekte de var olması gerektiğini can alıcı bir sözle ifade ediyor.

Haber: Şeyma Yavuz

Fotoğraf: Burak Şahinbaş