Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Eski çağda yaşamış, büyük liderlerden biri olan Hannibal savaşa getirdiği fillerle tarihte bir ilki gerçekleştirmiştir. Ayrıca düşünceleri ve yaptığı reformlarla Hannibal Atatürk’ün sevdiği bir komutandı.

İsa’dan önce 247 ve 182 yılları arasında yaşamış olan Hannibal Barca günümüzde bile en büyük liderler arasında yer almaktadır. Savaş stratejileri olsun, yaptığı reformlar olsun birçok yönden başarılı olan Hannibal tarihte de ilklere imza atmıştır. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Üreten “Hannibal Barca” hakkında konuşarak bizlere bilgi verdi. 

Hannibal Barca kimdir?

Hannibal Barca İsa'dan önce 6. yüzyılın sonlarında Roma ile iyi ilişkiler içinde bulunan oligarşik bir kent devleti olan Kartaca’nın yani bugünkü Tunus sınırları içinde kalan eski Kartaca Devletinin Kralı olan Hamilcar Barca’nın en büyük ve tek oğludur. Hannibal, İsa'dan önce 247 ve 182 yılları arasında yaşamış bir komutandır. Eski çağ tarihinde adını duyurduğu en önemli olay Roma ile yaptığı İkinci Kartaca Savaşıdır. Bu savaş sayesinde tarihte Kartaca’nın ve eski çağın en büyük komutanlarından biri olarak bilinir. Kendi hükümdarlık yaşamı boyunca 17 yıl Roma ile karşı karşıya gelmiştir. Yaşamı boyunca büyük başarılar elde etmiş bir hükümdardır. Kendisi birçok alanda üstünlük göstermiş gözü pek bir strateji uzmanı ve askeri anlamda öne çıkan bir karakterdir. 

İkinci Kartaca Savaşında neler yaşanmıştır?

Hannibal’ın tarihte ön plana çıkmasını sağlayan en önemli olay İkinci Kartaca Savaşı’dır. Bu savaş Roma ve Kartaca arasında geçmektedir. Kartacalılar batıdaki doğunun son temsilcisidir. Aslında Kartacalıların Roma gelişim sürecinde iken hiçbir sıkıntıları yoktu. Fakat gelişip büyürken Roma’nın İtalya’dan taşması sonucunda karşı karşıya gelmişlerdir. İşin doğrusu Romalılar ve Kartacalılar arasında geçen tüm Kartaca Savaşları’nın tek nedeni batı Akdeniz'deki deniz üstünlüğünün kime ait olduğunu belirlemektir. Bu savaşlara tarihçiler olarak “Filler Ve Balinaların Savaşı” da denmektedir. Bunun sebebi savaşın taraflarının aynı güce sahip olmaması birinin kara, birinin ada devleti olmasıdır. Yapılan bu savaşların hepsi karada ve denizde olmuştur ve sonuç Roma’nın üstünlüğü ile bitmiş, Kartaca tarih sahnesinden silinmiştir. Hannibal İkinci Kartaca Savaşında ortaya çıkmıştır. Savaş İsa'dan önce 218 ve 201 yılında 16-17 yıl süren bir savaştır. Hannibal Birinci Kartaca Savaşının rövanşını yapmak istemiştir. Bu savaşta Hannibal değişik bir yöntem uygulamış ve büyük bir başarı elde etmiştir. Fakat beklediği takviye güçlerin gelmemesi sonucunda savaş yenilgi ile sonuçlanmıştır.

Hannibal deyince aklımıza fillerin gelme sebebi nedir?  

Hannibal 2. Kartaca Savaşında  İspanya üzerinden ilerleyerek Alp Dağlarını geçip Roma’ya zorlu koşullarda varmıştır. Fakat bu kadar zorlu koşullardan geçmesinin yanında akıllara kazınan bir hamle daha yapmıştır. Savaştaki en önemli hamle Hannibal'ın filleri kullanmasıdır. Savaşta yaklaşık 37 tane fil kullanılmıştır. O döneme kadar filler savaş tarihlerinde hiçbir şekilde görülmemiştir. Bu savaş ayrıca Roma’nın da filleri ilk defa tanıdığı bir savaştır. İlk defa fillerle tanışan Roma bu hamle karşısında Hannibal’a yenilmiştir. Hannibal’ın üstün stratejileri ve hamleleri olsa dahi Roma daha önceki savaştan da tanıdığı devlete karşı çok iyi bir strateji yaparak bu savaştan da galip gelip Hannibal’ı Tunus’a geri göndermiştir. 

Sürgün hayatı nasıl başlamıştır?

İkinci Kartaca Savaşı Zama Muharebesi’nde yenilgisinden sonra Hannibal tekrar geri ülkesine gönderilmiştir. Tunus’a döndükten sonra savaş yenilgisinin getirdiği sonuçlardan en hafif şekilde kurtulmak için ülkesinde bazı reformlar yapmaya başlamıştır. Kendisi güçlü ve iyi eğitim almış bir insan olduğu için Hannibal’ın her başarısı karşı taraftaki muhalif güçlerin kendisini kıskanmasına yol açmıştır. Bu kıskanma sonucunda Hannibal hakkında yalan bilgiler ortaya atmışlardır. Roma’ya Hannibal’ın Suriye Kralı ile iş birliği içine girdiğini ve Roma’yı yok edeceğini söylemişlerdir. Bu olay sonrasında Hannibal sürgüne gönderilmiştir. 

Sürgün hayatında neler yaşamıştır?

Önce Suriye’ye gidip yine Roma’ya karşı mücadele etmiştir. Daha sonra Anadolu’ya gelerek bugünkü Bursa civarında olan Bitinya Krallığına sığınmıştır. Burada Roma Hannibal’ın varlığından rahatsız olmuştur. Roma’nın kendisini öldüreceğinden korktuğu ve Bitinya Krallığının onu Roma’ya teslim edeceğini düşündüğü için kendisi İsa’dan önce 184-183 yılları arasında yanında taşıdığı zehiri içerek intihar etmiştir.

Atatürk için Hannibal’ın önemi nedir?

Atatürk sadece Türkiye’de değil tüm dünyada bir lider olarak görülen biridir.  Atatürk eski çağ tarihi ile çok yakından ilgilenmiştir. Bundan dolayı Atatürk eski çağda ki İskender, Caesar, Hannibal gibi birçok liderleri tanımaktaydı. Hannibal ve Atatürk arasındaki en büyük özellik ikisinin de lider olmasıdır. İki büyük liderin de birçok ortak özelliği vardır. Bunları zaten katıldıkları savaşlarda göstermişlerdir. Atatürk gerçekten de Hannibal’ı tanımış ve sevmiştir. Hatta Kurtuluş Savaşı’nda az da olsa Hannibal’ın taktiklerini kullandığı da söylenmektedir. Atatürk bu önemli lider için bir Hannibal Anıtı yaptırmak istemiştir. Bu anıt 1981 yılında Kocaeli Gebze’de Atatürk’ün doğumunun 100. yılına özel olarak TÜBİTAK arazisine yaptırılmıştır. Özel olarak Hereke’den getirilen 25 ton ağırlığında olan bir taşla yapılmış Hannibal portresi de oraya yerleştirilmiştir.

Konu hakkında verdiği değerli bilgiler ve bize vakit ayırdığı için Prof. Dr. Hüseyin Üretene çok teşekkür ederiz.

Haber: Çağla Kaya