Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Türk kağıt süsleme sanatı adıyla anılan Ebru, 2014 yılı itibariyle ülkemiz adına UNESCO tarafından insanlığın somut olmayan kültürel mirası temsili listesine alınmıştır. Ebru’nun karakteristik özellikleri, seçilen teknikte sanatsal esnekliğe olanak tanımaktadır. Kullanılan teknikler aracılığıyla sanatçının en derin hisleri, düşünceleri ve yaratıcılığı ön plana çıkmaktadır. Ebru sanatı, geleneksel el sanatları etrafında şekillenen süslemeler olarak; özel kitapların iç ve dış kapaklarında, güzel yazı sanatlarında, kumaş üzerinde ve cam işlemeciliğinde kendini göstermektedir.

Bu sanata ömrünü adayan ebru ustası Yusuf Arslan, renklerin sudaki ahengi olarak nitelendirdiği ebru sanatını şu sözlerle anlattı: “Bize mahsus, dünyada Türkleri anlatan tek sanat dalıdır. Bir halk sanatı olup eşi benzeri yoktur. Hayal gücüyle yapılır ve herkesin yapabileceği bir sanattır. Yetenek gerektirmez. Yeteneği olanı da geliştirir. En büyük terapi sanatıdır. Ebru, mütevazıdır. Ebru yaparken hafif eğilirsin tevazu gösterirsin. Renklerin sudaki dansını temsil eden boyaların ve sanatçının hislerinin bir araya gelmesiyle oluştuğundan, eşi benzeri yoktur. İkinci kez aynı şekilde üretilemez.”

“Dünyanın ortak mirası”
UNESCO tarafından insanlığın somut olmayan kültürel mirası temsili listesine girdiğinin bilgilerini veren Yusuf Arslan, “Asırlardır Türkler tarafından yapılan ebru sanatı, Türk sanat ve estetik anlayışını ifade eden geleneksel sanatlarımızdan birisi olarak insanlığa armağan edilmiş bir kültürel değerdir.” dedi.

“Hayal gücünün yansıması”
Temelde bir kağıt sanatı olarak tanımlanan ebru sanatı, su ve boyanın bir ahenk oluşturduğu eserleri ortaya koymaktadır. Özellikle eski dönemlerde çok sayıda kitabın kapak kısımlarında, yazı boşluklarında, duvar süslemelerinde yer alan ebru sanatı, günümüzde farklı alanlarda da karşımıza çıkmaktadır. Türk tarihinin en eski dönemlerinden bugüne kadar ebru sanatının nerelerde kullanıldığını anlatarak sözlerine devam eden ebru ustası Yusuf  Arslan, “Ebru sanatı öncelikli olarak ustalık gerektiren bir sanat dalıdır. Yine ebru sanatı eserlerinin etkili bir şekilde yapılması, ebru sanatıyla ilgilenen ustanın hayal gücüyle doğrudan ilgilidir. Sanatçının hayal gücünün başarılı bir şekilde yansıtıldığı eserlerdir.” diye konuştu.

“Boyası topraktan, fırçası gül dalından”
Ebru sanatının doğuşu kağıdın icat edilmesi ile başladığını ve bu nedenle ebru sanatında kağıdın öneminin büyük olduğunu belirten Arslan, “Sanatın yapılabilmesi için birinci hamur kağıt kullanılmaktadır. Ayrıca bu kağıdın mat olması ve emici özelliğinin bulunması en önemli özelliğidir. Ebru sanatında kullanılan boyalar eskiden bu yana topraktan elde edilmiştir. Toprak boyası, toprağı ezip eledikten sonra suda süzülerek ortaya çıkarılır. Ebru sanatı için suyun kıvamı çok önemlidir. Suyun kıvamı için geven otunun öz suyundan elde edilen kitre kullanılarak yoğunlaştırılır. Aynı zamanda boyanın içine sığır ödü eklenerek boyaların hemen dibe çökmemesi sağlanır. Ebru yaparken boyaları suda dağıtıp desen oluşturmak için özel fırçaları vardır. Ebru fırçasının özelliği ise dalının gül ağacından, fırçasının ise at kılından olmasıdır. Fırçaların sapının gül dalından olmasının nedeni ebru yaparken fırçanın hafif titreyerek boyaların dağılmasıdır.” Ebru sanatı yapımında basit gibi görünen ince detayların olduğunu söyleyen Yusuf Arslan, “Ömrüm yetene kadar bu sanatı yaşatmaya ve öğretmeye devam edeceğim.” diyerek sözlerini noktaladı.

Haber & Fotoğraf: Neslihan Karakaya