Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Mitomani, patolojik olarak yalan söyleme alışkanlığıdır. Sürekli yalan söyleyen ve bu durumu alışkanlık haline getiren kişilere mitoman denir. Mitoman kişiler için yalan söylemek, çok rutin bir davranıştır. Genellikle 18 ile 20’li yaşlarda görülen bu hastalık, farmakoterapi ve psikoterapi yöntemleriyle tedavi edilebilir.

İstanbul Acıbadem Üniversitesinde Dr. Öğretim Üyesi olan Barış Sancak’a, mitomani hastalığı hakkında merak edilenleri sorduk. Mitomani hastalığı kimlerde daha çok görülür? Genetik midir? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Barış Sancak, konu hakkındaki sorularımızı cevapladı.

Öncelikle sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Ben Dr. Öğretim Üyesi Barış Sancak, Psikiyatri Uzmanıyım. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldum. Uzmanlığımı, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde aldım. Acıbadem Üniversitesinde Öğretim Üyesi olarak çalışıyorum.

Mitomani hastalığının ne olduğunu bize anlatır mısınız?

Mitomani hastalığı, patolojik ya da zorlantılı yalan söyleme gibi isimleri olan bir hastalıktır. Kişinin bazen kontrollü bazen kontrolü dışında, değişik sebeplerle doğru olmayan bilgiler verdiği ve insanlara yalan söylediği psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Bazı dürtüler sonucunda veya alışkanlıktan dolayı sürekli kronik bir şekilde yalan söyleme alışkanlığını, mitomani hastalığı olarak tanımlıyoruz.

Mitomani hastalığının belirtileri nelerdir?

Mitomani hastaları sık sık doğru olmayan bilgiler verirler ve yalan ifadelerde bulunurlar. Bunu bazen karşı tarafı manipüle etmek veya kontrol altına almak için bazen de elinde olmadan alışkanlık haline getirip istemeyerek yaparlar. Bu yüzden çevreleri tarafından çok güvenilir insanlar olarak bilinmezler. Fakat belirli bir noktaya kadar inandırıcı şekilde gidebilirler. Bazı hastalar kazanç elde edeceği noktada yalan söylerken, bazı hastalar ise keyif aldıkları için yalan söyler ve yalan söylemekten sürekli haz alırlar. İstemeden yalan söyleyip sonrasında pişman olma gibi belirtiler de mevcuttur. Aslında bu hastalığın, farklı durumlarda farklı sonuçları da vardır.

Mitomani hastalığı nasıl tedavi edilir ve tedavi sürecinde hangi yöntemler kullanılır?

Öncelikle kişinin yaşadığı bu durumdan rahatsızlık duyması gerekiyor. Yani yapmaması gereken bir davranışı yaptığı için rahatsızlık duyması ve “yalan söylemek istemiyorum” deyip, kendisinin tedaviye başvurması gerekiyor. Bundan sonraki süreçte, psikoterapi ilk tedavi seçeneğimizdir. Ancak kişi çabalıyor ve istemeden yalan söylüyorsa yani yalan söylemeyi alışkanlık haline getirdiyse, o zaman dürtü kontrolünü artırmaya yönelik bazı ilaç tedavileri uyguluyoruz. Yani kişinin o anlarda kendini kontrol etmesini sağlayabilen ilaçlarla, tedaviyi yürütebiliyoruz.

Kullanılan ilaçların yan etkileri nelerdir?

İlaçların uzun vadede yan etkileri olmaz. Yan etkiler, genellikle ilk bir hafta veya 10 gün içinde ortaya çıkar. Ancak dirençli vakalarda daha güçlü ilaçlar vermemiz gerektiğinde, başka yan etkiler ortaya çıkabiliyor. Örneğin kusma, iştah artışı, hazımsızlık veya kabızlık gibi bazı yan etkiler oluşabiliyor.

Tedavi sürecinde nelere dikkat edilmelidir?

Mitomani hastalığı olan kişiler, çoğunlukla bu durumun farkında değildir. Mitomaninin, psikolojik bir altyapısı olduğu göz önünde bulundurularak, tedavi sürecinde fark edilen yalanlara karşı hastalara suçlayıcı veya kızgınlık içeren bir tavırla yaklaşmamak gerekir. Çünkü aksi bir durum kişiyi olumsuz yönde etkiler. İkili ilişkilerde iletişim halindeyken bu durumun zor bir süreç olduğu kabul edilerek sabırla yaklaşmak, hastanın tedavi olması açısından oldukça önemlidir.

Mitomani hastalığı kimlerde daha çok görülür? 

Hastalığın kimlerde daha sık görüldüğü konusu, sosyal yaşamın dengesine göre değişir. Örneğin, kadınlar özelinde konuşacak olursak, kadınların aktif olarak çalışmadığı toplumlarda, kadın mitoman sayısı çok az çıkacaktır. Çünkü aktif bir şekilde yalan söyleyebileceği bir ortam yok. Ancak çocuk yaşlarda fiziksel ya da ruhsal istismara uğrayan, kişilik bozukluğu olan ya da yine çocukluk döneminde ebeveynlerinden yalan öğrenen kişilerde, bu hastalığın görülme oranı daha fazladır.

Mitomani hastalığı genetik midir?

Bu hastalığın genetik temeli vardır. Ancak kişinin yaşadıkları, çevresinde gördükleri veya kendi çocukluğunda maruz kaldığı birtakım olumsuz deneyimler, hastalığın oluşumunu daha çok etkileyen faktörlerdir. Kişi yalan söylemenin ve insanları manipüle etmenin kolay olduğunu fark ettikçe, bunu kullanıyor ve bu sayede birtakım işleri başarabildiğini görüyor. Bu sebeple davranış, kişide pekiştirilmeye devam ediyor. Yani hastalığın en büyük risk faktörü, yaşamsal olaylardır.

Mitomani hastalığı hangi yaşlarda görülür?

Mitomani hastalığının ileri yaşlarda görülmesi pek mümkün değildir. Yani bir insanın, 40’lı ve 50’li yaşlarda mitomani hastalığına yakalanmasını beklemeyiz. Hastalık, kişilik gelişiminin en hızlı olduğu dönemlerde yani ergenlik çağlarında başlar. Tanısı ise 20’li yaşlarda konur.

Acıbadem Üniversitesinde Dr. Öğretim Üyesi olan Barış Sancak, mitomani hastalığı hakkında bizleri bilgilendirdi. Röportajımızı kabul edip, bizi bu önemli konuda bilgilendirdiği için kendisine teşekkür ederiz.

Haber & Fotoğraf: Yusuf Palta