Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Arzuhalcilik, Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadar uzanan bir meslektir. Arzuhalciler, devlet dairelerinde kalem tutan memurlar arasından seçilirlerdi. Bu kişiler, dilekçeleri alıp, gerekli incelemeleri yaparak, yetkili kişilere göndermek amacıyla hazırlarlardı. Arzuhalcilik, devlet ile halk arasında iletişimi sağlayan önemli bir meslek grubu konumundadır. Halkın çeşitli isteklerini, şikayetlerini veya başından geçenlerin aktarılması noktasında devlet ile halk arasında arabulucu konumundaydı.

Günümüzde ise bu tür arzuhalcilerin yerine devlet dairelerinde görev yapan devlet memurları vardır. Devlet kurumları dışında özel sektörde de avukatlar bu görevi üstlenmiştir. Bu meslek geçmişteki kadar popüler olmasa da günümüzde varlığını sürdürmektedir. 13 yıldır arzuhalcilik mesleğini yapan Halil Gezen ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

Kendinizi tanıtır mısınız?

Ben Halil Gezen. Aydın ilinin Koçarlı ilçesinde doğdum. 70 yaşındayım. İstanbul Üniversitesi İşletme bölümü mezunuyum. Üniversiteden mezun olduktan sonra bir süreliğine memur olarak görev yaptım. Memurluğu bıraktıktan sonra emlakçı olarak kendi işletmemde çalıştım. 13 yıldır da arzuhalcilik mesleği yapıyorum.

Arzuhalcilik mesleği nedir?

Günümüzde arzuhalcilik mesleği, Osmanlı İmparatorluğu dönemine özgü bir meslek olmaktan çıkmıştır. Osmanlı'da arzuhalciler, halkın dilekçelerini ve şikayetlerini yetkililere ileten kişilerdi. Ancak iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, bu mesleğin önemi ve yaygınlığı azaldı. Eski yıllarda küçük köy ve kasabalarda avukatların yaptığı işleri arzuhalciler yapardı. Günümüzde de maddi olarak bakıldığında avukatlar daha yüksek ücretler karşılığında dilekçe yazıyorlar. Birçok avukata sadece danışmak bile ücretlidir. Arzuhalciler makul ücretler karşılığında dilekçe yazıp gerekli kurumlara kişileri yönlendirir. Günümüzde teknolojinin gelişmesine rağmen halen dilekçe yazmayı bilmeyen kişiler arzuhalcilere müracaat etmektedir. Örneğin dilekçe yazmasını bilmeyen veya o an dilekçe ile uğraşmak istemeyen bir kişi buraya geldiğinde yardımcı oluyorum. Çünkü bazı davalarda kişi belirli bir süre içerisinde dilekçe ile itiraz etmediğinde suçu kabul etmiş sayılır.

Arzuhalcilik mesleğine ne zaman ve nasıl başladınız?

Geçmiş yıllarda arzuhalcilik mesleği günümüze göre daha popülerdi. Emlakçılık yaparken bir arkadaşım bu işi önerdi. Sorun çözme yeteneği olan ve hızlı karar verebilme kabiliyetine sahip biriyim. Toplumla birebir ilişki içinde olmayı sevdiğim için bu mesleği tercih ettim. 

Bir arzuhalcinin başarılı olabilmesi için hangi özelliklere sahip olması gerekir?

Bu mesleği yapmak isteyen kişiler hem yazılı hem sözlü iletişimde iyi iletişim becerilerine sahip olmalıdır. Uzun yıllardır bu sektörde kalabilmemi bu yeteneğime borçluyum. Kişilerin karşılaştığı sorunları anlayabilmek ve empati kurabilmek gerekir. Çözüm odaklı yaklaşım benimsenmelidir. Arzuhalcilik mesleği yapan bir kişinin sabırlı ve hoşgörülü olması gerekir. Gelen dilekçeleri ve şikayetleri gizli tutmalı ve halkın güvenini kazanmalıdır. Bilgileri gizli tutmak, taleplerin güvenli bir şekilde işlenmesini sağlar ve arzuhalcinin itibarını korur.

Karmaşık bir durumla karşılaştığınızda nasıl çözersiniz?

Örnek vererek anlatmak isterim. Bundan 2 yıl önce anlaşmalı olarak boşanmak için 20 yaşlarında iki kişi dilekçe yazdırmaya gelmişti. Aralarındaki sorunun çözülebilir olduğunu fark ettiğimde, bugün yoğun olduğumu ve yarın tekrar gelmelerini söyledim. Sohbet sırasında da yaşım gereği nasihatlerde bulundum. Ertesi gün yanıma geldiklerinde fikirlerinin değiştiğini söylediler. Ani karar verdiklerini ve pişman olduklarını söylediler. Bu meslekte tecrübe ve çözüm odaklı olmak önemli bir etkendir.

Arzuhalcilik mesleğinin toplumda nasıl bir yeri olduğunu düşünüyorsunuz?

Toplumda belirli bir ihtiyaca cevap veren bir meslektir. Bu meslek, bireylerin ve kurumların resmi taleplerini veya şikayetlerini yazılı olarak yetkililere iletmelerine yardımcı olur. Dolayısıyla, toplumun hukuki ve idari süreçlerinde makul ücretler karşılığında aracı konumundadır. Her ne kadar teknoloji gelişmiş olsa da günümüzde hukuk süreçleri hakkında bilgisi olmayan, dilekçe yazmayı bilmeyen birçok kişi var. Buna rağmen maddi getirisi az olduğu için ve internet ortamında her şey kolaylıkla yapılabildiği için bu mesleğin ileride devam edemeyeceğini düşünüyorum. 

Geçmişi Osmanlı dönemine kadar dayanan bu mesleği ve meslek hayatındaki deneyimlerini bizlerle paylaştığı için Halil Gezen’e teşekkür ederiz.

Haber: Esra Yiğen