Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Anadolu toplumlarından bugüne kadar ulaşan, yemek kültürü kimliğini sağlam bir şekilde koruyan Keşkek yemeği Türk lezzetlerinin başında gelmektedir. Kullanılan malzeme ve yapılış şekli yöreden yöreye, insanların damak zevklerine göre farklılık gösterse de  ülkemizde yapılan   keşkek  geleneğinin ortak özelliği , özel gün ve cemiyet toplantılarında ayrı bir mana ve kutsallık taşımasıdır.  Toplu misafir ağırlamalarında yapımının zor ve zahmetli oluşuna bakılmaksızın kadın ve erkeğin kolektif çalışması ile hazırlanıp, yanına  bir  de uygun  yemekler eklenir.

Öfkenin bedeli…

Keşkek dövme geleneğinin bir öfkeden geldiğini dile getiren keşkek ustası Hülya Yardımcı cümlelerine bir halk hikayesi anlatarak devam ediyor: ‘‘Çok eski zamanlarda padişah, aşçısından daha önce tadına hiç bakmadığı bir lezzet ister. Aşçı, buğday soteleyip götürür padişah beğenmez. Et götürür padişah yine beğenmez. Sonunda aşçı sinirlenip ne götürsem padişah beğenmeyecek düşüncesiyle sotelediği  buğday ve eti karıştırarak tahta eşliğinde macun kıvamı alana kadar dövmeye başlar. Nihayetinde  yemek padişaha sunulur ve çok beğenir... İşte bizim buralarda keşkeği  gençler bir hırs ve hışımla dövüp sinir atarlar.’’ 

Saatler sonra gelen lezzet 

Osmanlı’dan gelme çok eski tarihe dayanan keşkek katkısız, et ve buğday birleşiminden oluşan sağlıklı bir yemek türüdür. Önceleri sadece zengin kesimin yaptığı yemek iken şimdi 

ise bir gelenek halini aldığı için özel günlerin olmazsa olmazıdır. İmece usulü hazırlanıp, topluca tüketilmektedir.  Yapımı da oldukça zahmetlidir. Her yörenin damak zevki farklı olduğundan çeşitli yerlerde bazen tavuk etiyle bazen de süt ile çorba gibi yapılır ama Ege yöresinin geleneksel Dövme Keşkeği dana eti ,buğday ve köy tereyağı karışımından oluşur. Kalabalık  misafirli bir davet öncesi düğün aşçıları tarafından buğdaylar yaklaşık 12 saat suda bekletilip yıkandıktan sonra dana eti ile ayrı ayrı kazanlarda 10 saat kadar haşlanmaya bırakılır. Pişirilen etler ufak parçalara ayrılıp buğday ile karıştırılır. İçine kemik suyu, tereyağı ve aldığı kadar tuz ilave edilir. Ardından özel tokmaklar eşliğinde büyük kazanlarda erkekler tarafından ortalama 3 saat boyunca, içindeki malzemeler eriyip sakız  kıvamı alana kadar kuvvetle dövülür. Hazırlanan keşkek kırmızı toz biber ve tereyağı ile servis edilir. Yanına da köfte, pirinç pilavı ve ayran gibi yöresel yemekler konulur. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte keşkek mikserleri dövülen keşkekler de vardır ama çoğu kişi geleneksellikten uzaklaşmamak için hala özel tokmaklar kullanmaktadır. Bu geleneğin bitmeyeceğini dile getiren 19 yıllık keşkek aşçısı Hülya Yardımcı, “Genç nesil bunu sevdiği için yöresel yemek geleneğimiz bozulmaz. Eti seven herkes bu yemeği sever. Özellikle şehir dışından keşkeğimizi tatmaya gelen insanlar var. Bazı kişiler görüntüsünden dolayı yemek istemiyor ama tadına baktıklarında bir daha vazgeçemiyorlar. Düğün, asker uğurlama ve sünnet gibi törenlerde bir ritüel halinde bir çok kişinin katılımıyla birlik ve beraberlik esasıyla icra edilip tüketilir.’’ ifadelerinde bulundu.

Keşkek uykudan önce gelir

Buğdayın ve etinin hazırlanışından pişirilmesine kadar uzun saatler alan ve yorucu bir süreç olan ‘dövme keşkeği’ için bir gece boyunca uyumadan beklemek gerekiyor. Kazanın altına atılan odun çok önemlidir. Çünkü buğday ve etin kıvamlı pişmesi için sıcaklığın ne çok fazla ne de çok az olması gerekmektedir. Orta derece ısıyla yaklaşık 10 saat ve dibinin tutmaması için sık sık karıştırılarak bir gece boyunca başında beklenilmesi gerekir.

Haber & Fotoğraf: Zübeyde Kaya