Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Karikatürler işledikleri konuları mizahi ve çarpıcı yönleriyle anlatmayı sağlayan bir mizah kültürüdür. İlk olarak Fransız Devrimi'nde ortaya çıkan bu kültür o dönemin burjuva sınıfını alaya alarak gazetecilik mesleğinin bir kolu haline gelmeyi başarmıştır. Geçmişten günümüze hem dünyada hem Türkiye'de birçok karikatür sanatçısı ve karikatür dergisi toplumun yansıtamadığı etik kurallarına aykırı görülen birçok gerçeği ortaya çıkaran içerikler üretmişlerdir.

Mizahi açıdan ve güldürü sanatı açısından en önemli kültürlerden biri olan karikatür sanatı, linç kültürünün ve tehditlerin her dönem hedefi olmuştur. Leman Dergisi'nin önemli karikatüristlerinden biri olan Abdo Çolak ve yeni nesil yazarlarından Can Güzel, bu sanatın toplumsal yansıması, geçmişi, geleceği ve günümüzdeki durumu hakkında birçok bilinmeyenleri bizlere aktardı.

Amatör köşesinde başlayan kariyer 

Karikatür sanatıyla yaşadığı apartmana bırakılan dergiler sayesinde tanıştığını belirten Çolak, "O dönem karikatür dergileri yan yatırılmış biçimde oluyordu. Gençlik dönemlerimde kapıma “Fırfır” gibi güçlü ve enteresan mizahi anlayışa sahip dergiler bırakılınca alıp okumuştum ve bende inanılmaz bir ilgi başlamıştı. Daha sonra Cem Yılmaz'ın hikayesini duydum. Aslında bana tam olarak Cem abi ilham oldu diyebilirim. Ben de yapabilirim diye düşündüm ve amatör karikatürler yapmaya başladım. O dönem Leman dergisinin amatör köşesi oluyordu. Araştırıp ilgili kişilere ulaştım ve karikatürlerimi yayımlatmaya başlamıştım." şeklinde konuştu.

Bu meslek maddi çıkar için yapılmamalı

Bu mesleğin maddi açıdan yeterli olamayacağını söyleyen Çolak, “Karikatüristlik maddi açıdan her zaman size iyi bir gelir sağlamayabilir. Hayranlık duyup yapılabilecek bir meslek. İlk dönemlerimde Umut Sarıkaya, Yiğit Özgür gibi isimlerle beraber başlamıştık. Acaba karikatürlerimize bakacaklar mı diye dergi kapısında sabahlıyorduk. Umut özellikle günümüzde çok büyük bir sanatçı ve ikonik bir isim haline geldi.” dedi. 

Sosyal medya bu kültürün etkisini değiştirdi

Sosyal mecraların karikatür sanatını kötü yönde etkilemediğini dile getiren Çolak, “Sosyal medya güncelliği koruyan ve birçok konu üzerinden eleştiri yapabileceğiniz bir mecra. Aynı zamanda mizahi açıdan çok fazla içeriğin üretildiği ve tüketildiği bir yer. Karikatür sanatı, gündelik haberler üzerine çizilen birçok sosyal sorunu ele alabilen bir kültürdür. Sosyal medyada birçok karikatür günümüzde büyük kitlelere ulaşabiliyor. Eski dergi klişesi elbette bitti. Artık dergiler çok fazla satılmıyor, kimse almak istemiyor. Sosyal medyada bana ait olan, ama benim olduğunu bilmediğiniz birçok karikatür görmüş olabilirsiniz, telif durumu pek mevcut değil.” şeklinde sosyal medya ve karikatür ilişkisini anlattı.

Politik mizah dergisinde yazmak zor bir durum

Mizah dergisinde yazarlık yapmanın bazen ön yargılara sebep olduğunu dile getiren Güzel, "Mizah dergisinde yazarlık yaparken politik sözlere her zaman dikkat etmek gerekiyor. İlk yazılarım da açıkçası politikti, güncel olayları takip ediyordum. O zamanlar dergiye yazmıyordum fakat dergide olduğum vakit dikkatli yazılar yazmaya başladım." dedi.

500 kelimeye oturtmak bir düzen sağlıyor

Dergi yazarlığında belirli bir tekniğe dikkat etmenin gerektiğini belirten Güzel, "Dergi içerisinde herkesin üslubu çok farklı, kelimeler için uzun veyahut kısa sınırlar mevcut. 500 kelimeye oturtmak sayfa düzeni içerisinde en sağlıklı görüntüyü veriyor. Elbette bunun ekstra bir zorluğu var. Anlatmak istediğiniz konuyu kısa bir biçimde aktarmanız gerekiyor." şeklinde sözlerini dile getirdi.

Bizlere karikatür sanatı ve mizah dergisi hakkında verdikleri değerli bilgiler için Karikatür Sanatçısı Abdo Çolak’a ve Yazar Can Güzel’e sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.

Haber: Hayri Mert Ulusoy