Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Batı Anadolu’da Milli Mücadele’nin sembol kahramanlarından biri olan, Milli Mücadele yıllarında gösterdiği üstün  kahramanlıklar  neticesinde ismini duyuran Yörük Ali Efe’nin hatıraları, Aydın'ın  Yenipazar ilçesinde yer alan ve kendi adını alan müzede yaşatılmaktadır.

Düşmana karşı yapılan  ilk baskın Malgaç Baskını

Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne bağlı olan bu müzede görevli Özlem Aksoy, Yörük Ali Efe’nin geçmişini, kahramanlıklarını ve milli mücadele yıllarında gösterdiği başarıları dile getirerek Ali Efe’nin tarihteki önemini anlattı. Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe liderliğinde Aydın’da bir Yunan karakoluna yapılan ve sonradan Malgaç Baskını olarak isimlendirilen baskının, düşmana karşı  yapılan ilk baskın olduğu kabul edilir. 1919 yılında gerçekleşen bu olaydan önce Yunan askerleri önce İzmir' i ardından Nazilli’yi ele geçirerek Anadolu’nun içine doğru gelmeye başlamışlardı. Yapılan bu baskın ise  halka cesaret vermiş ve düşmanın yurttan atılabileceği inancını arttırmıştı. Bu başarısı üzerine Yörük Ali’ye Aydın’ın kurtarılması için  emir  verilmiş, sonrasında Yunan askerleri Ali Efe ve arkadaşlarının karşısında geri çekilmiştir. Ancak ikinci kez daha da güçlenerek gelmiş  ve Aydın’ın belli bir kısmını işgal etmişlerdir.”  dedi.

Yörük Ali Efe ‘Milli Aydın Cephesi Komutanı’ olarak görev aldı

Ali Efe'nin Aydın'ın işgali sonrası düzenli orduya katıldığını belirten Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe, o yıllarda düzenli ordunun kurulması için çalışmalarda bulunuyordu, yani ortada düzenli ordu yoktu. Kendisi ve adamlarının  düşman kuvvetlerini tekrar yenmeyi başarması ve Anadolu’ya ilerlemelerini  engellemesinin  ardından TBMM ordusuna   katılan Yörük Ali, Milli Aydın Cephesi Komutanı  olarak atanmış.’’ diye konuştu.

Yörük Ali Efe Evi Müzesi, 2001 yılında Yenipazar’da açıldı

Ali Efe’nin Aydın'ı düşman işgalinden kurtardıktan sonra Yenipazar ilçesine yerleşerek müzeye dönüştürülen evinde yaşamını sürdürdüğünü ve mezarının da  bu evde olduğunu aktaran Aksoy, ‘‘Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İzmir’e taşınan Yörük Ali Efe, daha sonraki yıllarda  bugünkü müzenin bulunduğu eve, Yenipazar’a taşınmıştır. Yörük Ali Efe’nin sağlığı boyunca yaşadığı bu ev ölümünden sonra, 80’li yıllarda yanmış ve ciddi  bir şekilde hasar görmüştür. 1995 yılında ise müze, Kültür Bakanlığı’na devredilmiş, aslına sadık kalınarak restore edilip 2001 yılında halkın ziyaretine açılmıştır. Müzede Yörük Ali Efe’nin kullandığı şahsi eşyalar, diğer aile bireyleri tarafından müzeye bağışlanmış. Ayrıca Yörük Ali Efe’nin kama, dürbün, mühimmat, tabanca ve nüfus cüzdanı gibi kişisel eşyaları da müzede yer almaktadır.’’ ifadelerinde bulundu.

Yörük Ali Efe’nin mezarı müzenin bahçesinde yer almaktadır

Müzenin Etnografya Müzesi olarak da anıldığını ve Ali Efe’nin vasiyeti üzerine kabrinin Yenipazar ilçesine getirildiğini belirten Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe’nin eşyalarının  bir kısmı da Aydın Müzesi’nden buraya getirilmiştir. Müzenin  içerisinde etnografik eserler  de bulunduğu için müze, Yörük Ali Efe Etnografya Müzesi olarak da anılmaktadır. Eşyaların içeriği ise daha çok o dönemde kullanılan mutfak eşyaları, halı, kilim, sofra malzemeleridir.  Yörük Ali Efe’nin Kurtuluş Savaşı sırasında yaptığı ve kendi el yazısıyla yazdığı yazışmaları da müzede  görmek  çok  etkileyici bir durumdur. Ayrıca 1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu’ndan sonra Yörük soyadını alan Ali Efe, bir tramvay kazasında hayatını kaybetmiştir. Vasiyetinde Yenipazar’a gömülmek istediğini belirten Ali Efe’nin mezarı, öncesinde Yenipazar Mezarlığı’ndaydı. 2000 yılında ise  evinin bahçesine taşınma kararı alınmış ve şu anda  mezarı evinin bahçesinde bulunmaktadır.’’ dedi.

Haber & Fotoğraf: Dilan Özkan