Batı Anadolu’da Milli Mücadele’nin sembol kahramanlarından biri olan, Milli Mücadele yıllarında gösterdiği üstün kahramanlıklar neticesinde ismini duyuran Yörük Ali Efe’nin hatıraları, Aydın'ın Yenipazar ilçesinde yer alan ve kendi adını alan müzede yaşatılmaktadır.
Düşmana karşı yapılan ilk baskın Malgaç Baskını
Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne bağlı olan bu müzede görevli Özlem Aksoy, Yörük Ali Efe’nin geçmişini, kahramanlıklarını ve milli mücadele yıllarında gösterdiği başarıları dile getirerek Ali Efe’nin tarihteki önemini anlattı. Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe liderliğinde Aydın’da bir Yunan karakoluna yapılan ve sonradan Malgaç Baskını olarak isimlendirilen baskının, düşmana karşı yapılan ilk baskın olduğu kabul edilir. 1919 yılında gerçekleşen bu olaydan önce Yunan askerleri önce İzmir' i ardından Nazilli’yi ele geçirerek Anadolu’nun içine doğru gelmeye başlamışlardı. Yapılan bu baskın ise halka cesaret vermiş ve düşmanın yurttan atılabileceği inancını arttırmıştı. Bu başarısı üzerine Yörük Ali’ye Aydın’ın kurtarılması için emir verilmiş, sonrasında Yunan askerleri Ali Efe ve arkadaşlarının karşısında geri çekilmiştir. Ancak ikinci kez daha da güçlenerek gelmiş ve Aydın’ın belli bir kısmını işgal etmişlerdir.” dedi.
Yörük Ali Efe ‘Milli Aydın Cephesi Komutanı’ olarak görev aldı
Ali Efe'nin Aydın'ın işgali sonrası düzenli orduya katıldığını belirten Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe, o yıllarda düzenli ordunun kurulması için çalışmalarda bulunuyordu, yani ortada düzenli ordu yoktu. Kendisi ve adamlarının düşman kuvvetlerini tekrar yenmeyi başarması ve Anadolu’ya ilerlemelerini engellemesinin ardından TBMM ordusuna katılan Yörük Ali, Milli Aydın Cephesi Komutanı olarak atanmış.’’ diye konuştu.
Yörük Ali Efe Evi Müzesi, 2001 yılında Yenipazar’da açıldı
Ali Efe’nin Aydın'ı düşman işgalinden kurtardıktan sonra Yenipazar ilçesine yerleşerek müzeye dönüştürülen evinde yaşamını sürdürdüğünü ve mezarının da bu evde olduğunu aktaran Aksoy, ‘‘Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İzmir’e taşınan Yörük Ali Efe, daha sonraki yıllarda bugünkü müzenin bulunduğu eve, Yenipazar’a taşınmıştır. Yörük Ali Efe’nin sağlığı boyunca yaşadığı bu ev ölümünden sonra, 80’li yıllarda yanmış ve ciddi bir şekilde hasar görmüştür. 1995 yılında ise müze, Kültür Bakanlığı’na devredilmiş, aslına sadık kalınarak restore edilip 2001 yılında halkın ziyaretine açılmıştır. Müzede Yörük Ali Efe’nin kullandığı şahsi eşyalar, diğer aile bireyleri tarafından müzeye bağışlanmış. Ayrıca Yörük Ali Efe’nin kama, dürbün, mühimmat, tabanca ve nüfus cüzdanı gibi kişisel eşyaları da müzede yer almaktadır.’’ ifadelerinde bulundu.
Yörük Ali Efe’nin mezarı müzenin bahçesinde yer almaktadır
Müzenin Etnografya Müzesi olarak da anıldığını ve Ali Efe’nin vasiyeti üzerine kabrinin Yenipazar ilçesine getirildiğini belirten Özlem Aksoy, “Yörük Ali Efe’nin eşyalarının bir kısmı da Aydın Müzesi’nden buraya getirilmiştir. Müzenin içerisinde etnografik eserler de bulunduğu için müze, Yörük Ali Efe Etnografya Müzesi olarak da anılmaktadır. Eşyaların içeriği ise daha çok o dönemde kullanılan mutfak eşyaları, halı, kilim, sofra malzemeleridir. Yörük Ali Efe’nin Kurtuluş Savaşı sırasında yaptığı ve kendi el yazısıyla yazdığı yazışmaları da müzede görmek çok etkileyici bir durumdur. Ayrıca 1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu’ndan sonra Yörük soyadını alan Ali Efe, bir tramvay kazasında hayatını kaybetmiştir. Vasiyetinde Yenipazar’a gömülmek istediğini belirten Ali Efe’nin mezarı, öncesinde Yenipazar Mezarlığı’ndaydı. 2000 yılında ise evinin bahçesine taşınma kararı alınmış ve şu anda mezarı evinin bahçesinde bulunmaktadır.’’ dedi.
Haber & Fotoğraf: Dilan Özkan
DÜNYA ŞAMPİYONU MÜCAHİT KULAK: “DURMAK YOK, RİNGE DEVAM”
Dünya şampiyonluğu, spor dalında en iyi olanın taşıdığı prestij ve ...
TARİHE TANIKLIK EDEN MÜZE ‘‘ULUCANLAR CEZAEVİ MÜZESİ’’
Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi (Ulucanlar Cezaevi), 1925 ve 2006 yılları ...
HAYVAN DOSTLARIMIZDA KAN PARAZİTİ HASTALIĞI
Her canlı dönem dönem sağlık sorunları yaşamaktadır. Bu sağlık sorunlarının ...
İnsan ve diğer tüm canlıların hayatına devam edebilmesi için toprak ...
KADINLARIN VAZGEÇİLMEZ GİYSİSİ: KIRAS-FİSTAN
Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait birçok yerde yıllardır ...
Türkiye’nin birçok şehrinde birbirinden güzel evler bulunmaktadır. Peki ya Ankara’nın ...
SIK RASTLANIP AZ BİLİNEN HASTALIK: KURDEŞEN
Vücudumuzda bir bölge kaşındığı zaman hafife alır, kaşıyıp geçmesini bekleriz. ...
DÜNDEN BUGÜNE: URLA SANAT SOKAĞI
Asıl adı Zafer Caddesi olan sokak, 2010 yılından sonra bir ...
CUMHURİYET’İN İLK KADIN MUHTARI: GÜL ESİN
Mustafa Kemal Atatürk, her zaman Türk kadınını modern toplumun simgesi ...
Aydın deyince aklımıza ilk incir, incir deyince de aklımıza ilk ...