Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Denizli’nin Serinhisar ilçesi, dünyada ilk ve tek olarak bulunan Serinhisar Leblebi İmalat Fabrikaları Sanayii Sitesi olarak Türkiye’deki leblebi üretiminin yüzde 80’ini elinde bulunduruyor. 160 adet fabrika ile üretime devam eden sanayii sitesinde günde 110 ton sarı leblebi üretiliyor. 40 çeşit leblebinin de üretildiği ve satıldığı Serinhisar ilçesi, üretime ara vermeden dünyaya ve Türkiye’ye leblebi üretmeye devam ediyor. 

Nohutun işlenmesiyle elde edilen kuruyemiş çeşidi olan leblebi, yıllardır dünyada ve Türkiye’de severek tüketilen bir kuruyemiştir. Denizli’nin 15 bin kişilik Serinhisar ilçesinde, halkın büyük kısmı geçimini leblebi ile sağlamakta ve buradan tüm dünyaya leblebi ihraç etmektedir. İlk olarak 1980 yılında leblebi üretmeye başlayan ilçe, 41 yıldır gelişen sanayii ve teknolojiyle birlikte leblebi pazarında ülkede günde 110 ton yılda 30 bin ton  üretimle ülkede 1. sıraya yükselmiştir. 

Nohutun leblebi olma süreci: 2 ay

Leblebinin ham maddesi olan nohut, üreticilerin tercihiyle İç Anadolu Bölgesi illeri arasında Ankara, Konya, Yozgat, Kırşehir’den getirilerek sarı leblebi olması için on üç aşamadan geçiyor. İşletme sahibi Cemal Kobaş, nohutun sarı leblebiye dönüşme sürecinin 2 ay olduğunu söyleyerek yapım aşamasını anlattı: “Nohutun 160 derece ateşin altında bir ısıtma sisteminin içerisinde işleme alıyoruz. Bunun içerisinde yaklaşık 30 dakika boyunca ürün hafif ateşle ama hafif ateş derken de 160 derece ile ısıtma işleminden geçiyor. Bu işlemden sonra keten çuvallara koyup, kendi soğuma sürecini tamamlamasını bekliyoruz. Yaklaşık 15 gün bekledikten sonra ilk ısıtma yapılan makineye ikinci defa geri koyuyoruz. Orada da yaklaşık 25-30 dakika işlem gördükten sonra yine keten çuvallarından çıkartıp birkaç gün bekliyoruz. Birkaç gün bekleyen ürünü özel serme yerlerimizde oralarda yere dökerek yaklaşık 20-30 gün arasında, mevsim şartları ile alakalı olarak ortalama 20-30  gün arası bekletiyoruz. Doğal bekleme sürecini tamamlıyor. Yani kabuğundan ayrılması için bu süreci bekliyor. Bu süreçten sonra tekrar ürünleri topluyoruz ve sulama diye bahsettiğimiz leblebi olmadan önceki aşamada, suyun verildiği bir makinada sadece su veriyoruz. Daha sonrasında sınıflandırıyoruz. Sınıflandırdığımız nohutu leblebi çıkarma tavalarının ön ısıtması olur, tekrardan altında 150-160 derece ateş yanan ön ısıtmanın içine atarız. O da yaklaşık 5 dakika ısınan ürün hafiften yumuşak hâle gelir. Tavanın içine 8 milim olarak giren ürün 9 milim leblebi olarak çıkıyor. Bu süreç de yaklaşık olarak 7 dakika civarı sürüyor. 7 dakika boyunca ustalarımız oradaki nohutu leblebi haline dönüştürüyor. Sonrasında onun içerisinde ürünün kırılmalar olduğu için tekrar elek sisteminin içine alıyoruz. Elekten kırığını, küçüğünü kalibrasyon ile ayırarak leblebinin tek kavrulmuş sarı hali yani benekli leblebinin mamül hali tek kavrulmuş sarı halidir.’’

Leblebinin başkenti: Serinhisar 

Denizli ile Çorum’un ters düştüğü konulardan birisi olan leblebinin başkenti neresi konusunda Serinhisarlı işletme sahibi, “Serinhisar işin imalat kısmında leblebinin başkentidir.” dedi. Ülkemizde leblebi üretiminde günde 110 ton ile Serinhisar birinci sırada bulunurken onun ardından Tavşanlı, Çorum ve Kula gelmektedir. Fabrika sahibi Cemal Kobaş, “Çorum işin vitrinidir, vitrin nedir diyecek olursak da işin satış kısmıdır. Satış kısmı da Çorum dahil Türkiye’nin her yeridir.” dedi. Serinhisar, leblebinin hem fabrikada üretim aşamasını gerçekleştiren, hem de satış kısmını gerçekleştiriyor. Serinhisar leblebisi, coğrafi işaretli bir ürün. Kobaş, “Bunları biz anlattığımızda Çorum’daki leblebiciler tepki göstermiş. Çorum bizim patentli ürünümüz diyor. Bu doğru, coğrafi işaretli ürünleri. Denizli leblebisi de coğrafi işaretli bir ürün. Yöresel bir ürün olduğu için bu ürünün belli bir yerde kalması mümkün değil. Kim üretirse bu ürün oranındır. Çorum’daki arkadaşlar hiçbir zaman işin mutfağı biz değiliz diyemezler. Leblebi bizim derler ama altını doldurmadığın sürece o iş senin değildir. Ben diyorum ki bu işin mutfağı Serinhisar.” diye ekledi. 

Dünyada ilk ve tek leblebi imalat fabrikaları: Sanayii sitesi 

1999 yılında eski Serinhisar Kaymakamı olan, şu an ise MGK Genel Sekreteri görevini yerine getiren  Seyfullah Hacımüftüoğlu öncülüğünde, 48 esnafın birlikteliği ile o dönemde vatandaşın yeri bir bedel karşılığında alınarak 350 bin metrekare alan üzerine  bir leblebiciler sanayii sitesi oluşturulmuştur. 2009 yılında yapılan ihaleden sonra 96 fabrikanın yapılması için işlem başlatıldı. Fabrikaların ve sanayii sitesindeki altyapı çalışmalarının bitmesinin ardından 2013 yılında fabrikalar hizmete girdi ve üretime devam ediyor. 

Haber & Fotoğraf: Süleyman Armağan