Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

İnternette ve sosyal medyada karşılaştığınız kuş türlerinin fotoğraflarının nasıl çekildiğini ve gözlemlendiğini biliyor muydunuz? Nadir kuş türlerinin fotoğraflanması ve kuş gözlemciliğini araştırdık. 

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji bölümü Yüksek Lisans öğrencisi olan aynı zamanda kuş gözlemciliği yapan Halukcan Ogan ve biyoloji öğretmenliği yanı sıra kuş gözlemciliği yapan Turgut Ege ile konuya dair detayları konuştuk.

“Başta pek istekli olmasam da çok keyif aldım”

Kuş gözlemcisi olmasındaki en büyük etkenin üniversite danışman hocası olduğuna değinen Halukcan Ogan, “Hocam Prof. Dr. Kurtuluş Olgun'dur. Kendisiyle tanışmadan önce böyle bir uğraş ile para kazanılabileceğini hiçbir zaman düşünmemiştim.” diyerek ilk kuş gözlemine bundan 7 ay kadar önce başladığını ve o zamandan beri aktif olarak kuş gözlemi yaptığını dile getirdi. Turgut Ege ise, “Tanıdıklarım sayesinde ilk olarak Avrupa'dan Türkiye’ye göç eden kuşları izlemeye giderken beni de davet ettiler ve bu şekilde katıldım. Başta pek istekli olmasam da çok keyif aldım.” diyerek doğayı sevmenin canlılara yakın olup onları doğal ortamında izlemekten geçtiğine karar vererek kuş gözlemcisi olduğunu vurguladı. 

Gözlem için doğru yer 

Gözlem yaptığı alanların hali hazırda kurulu veya kurulması planlanan rüzgar enerji santralleri alanlarında oluştuğundan bağseden Ogan, “Kuş gözlemciliğini hobi amacı ile yapmak isteyenlere önerebileceğim alanlar kuş cennetleri, sulak alanlar ve meyve veren ağaçların bulunduğu alanlar olabilir.” dedi. Kuş gözlemi için daha çok yaşadığı bölge olan Bafa Gölü ve Büyük Menderes lokasyonlarını  tercih ettiğini söyleyen Turgut Ege de: “Kuş gözlemi için tabii ki ideal yerler var ama Türkiye üzerinde Hatay'dan ve Kuşköy'den gelen kuş topluluklarının İstanbul’a doğru yola çıktığını düşünürsek Hatay İstanbul arası hat en iyi kuş gözlem alanlarından bir tanesidir.” dedi. 

Mesafeyi korumak

Kuşları rahatsız etmemek adına alan içerisindeyken olabildiğince az ses çıkarmaya dikkat ettiğine değinen Ogan, “Eğer saha içerisinde araba ile gezici bir şekilde gözlem yapıyorsam arabayı olabildiğince yavaş kullanmaya çalışıyorum.” derken, Turgut Ege de kuşları rahatsız etmemek adına özellikle belli bir mesafeden daha fazla yaklaşmamaya dikkat ettiğini vurgulayarak, “Zaten dürbün kullandığımız için göreceğim mesafe daha rahat oluyor, fotoğraf çekerken de yine aynı şekilde belli bir mesafeyi korumaya dikkat ediyorum. Zaman zaman da kamuflaj ekipmanlar kullanarak da onların beni fark etmemesini sağlıyorum.” dedi. 

Nadir kuşlar

Kendi bulduğu yeni bir kuş türü olmadığını söyleyen Turgut Ege, “Türkiye'de çok nadir fotoğraflanan bazı kuş türlerini gözlemleme ve fotoğrafını çekme şansım oldu. Onlar da Tepeli Sumru, Uzun Kuyruklu Korsan Martı, Ak Kaşlı Çıvgın vb. kuşlardır.” dedi. 

“Kuş  gözlemlerinin olmazsa olmazlarından bir tanesi kayıt girmektir”

Teknolojinin kuş gözleminde de işleri büyük ölçüde kolaylaştıran bir etmen olduğunu belirten Ogan, “Gözlem için gerekli kamera ve dürbün gibi aletlerin her yıl gelişmesi bir yana dursun telefonlarda kullanabileceğiniz bazı uygulamalar da gözlem işini oldukça kolaylaştırmakta.” derken Turgut Ege ise, “Kuş gözlemi yaparken tabii ki teknolojiden de yararlanıyoruz çünkü daha önce böyle bir şansımız yoktu. Özellikle kuş gözlemlerinin olmazsa olmazlarından bir tanesi kayıt girmektir. Bunun için zaten dünyada bütün kuş gözlemcilerinin kayıtlarını girdiği ortak bir site var. Biz buraya cep telefonu uygulamasıyla gördüğümüz kuşları, gözlemlediğimiz kuşların sayısı, tarih ve özellikleriyle birlikte giriş yapıyoruz ve bu kayıtlara dünyanın her yerinden ulaşılabiliyor.” diyerek son yıllarda çıkan kaliteli dürbünlerle de gözlem konusunda işlerinin oldukça kolaylaştığına değindi. 

“Gözlem yaparken yanınızda ekipmanınız ve bol bol sabrınız olmalı”

Su kuşu ve yırtıcı kuş gözlemlerinde bazen dürbünün yeterli olmadığını, böyle durumlarda gözlemcinin yanında bir kamera veya teleskop bulundurması gerektiğini vurgulayan Ogan, “Gözlem yaparken yanınızda ekipmanınız ve bol bol sabrınız olmalı. Kuş gözleminde en gerekli ekipman dürbündür. Kuş gözlemi için ideal dürbünler 8x42, 10x42 ve 12x42 dürbünlerdir.” dedi. Turgut Ege’de gözlem yaparken en çok dikkat edilmesi gereken konu olarak kuşların yaşam alanlarına girildiği için onları ürkütmeden gözlem yapmak gerektiğini, çünkü herhangi bir ürkme ya da korkutma durumunda yaşadığı alanı, habitatı terk edebileceğini söyleyerek kuşların habitatına dikkat çekti.

“Avcılık geleneğinden gelen bir toplum olduğumuz için bir anda yasaklamak çözüm değil” 

Araziye çıkıldığında en büyük sorunlardan bir tanesinin silah sesleri olduğunu dile getiren Turgut Ege, “Türkiye'de 750 bin lisanslı avcı var ama kuş gözlemi yapan 2-3 bin civarında kişi var, ne zaman kuş gözlemi yapan kişilerin sayısı avcıları geçerse o zaman doğadaki kuşların da canını kurtarmış oluruz. Avcılık geleneğinden gelen bir toplum olduğumuz için bir anda yasaklamak çözüm değil. Çünkü yasakladığımız zaman daha cazip hale geliyor ve bu sefer de denetleme problemi ortaya çıkıyor. Her bir avcının elindeki tüfeği alsanız bile mutlaka 2-3 tane yedeği vardır. Bu nedenle en önemli öneri de eğitmek ve kendi istekleriyle silahlarını bırakmasını sağlamak. Hatta bir kampanya ile her bir avcı tüfeğini getirdiği zaman bir fotoğraf makinesi vererek doğadaki canlıların fotoğrafları istenebilir.” şeklinde konuştu. 

Kuş gözlemciliği ve insan

Kuş gözlemciliğinin zaman içerisinde bireyleri daha dikkatli, daha bilinçli olmaya yönelten bir uğraş olduğuna vurgu yapan Ogan, “Kuş gözlemi yaptıkça göreceksiniz ki çevre sorunlarına karşı daha bilinçli, doğayı daha iyi tanıyan ve günlük hayatta da algıları daha açık insanlara dönmüşsünüz.” diyerek sözlerini sonlandırdı. 

Kuş gözlemciliğinin gözlem yaparken kuşların sayısını, rengini, davranışlarını ve yaşadığı yeri bilmekten ibaret olmadığına değinen; bunun yanında doğayı anlamanın, doğanın işleyişini anlamanın da kuş gözlemciliğinden geçtiği dile getiren Turgut Ege sözlerini noktaladı. 

Kuş gözlemciliğinin detaylarını aktarıp nelere dikkat edilmeli, hangi bölgeler tercih edilmeli, ekipmanlar nelerdir gibi konulara açıklık getirdik. Konuyla ilgili konuşan Turgut Ege ve Halukcan Ogan’a teşekkür ederiz. 

Haber: Zeynep Sevinçer