Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Mersin Kız Kalesi'nin karadaki uzantısı Korykos Kalesi keşfedilmeye devam ediyor. Korykos Kalesi kazı çalışmalarını yürüten Mersin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Şener Yıldırım, Korykos ile görüşme gerçekleştirdik.

Kaledeki kazı çalışmaları 2021 yılında Mersin Müzesi tarafından Doç. Dr. Şener Yıldırım danışmanlığında yapılmış, 2022 yılında ise Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Korykos Kalesi kazısı, Mersin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Şener Yıldırım’a verilmiştir ve kazı çalışmaları günümüzde de sistematik bir şekilde devam etmektedir. Lisans ve yüksek lisans öğrenimlerini Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümünde, doktorasını ise Anadolu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümünde tamamladığını söyleyen Şener, 1998 yılında lisans öğrencisiyken kazı ve yüzey araştırması çalışmalarına hocalarıyla birlikte katıldığını ve aralıksız olarak 25 yıldır devam eden kazı ve yüzey araştırmalarında Olympos, Side, Arykanda, Amorium gibi önemli kentlerin kazılarında ekip üyesi olarak bulunduğunu belirtti. 2022 yılından itibaren ise Korykos Kalesi Kazı başkanlığını yürüttüğünü söyleyen Şener, “Dolayısıyla Sanat Tarihi'nin arkeoloji boyutuyla daha çok ilgileniyorum ve Erken Hıristiyanlık ve Bizans Sanatı alanında bir uzman olarak, Mersin Üniversitesi’nde bu alanın derslerini yürütüyorum.” dedi.

En erken arkeolojik veriler Helenistik Döneme ait

Korykos Antik Kenti’nin Mersin ili Erdemli ilçesi Kızkalesi mahallesi sınırları içerisinde yer aldığını söyleyen Şener, “Yerleşim antik dönemde Kilikia bölgesi olarak isimlendirilen bölge sınırları içerisinde yer alır. Korykos Antik Kenti ile ilgili en erken arkeolojik veriler Helenistik Dönem’e tarihlendirilen Polygonal duvar tekniği ile inşa edilmiş olan sur duvarlarıdır. Roma döneminde ise kentte tapınak, sütunlu cadde ve çeşitli formlarda mezar yapılarına ek olarak konut ve hamam gibi yapıları da inşa edilmiştir.” dedi. 

Hem ticaret hem de üretim merkeziydi

Şener Yıldırım, Geç Antik Dönem boyunca büyüyen ve kalabalıklaşan Korykos’un liman kenti olmasından dolayı hem bir ticaret merkezi hem de bir üretim merkezi olduğunun, kentte tespit edilen yazıtlardan anlaşılmakta olduğunu vurguladı. Yıldırım, “Özellikle Erken Bizans Dönemi’ne tarihlendirilen mezar yazıtlarında denizcilikle ilgili çok sayıda mesleğin ismi geçer. Bunlar arasında ise balıkçılar, midye toplayıcıları, gemi sahipleri, tayfalar, gemi yapımcıları, liman işçileri gibi meslekler sayılabilir. Bu veriler, yerleşimin iş kollarının farklılığı ve limanın önemini vurgulayan veriler olarak görülmektedir.” diye konuştu.

Fazla sayıda kilise inşa edilmesi kentin öneminin göstergesi olmuştur

Korykos’ta Bizans Dönemi’ne gelindiğinde ise 5. ve 6. yüzyıllara tarihlenen 12 kilise olduğunun bilindiğini söyleyen Yıldırım, “Bu kiliselerin yedisi sur duvarlarının içerisinde beşi ise dışında inşa edilmiştir. Erken Bizans Dönemi’nde bu kadar fazla sayıda kilisenin inşa edilmiş olması ise kentin bu dönemdeki zenginlik ve öneminin göstergesi olmuştur.” ifadelerini kullandı.

“Kız Kalesi, gözetleme ve ön savunma kalesi niteliği taşımaktadır”

“649 yılında başlayan Arap akınları döneminde, Akdeniz kıyısında bulunan kentlerin Arap saldırılarına maruz kaldığı bilinmektedir ve benzer bir durum Korykos için de geçerlidir.” açıklamalarında bulunan Yıldırım, şöyle devam etti: “Geç Antik Dönem kentinin batısında, Roma Dönemi’ne tarihlendirilen anıtsal Liman Kapısını da kullanacak şekilde 1099 yılında Kara Kalesi inşa edilmiştir. İmparator I. Aleksios Komnenos tarafından inşa ettirildiği düşünülen Korykos Kalesi, kıyı hattının Kıbrıs ile olan bağlantısını ve kıyının da Anadolu’nun iç bölgeleri ile olan bağlantısını güvenlik altına almak için inşa edilmiştir. Korykos Kara Kalesi 1099 yılında bir Bizans Liman Kalesi olarak inşa edilmiş  ve daha sonra Kilikia Ermeni Krallığı Dönemi’nde bir takım değişiklikler geçirmiştir. İç ve dış sur şeklinde düzenlenmiş olan kaleye giriş doğudan açılmaktadır. Kale hem iç hem de dış surlarda yer alan kulelerle desteklenmiştir. Kalenin onarım geçirdiği dönemde de etrafına bir hendek açıldığı bilinmektedir. Kale içerisinde üç tane şapel/kilise gibi dini yapılar yer alır. Kilikia Ermeni Krallığı dönemindeki kullanımından sonra ise Kara Kalesi’nin bir süre de Karamanoğulları tarafından kullanılmış olduğu düşünülmektedir. Kız Kalesi de Bizans döneminde yapılmış ve 11. yüzyıl sonu, 12. yüzyıl ortalarında tamamlanmıştır. Bu kalenin ise Akdeniz kıyısındaki Korykos Kenti ve Kara Kalesi için savunmasına yardımcı olmak amacıyla yapılmış bir gözetleme ve ön savunma kalesi niteliği taşımaktadır. Kale, bir süre Kıbrıs Krallığı’nın koruması altına girmiş daha sonra ise Karamanoğlu Beyliği’nin buyruğuna geçmiş ve son olarak da Osmanlı topraklarına katılmıştır.”

Yer aldığı konum

Kalenin bulunduğu konumdan da bahseden Yıldırım son olarak, “Korykos Kalesi, Mersin’in 60 km güneybatısında, Kız Kalesi Beldesinde yer almaktadır. Mersin Merkez’den otobüslerle veya özel araçlarla ulaşım sağlanabilir.” bilgilerini verdi. Korykos Kalesi, zengin tarihi ve etkileyici manzarasıyla ziyaretçilerini bekliyor.

Haber: Merve Kankan