Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Alp Dağları’ndan sonra dünyanın en önemli ikinci oksijen kaynağı olan, Kaz Dağları’nın eteklerinde,  Balıkesir ilinin Edremit ilçesinde yer alan Tahtakuşlar köyü,  Toroslar’dan Kaz Dağlarına gelen Türkmenlerinin yaşadıkları hayatı ve bıraktıkları tarihi eserleri gözler önüne sermektedir.

Tahtakuşlar Etnografya Müzesi Müdürü Hasan Kudar’dan  Tahtakuşlar köyünün en önemli iki parçası olan Tahtakuşlar Etnografya Müzesi ve köyün simgesi haline gelen Anıt Ağaç’ın hikayesi hakkında bizlere bilgiler verdi.

Orta Asya’dan Anadolu’ya göç

Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Tahtacı Türkmenlerinin eserlerini toplayarak müze oluşturulduğunu belirten Kudar, “Kavimler göçünden sonra Orta Asya’dan Toroslara göç eden Tahtacı Türkmenleri, geldikleri zaman Oğuz boylarının mezar taşlarındaki Salur boyuna ait simgeyi, Kaz Dağları’nda yaptırdıkları mezar taşlarında da kullanmışlar. Bu simgelerden yola çıkarak 1200’lü yıllardan itibaren Tahtacı Türkmenlerinin Kaz Dağlarına geldiğini  anlıyoruz.” diye belirtti.

Salur Boyu için yaban kazları simgesel bir tür

Tahtacı Türkmenlerinin inancına göre yaban kazlarının çok önemli bir hayvan olduğunu belirten Kudar, “Orta Asya’dan beri Şamanizm ve Gök Tanrı inancına sahip olan Tahtacı Türkmenleri,  dinlerini Anadolu’ya gelince de devam ettirirler. İnançları gereği yaratıcıyı göğün en tepesinde kabul ettikleri için dağların en yüksek tepelerine çıkarlar ve çıktıkları yükseklikte uçan sadece yaban kazlarının olduğunu görürler. Bu yüzden dağa ‘Kaz Dağları’ adını verirler.” diye ifade etti.

Türkiye’de açılan ilk köy müzesi

Müzelerinin 1991 yılında açıldığını ifade eden Kudar, “Bölgede olan kültürel değişim görülünce 1945’li yıllarda ortaya çıkan fikir 1991 yılında Etnografya Müzesi’nin açılmasıyla sonuçlanıyor. İlk olarak dedemin abisi ‘Tahtacı Türkmenleri’nden kalma olan eşyaları atmayalım saklayalım, etnografya müzesi açalım eğer müze açamazsak koruma altına alırız.’ diyor. Fakat ailede yaşanan maddi imkansızlıklardan dolayı müze ancak 1991 yılında açılabiliyor.” şeklinde konuştu. Kudar ayrıca Tahtakuşlar Etnografya Müzesinin Türkiye’de açılan ilk köy müzesi ve 1936’da açılan Ankara Etnografya Müzesinden sonra Türk halk kültürünü işleyen ikinci müze olduğunu belirtti.

Müzede ayrıca sanat galerisi, deniz galerisi ve kütüphane mevcut

Kudar, müzelerinde 1992’de sanat galerisi ve 1994’te kütüphane ile deniz galerisinin ilave edildiğini söyledi ve sözlerine şu şekilde devam etti: “Sanat galerimizde 22 ülkeden yaklaşık bin 400’den fazla karma sergi gerçekleştirdik. Kütüphane bölümümüzde 10 bini aşkın çeşitli konularda kitaplarımız mevcut. Deniz bölümümüzde bizzat babam Mustafa Selim Kudar tarafından işlem yapılıp dünyada ilk kez bir galeride sergilenen, sırf deri ‘Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağası’ var ve bu, dinozorlar çağından kalan tek canlı.”

Tahtakuşlar köyünde ayrıca geçmişten bir miras olan köyün simgesi olmuş  Anıt Ağaç mevcut 

Kudar, Tahtakuşlar köyünde Etnografya müzesi dışında köyün simgesi olan bir Anıt Ağaç bulunduğunu ve bu ağacın yaklaşık 180 yıllık bir mazı meşe ağacı olduğunu belirtti. Köyde zamanında Şamanizm dinine inanıldığından köy halkı için ağacın çok önemli bir simge olduğunu ancak zaman ilerledikçe Şamanizm dininin etkisinin azalmaya başlamasıyla ağacın dini simge olmaktan çıktığını da ekledi.      

Kaz dağlarında bulunan Tahtakuşlar Köyü’nün doğal ve tarihi güzelliklerini, Tahtakuşlar Etnografya Müzesini ve köyün simgesi olmuş Anıt Ağacı bizlere anlatan Tahtakuşlar Etnografya Müzesi Müdürü Hasan Kudar’a  teşekkür ederiz.

Haber: Atahan Aker