Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Sevimli dostlarımız köpeklerin, insanlara bağlılığı ve sadık yapıları herkes tarafından bilinmektedir. Fakat evcilleştirilmeleri adına bazı eğitimler de almaları gerekiyor. Bu eğitimler kendi içlerinde farklı dallara ayrılırken her dalın da türüne göre eğitim yöntemi mevcut. Uzun bir eğitimden geçtikten sonra arama ve kurtarma görevlerinde bulunan dostlarımızın bu eğitim sürecini, köpek eğitmenliği yapan Erol Orkun Turan’dan dinledik. 

Sokaklarda, evlerimizde ve hayatımızın çoğu alanında gördüğümüz sadık dostlarımızın doğal afetler gibi hayati önem taşıyan durumlarda da yardımlarını hepimiz biliyoruz. 2009 yılından bu yana  köpek eğitmenliği yapan Erol Orkun Turan, 2013 yılında İzmir’in Bornova ilçesinde bir eğitim merkezi kurdu. Şimdilerde ağırlıklı olarak görev köpeği eğitmenliği yapan Turan, görev köpeklerinin eğitim süreçleri hakkında bilgiler verdi.

“Özel bir cins yok”

Görev köpeklerinin seçilmesinde aslında özel olarak bir cinsin olmadığını, sadece daha elverişli cinslerin olduğunu söyleyen Turan, “Genel olarak bakacak olursak Airscent dediğimiz havadan koku arayan ve tamamen zeminden koku takibi yapan köpekler vardır. Havadan koku takibi yapan köpekler özel olarak bir kokuya değil de, tamamen havada bulunan insan kokusunu takip eder. Daha çok geniş alanlarda arama çalışmaları gerçekleştirirler. Bu durum için tercih edilen cinsler, daha çok Alman Çoban Köpeği, Labrador ve Belçika Malinois gibi bazı cins köpeklerdir. Tabii bu durum alınan eğitime bağlı olarak da değişebilir. Zeminden koku takibi yapan köpekler de kayıp kişinin giysisini veya kişinin dokunduğu bir eşyayı kokladıktan sonra yeri koklayarak takip yaparlar. Burada kullanılan köpekler de yine çoban köpekleri ya da spor yapan köpeklerdir diyebiliriz. Havadan koku takibi yapan köpekler için daha ön planda olmakla birlikte, her iki türde de hava koşulları çok önemlidir. Çünkü koku takibi yaptıkları için kötü hava şartlarında kokuyu takip etmeleri zorlaşabilir.” dedi.

Hayat boyu eğitim

Arama-kurtarma köpeklerinin değişen şartlara göre becerilerini korumaları için hayat boyu bir eğitimdeymiş gibi düşünülmesi gerektiğini belirten Turan, “Görev köpeğinin anne altından, yani daha doğduğu süreçte seçilmesi ve test edilmesi en doğrusudur. Ancak bu, daha sonra da seçilemez demek değildir. Köpek yine test edilir ve durumu uygunsa eğitime alınabilir. Bir görev köpeğinin avlanma içgüdüsünün yüksek olması gerekiyor. Hırslı ve korkusuz olmasının yanı sıra ödül odaklı olduğu için köpeğin oyun içgüdüsünün de arttırılması çok önemlidir. Bu oyunlarda da özellikle çekiştirme oyunları çok etkilidir. Isırma ve çekiştirme oyunları oynayan köpek daha verimli çalışır. Bunun sebebi de oyunlarla birlikte ödül odağının ve hırsın artmasıdır. Bir görev köpeğinin motivasyonu çok önemlidir.” ifadelerini kullandı. 

Köpeklerin düzgün bir şekilde arama çalışmasını gerçekleştirmesi için motivasyonun yüksek olması gerektiği vurgulayan Turan, sözlerine şöyle devam etti: “Bu iş temelinde üç ayrı kısımdan oluşuyor. Bunlar; itaat, çeviklik ve arama kısımlarıdır. Son kısım olan arama kısmı en önemlisidir. Köpeğin doğru noktayı bulması gerekir. Yanlış noktayı göstermesi arama yükünü arttırdığı için süreç uzar.” Turan bu durumun kimi zaman  köpeklerin eğitime cevap vermemesi ile alakalı olduğunu vurguladı. 

“Zorlayıcı bir süreç”

2 yıllık eğitim ve sınav sürecinin köpekler adına zorlayıcı olduğundan bahseden Turan, “Türkiye özelinde konuşacak olursam sınav; eğitim ve görev yeterliliği olmak üzere iki aşamadan oluşuyor. Eğitim kısmında bahsettiğim gibi itaat, çeviklik ve arama kısımları vardır. Bu kısımda köpeğin verilen komutlara uyup uymadığı test edilir. Görev yeterliliği kısmında ise iki kazazede enkaz altına saklanır. Köpeğin bu iki kazazedeyi bulması beklenir. Bu süreçte köpeğe 5 dakikalık hazırlık aşaması dahil olmak üzere, toplamda 20 dakikalık bir zaman dilimi sunulur. 15 dakika içerisinde görevini yerine getiren köpeğin sınavı başarılı sayılır. Köpeğin, sınav puanının en az % 70’lik kısmını alması gerekir. Sınavı başarıyla geçen köpeğe 2 yıl geçerli olmak üzere arama-kurtarma sertifikası verilir.” diyerek sözlerini noktaladı. 

Haber: İshak Yazıcı

Fotoğraf: Fatma Sevdi