Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

2020 coronavirus pandemisinden sonra herkese tekrar “Acaba mı?” sorusunu sorduran ve korkuya yol açan maymun çiçeği hastalığı gelecekte hala bir pandemi tehdidi içermekte midir?

İsmini, memeli hayvanlara özellikle maymunlara bulaşabilmesinden alan maymun çiçeği hastalığı günümüzde hastalık sayısı arttığı için insanlar üzerinde tekrar bir korkuya yol açtı. Ölümcül olabilen bu hastalık, çiçek hastalığının akraba bir virüsüdür. Özel bir hastanede enfeksiyon hastalıkları doktoru olan Doç. Dr. Servet Öztürk, bizlere maymun çiçeği hastalığı hakkında bilgiler verdi.

Maymun çiçeği hastalığı nedir?

Bizim günlük hayatta karşılaştığımız enfeksiyonlar virüs enfeksiyonları ve bakteriyel enfeksiyonlar olarak ikiye ayrılmakta. Virüs enfeksiyonları genellikle aşıyla korunabilen enfeksiyon hastalıklarıdır. Kızamık, kabakulak, hepatit, HIV virüsü gibi hastalıklar bu gruba girmekte. Bakteriyel enfeksiyonlarda ise adı üstünde bakterilerin neden olduğu, genel olarak aşısı olmayan ve antibiyotiklerle tedavi edilen hastalıklardır. Maymun çiçeği hastalığı aslında çiçek hastalığı virüsü ile akraba bir virüstür. 1970’li yıllarda aşı sayesinde çiçek hastalığı ortadan kaldırılmıştır. Maymun çiçeği hastalığı ise bir virüs hastalığıdır. Bu virüs aslında sadece insanlarda hastalık yapmamaktadır. İnsanların yanı sıra hayvanlarda özellikle memeliler grubunda olan maymunlara bulaşabilmektedir. Hastalık adı da zaten buradan gelmektedir. Hastalık için gerekli tedaviler alınmadığında ve hastanın durumu daha da ağırlaştığında sonucu ölüme kadar gidebilmektedir. Bu hastalığın birden ön plana çıkmasının sebebi ölüm oranlarının diğer hastalıklara göre daha yüksek olması ve Batı ve Amerika kıtasında da bu hastalıkla karşılaşılması.

Bu hastalık yeni bir pandemi tehditi mi?

2000 öncesi yıllarda ve hatta daha da geri gittiğimizde bu hastalık o zamanlar da var olsaydı eğer insanlar üzerinde “yeni bir pandemi” korkusu yaratmayacaktı. Çünkü enfeksiyonel hastalıkların bulaşma yollarına baktığımızda hepsinde temas görmekteyiz. Teknolojinin daha az gelişmiş olduğu yıllarda, uçuşların, seyahatlerin kısacası insanların birbiriyle daha az iletişimde ve temasta olduğu zamanlarda enfeksiyonel hastalıkların yayılma hızı çok düşük olacaktır. Fakat günümüzde bu tür yolculuklar ve hatta alışverişler çok kolay olduğu için insanların birbirleri ile teması çok kolay olmaktadır. 2020 pandemisinden çıkmış bir dünya için 2024 Ağustos ayında Afrika kıtasında maymun çiçeği hastalığının birden çoğalması ve daha sonrasında Batı ve Amerika kıtasında da bu vakalara rastlanılması insanları yeni bir pandemi, yeni bir kapanma korkusuna itmiştir. Şu anki öngörülerde tekrar bir pandemi süreci olmayacağı düşünülmekte fakat bunun kesinliği asla verilmemektedir.

Maymun çiçeği hastalığı belirtileri nelerdir? 

Enfeksiyonel hastalıklar zaten genel olarak her zaman aynı bulgular ve şikayetlerle başlar. Enfeksiyon yayıldıkça ve hastalık ilerledikçe kendine has semptomları göstermeye başlarlar. Genel olarak ilk önce hastada ateş, halsizlik, baş ve eklem ağrısı, mide bulantısı gibi bulgular ortaya çıkmaktadır. Fakat bu hastalık beden içinde yayıldıkça diğer hastalıklardan farklı olarak ilk önce yüzde başlayıp daha sonra ellerde, vücutta, ayaklarda ve bazen de genital bölgeye yayılan döküntüler meydana getirmektedir. Bakıldığı zaman aslında bu döküntüler çiçek hastalığında oluşan döküntülere de benzemektedir. Yapılan testler sonucunda ise gerçek hastalık teşhisine ulaşılmaktadır. 

Maymun çiçeği hastalığının tedavi süreci nedir? 

Enfeksiyonel hastalıkları bitirip iyileştirmek için antibiyotik tedavisine başvurulup hastalık tedavi edilmektedir. Fakat aynı şey virüs hastalıkları için söylenmemektedir. Bilimsel olarak kanıtlanmış virüs hastalıklarının tedavisi çok azdır. Bu sebeple maalesef ki maymun çiçeğinin net bir tedavisi yoktur. Bu hastalıkta da tıpkı corona da olduğu gibi semptomatik tedaviler yapılmaktadır. Ama günümüzde, maymun çiçeği hastalığı yüzünden gelecekte oluşabilecek bir tehlikeye karşı 4-5 ilaç tedavisi üzerinde çalışılmaktadır. Tedavi sürecinde ise net bir tedavi olmadığı için hastaya örneğin eğer beslenemiyor ise damar yolundan beslenmesini sağlamak gibi destek tedavi verilmektedir. Eğer hastalığın gidişatı ağır ise hastadan da izin alarak bu yapılan 4-5 ilaç üzerinden deneysel tedaviye de başvurulmaktadır. 

Maymun çiçeği hastalığından korunma yolları nelerdir? 

Maymun çiçeği hastalığı diğer tüm enfeksiyon hastalıkları gibi temas ve hava yolu ile bulaşmaktadır. Fakat daha fazla temas yolu ile bulaşmaktadır. İnsanlar korunmak için toplu alanlardan uzak durmalılar fakat böyle bir şey mümkün olmadığı için kendilerini çok iyi bir şekilde dezenfekte etmeliler. Aynı şekilde kullandıkları ve yedikleri ürünleri de dezenfekte etmeliler. Hayvansal protein kaynaklı beslenme hem kanserin hem damar hastalıklarının hem de enfeksiyonel hastalıkların çoğalmasına sebep olmakta ve ömrü kısaltmaktadır. Bu yüzden insanlar Akdeniz tipi beslenme stilini daha fazla kullanmalıdır. Yani daha çok yeşillik ve meyve üzerine bir beslenme düzenine geçilmelidir. 

Hastalığın net bir tedavisi olmamakla birlikte gelecekte bu hastalıktan kaynaklı başka bir pandemi süreci ortaya çıkmaması da kesin değildir. Hastalık, insanlarda ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir ve ayrıca sadece insanda da değil memeli grubunda olan başta maymunlar olmak üzere diğer hayvanlara bulaşıp onları da etkileyebilmektedir. Maymun çiçeği hastalığı hakkında verdiği bilgiler için Doç. Dr. Servet Öztürk’ teşekkür ederiz.

Haber: Çağla Kaya