Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Hayvan Davranışı Uzmanları, hayvanlar arasındaki iletişimi daha iyi anlamamızı sağlayacak önemli keşifler yapıyor. Bu keşifler, hayvanların karmaşık sosyal bağlantılar kurduğunu ve iletişimlerini sesler, beden dili ve kimyasal sinyallerle gerçekleştirdiğini ortaya koyuyor. 

Son yıllarda hayvanlarla iletişim kurma ve onları daha iyi anlama konusu büyük ilgi görüyor. Bu bağlamda, hayvan iletişimcileri önemli bir role sahip. Hayvan iletişimcileri, farklı hayvan türlerinin dillerini anlama ve onlarla etkileşime geçme konusunda uzmanlaşmış bireylerdir. Bu alan, hem evcil hem de vahşi hayvanlarla çalışmalarda büyük bir etki yaratmaktadır. Hayvan iletişimcileri hayvanların beden dili, vokalizasyonları ve diğer iletişim yöntemlerini inceleyerek onların duygusal durumlarını, isteklerini ve ihtiyaçlarını anlamaya çalışırlar. Bu sayede, insanlar hayvanlarla daha derin ve anlamlı bir bağ kurabilirler. Bu konuyla ilgili derin bilgi ve araştırmalara sahip olan Hayvan İletişim Uzmanı Harun Köybaşı bizlere deneyim ve tecrübelerini aktardı.

Öncelikle kendinizden bahseder misiniz?

Merhaba, ismim Harun Köybaşı. Hayvanlarla iletişim uzmanı aynı zamanda kısa film yönetmeni, Youtuber ve dijital video içeriği üreticisiyim. 2019 yılında, kendimi ait hissettiğim dijital içerik üreticiliğine ve “YouTuberlığa” biraz daha ağırlık vermeye başladım. Serüvenime ilk olarak youtube için içerik üreterek başladım ve insanlar tarafından büyük ilgi gören yırtıcı hayvanlarla belli yöntemler dahilinde diyalog kurmayı hedefledim. Bu amaç doğrultusunda bana hayvanlarla iletişim kurmada yardımcı olacak çeşitli eğitim ve tecrübelerle yoluma devam  ediyorum.

Hangi yöntemleri kullanarak  hayvanlarla iletişim kurmayı ve onları anlamayı başarıyorsunuz?

Hayvanları vahşi olarak değil, yırtıcı olarak adlandırmayı tercih ediyorum. Vahşetin hayvanlara değil, insanlara özgü olduğunu düşünüyorum. Bu anlamda asla hiçbir hayvana çekinerek yaklaşmıyorum. Örneğin aslan, kaplan, puma, ayı, gökdoğan, şahin, piton, yabani kurt, benekli sırtlan, rakun ve benzeri birçok hayvanla yakın temas halinde bulunup iletişim kurmayı denedim. Bu hayvanlar ve diğer tüm hayvanlarla iletişim kurarken dikkat ettiğim birçok nokta var. Bunları şu şekilde açıklayabilirim. Hayvanların davranışlarını dikkatlice gözlemlemek, duygusal durumlarını ve ihtiyaçlarını anlamak için önemli bir yöntemdir. Hayvanların beden dili, sesleri ve tepkileri hakkında bilgi edinmek, iletişimlerini anlamaya yardımcı olabilir. Bazı hayvan türleri, özellikle evcil hayvanlar, eğitim yoluyla belirli komutları anlayabilir ve tepki verebilir. Eğitim sürecinde, belirli jestler, komutlar veya işaretler kullanarak bu hayvanlarla iletişim kurmak mümkün olabilir. Hayvanların seslerini ve ifadelerini anlamak, iletişimlerini anlamaya yardımcı olabilir. Örneğin, bir köpeğin havlaması veya kedinin miyavlaması, bir ihtiyaç veya duygu ifadesi olabilir. Hayvanlarla iletişim kurmak ve onları anlamak, sabır, gözlem yeteneği ve deneyim gerektiren bir süreçtir. Her hayvanın bireysel özellikleri, türüne ve yaşam koşullarına bağlı olarak iletişim şekilleri farklılık gösterebilir.

Hayvanların iletişim dilindeki farklılıkları nelerdir? 

Hayvanların beden dillerini ve ruhsal hallerini anlamak için onların fiziksel ve psikolojik yapılarını anlamak gerekiyor. Her hayvanın kendine has özellikleri, ifadeleri ve tepkileri vardır. Örneğin, gorillerin büyümesi ve heybetli duruşları insanların dikkatini çekerken, daha ince ifadeleri veya tüy yapısındaki değişimleri tam olarak anlamak zor olabilir. Bir gorilin farklı yapılarını nasıl tepki vereceklerini anlamak için doğrudan etkileşimde bulunmak ve araştırmak olasıdır. Her hayvan türünün kendi doğal ortamlarının bir parçası olarak farklı tepkiler verebilirler. Aslanlar da saldırılarını planlı bir şekilde ortaya çıkarıyorlar. Yabani hayvanlar oldukları için enerjilerini korumak ve avlanmaları sırasında başarılı olmak için en uygun ve güvendiği anı bekler. Aslanın avlanma başarısı, enerjinin korunması ve hayatta kalması için önemlidir. Bu nedenle, bir aslanın ana öğelerini anlamak için avlanma stratejilerini, sosyal yapılarını ve diğer doğal bölümleri araştırmak önemlidir. Hayvanların beden dillerini ve ruhsal hallerini anlamak için gözlem yapmak, araştırma yapmak ve alanda uzman kişilerden eğitim almak önemlidir. Hayvan davranışı ve etoloji (hayvan davranışı bilimi) sonuçlarını insanların çalışmalarını okumak ve seminerlere katılmak, hayvanların dünyasını daha iyi anlamak için gereklidir.

İletişim kurduğunuz hayvanlardan sizi en çok etkileyen hangisi?

Beni aşırı etkileyen ve enteresan bulduğum hayvan Kartal Baykuşu olarak da bilinen Puhu kuşuydu. Çünkü yırtıcı bir hayvan olmasına rağmen çok sabırlı, çok cesur ve çok da çekici bir hayvandı. Bakışları çok etkileyici olduğu için gözümü üzerinden alamadım.

İletişim kurmak istemenize rağmen yaklaşamadığınız bir hayvan oldu mu?

Sevmek isteyip sevemediğim hayvan olmadı, ancak en çok iletişim kurmak istediğim ve daha fazla vakit geçirmek istediğim hayvanlardan biri benekli sırtlanlardır. Benekli sırtlanlar, beni büyüleyen derinlikte bir konuya sahiptir. Tür olarak kedi ve köpek sınıfının tam ortasında yer alması da ilgimi çekiyor. Benekli sırtlanlar hakkında özelliklerini öğrendikçe daha çok meraklanıyorum ve bu hayvanlarla iletişim kurmayı çok istiyorum.

Hayvanlarla doğrudan etkileşime geçmek konusunda karşılaştığınız zorluklar ve riskleri nasıl yönetiyorsunuz?

Ailem başta olmak üzere çevremdekilerin bana güvendiklerini biliyorum ve nerede durmam gerektiğiyle ilgili hassas davranmaya çalışıyorum. Yırtıcı hayvanlarla iletişim kurmaya çalışmak normalin üstünde bir davranış olduğunu kabul ediyorum. Bu konuda bilinçli olmanın önemini biliyorum. Dolayısıyla, bu tür faaliyetlerin içerdiği potansiyel tehlikeleri de dikkate alıyorum. Ailemin bu konuda bana verdiği destek beni sorumluluk sahibi olmaya teşvik ediyor. Babam da yaban hayatını seven ve macerasever bir kişiliğe sahip olduğu için, onların beni daha iyi anladığını düşünüyorum. Sıkça duyduğum "Su testisi su yolunda kırılır, dikkatli ol" gibi uyarılarda beni uyanık tutuyor ve bu konuda daha bilinçli olmam gerektiğini hatırlatıyor.

Genel anlamda hayvanların saldırgan olmasını temel sebebi nedir? Bu konuda yapabileceğimiz adımlar neler olabilir ve nasıl bir bilinç oluşturabiliriz?

Hayvanlara karşı empati ve anlayış önemlidir. Bir hayvanın insanlara saldırmasının atında, gerçekten bir nedeni olabilir. Sokak köpeklerinin agresif boyutlarına neden olan faktörler arasında travma, kötü muamele, korku veya yanlış sosyalizasyon gibi birçok etken bulunabilir. Bu nedenle, hayvanları anlamak ve onları korumak için çaba göstermek önemlidir. Ancak, bir hayvanın agresif büyümesine neden olan unsurlar tamamen insanların korumasında olması biraz basitleştirici olabilir. Elbette, hayvanları korumak ve onlara uygun bir yaşam ortamı sağlamak, insanların korumasındadır. Hayvanlara şiddet uygulanması, onları korkutmak veya ihmal etmek, saldırgan davranış geliştirmelerine neden olabilir. Bu nedenle, toplum olarak hayvan refahına önem vermeli ve hayvanlarla doğru bir iletişim kurmalıyız. Doğru sosyalizasyon, eğitim, beslenme, barınma ve veteriner hizmetlerine erişim gibi temel ihtiyaçların karşılanması karakterlerin olumlu yönde etkilenmesi demek. Hayvan barınağı ve güvenliği konusunda bilinçlendirme çalışmaları yapmak, hayvanlara kötü muameleye karşı yasal korumaları sağlamak ve hayvan sahiplenme koruması konusunda eğitim vermek gibi bilgilendirmelerin yapılması gerekmektedir. Böylece, daha olumlu, sağlıklı bir toplum ve hayvanlar arasında bir denge oluşturulabilir.

Bu uzmanlığın yeterliliğini/eğitimini nasıl edindiniz?

Beni içine çeken bu dipsiz alemin büyüsü, beni profesyonel eğitim almaya, bilinçlenmeye ve araştırmaya itti. Bireysel tecrübeerimin yanı sıra dneyimli profesonellerle çalışmak, seminerler ve konferanslara katılarak uzmanladan doğru bilgi edinmek, hayvan davranışı ve iletişimi hakkında birçok kitap ve kaynakları rehber alarak hayvanlara en doğru şekilde ulaşmaya çalışıyorum. Çünkü bu iş hata kabul eden bir iş değil. Karşımızdaki varlıkların da duyguları olan ve dünyada bizim kadar önemli yerlere sahip olan canlılar olduğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Onlarla iletişim kurarken onların üzerinde bıraktığımız etkiyi değerlendirmek ve rahatsız olabilecekleri davranışlardan kaçınmak gerekiyor. Bu gibi hususlar da tecrübeyle değil, ancak profesyonel bir eğitimle öğrenilebilecek hususlardır.

Şimdiye kadar herhangi bir şekilde yaralanma yaşadınız mı?

Bir hayvanat bahçesinde yetişkin bir aslanın bana pençe atması ciddi anlamda yarlanmama sebep oldu. Aslanın iki pençesi, yaklaşık serçe parmağın yarısı boyutunda baldırıma girmişti. Bu olay sebebiyle kendi isteğimle diz kapağımın üzerine, omuzlarıma ve açık yaranın üzerine yapılan yaklaşık 10 kuduz aşısı ve “At İmmunglobulini” ismi verilen, çok nadir bulunan bir enjeksiyon türüne maruz kalmıştım.  Çok şükür bundan dolayı kalıcı bir sağlık sorunu yaşamadım.

Bu röportaj tüylü dostlarımızın bize ne anlatmak istediklerini anlama yolculuğunda önemli bir adım atmanın yanı sıra, insan-hayvan bağını daha da derinleştiriyor.

Haber: Neval Yücel