Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Gelişen teknolojiye bağlı olarak logolarda, metroda, duraklarda ve hayatımızın hemen her yerinde karşımıza çıkan yazı tasarımlarını hiç merak ettiniz mi? Oysa gördüğümüz her afiş ve her pankartta harfler farklı bir algı oluşturur. Örneğin Comic Sans samimi ve eğlenceli gelirken, Times New Roman ciddi gelir. Tabi herkese hitap eden bir font mutlaka vardır.  

Her font farklı bir duyguyu yansıtırken bu fontlara hayat veren tipografi nedir? Sakarya Üniversitesi Görsel İletişim Tasarım Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Ertürk, tipografiyi anlattı. 

“Harf ve sembolleri kullanarak yapılan yazı sanatı TİPOGRAFİ” 

Tipografinin teknolojiye paralel olarak ilerlediğini, teknoloji geliştikçe değişen, dönüşen ve gelişen bir disiplin olduğunu söyleyen Doç. Dr. Murat Ertürk, “En temel tabiriyle tipografi, yazının tarihi ve görsel tarafıyla ilgilidir diyebiliriz. Kısaca cevap vermek gerekirse, tipografi, harf ve sembolleri kullanarak yapılan yazı sanatıdır. Tipografi ve tasarım birbirinin ayrılmaz parçasıdır. Birbirini destekleyen, birbirinden yararlanan iki disiplindir. İki disiplin de birbiriyle eş olarak teknolojiye bağımlı şekilde ilerleyebiliyor.” dedi.

“Aynı yazıyı kullanmak tekdüzeliği yaratır”

Ne kadar farklı yazı tasarımı olursa tipografi için o kadar farklı deneyimler, lezzetler ortaya çıkabilir diyen Ertürk, “Neden bu kadar çok yemek varsa tipografide de o kadar içerik olmalıdır. Çünkü ne kadar çok yemek olursa bizim için o kadar farklı lezzet, farklı deneyimler olur. Tipografi için de aynısı geçerli. Ne kadar farklı yazı tasarımı olursa tipografi için o kadar farklı deneyimler ortaya çıkabilir. Tipografi tasarımı yapanlar da belli bir duyguyu yansıtmak, belli bir etkiyi insanlarda uyandırmak için tasarlarlar. Böyle olduğu için belli bir çeşitliğe ihtiyaç duyulur. Sürekli aynı işlerde, aynı yazıyı kullanmak tekdüzeliği yarattığından da özgün tasarımlara ihtiyaç duyulur. Yazı tasarımcıları da bize bu çeşitliliği sunan yazı yüzlerini tasarlıyorlar.” şeklinde konuştu.

“İki yazı tasarım programı var”

Ertürk, “Teknoloji bazında günümüzde Clips ve Fontapp adında iki yazı tasarım programı vardır. Genellikle bu iki yazı tasarım programı tercih ediliyor. Yazı tasarımcıları tasarıma başlarken öncelikle hedef mecrayı düşünürler, daha sonra hedef kitleyi düşünürler. Yani çocuklar için yapacağınız yazı tasarımı farklıdır, disleksi insanlar için yapacağınız bir tasarım farklıdır. Dolayısıyla önce hedef mecra daha sonra hedef kitle belirlenir. Her tasarımda olduğu gibi önce eskiz aşamaları daha sonra taslağa dönüştürme ve bu taslağın programlarla hayata geçirilmesi gibi bir süreç işliyor.” dedi.

“En temel sorun literatür”

Tasarım öğrencilerinin kendilerini geliştirmek adına olabildiğince kendi alanlarınlarıyla ilgili en güncel kitapları takip etmeleri gerekiyor diyen Ertürk, “Öncelikle Türkçe literatürümüz, görsel iletişim ve tipografi alanında hala eksik. Dolayısıyla yurt dışında İngilizce okuyabilen ve anlayabilen tasarım öğrencisinin erişebileceği kitaplara henüz bizim öğrencimiz erişemiyor. Bu nedenle öncelikle literatür eksiğimiz var. Öğrencilerin karşılaşacağı en büyük sorunlar bunlar. Çünkü popüler ve çağdaş konulara yönelik kitaplara erişim sorunları yaşayacaklar. Ayrıca hem dil sorunu yaşayacaklar hem de bütçe açısından sorunlar yaşayacaklar. Fiyatlarda olan artış nedeniyle bu sefer dil bilse de kitaplara erişememe durumu söz konusu oluyor. Ama en temel sorun literatür. Çünkü programları Youtube’dan öğrenebiliyoruz, etkinlikleri takip ediyoruz ancak literatüre erişmek burada en önemli mesele. Öğrenciler bu konuyu aşmak için İngilizce öğrenmeye lisansta başlamalı. Daha çok çaba sarf etmeleri gerekiyor ve tasarım öğrencilerinin kendilerini geliştirmek adına olabildiğince kendi alanlarıyla ilgi en güncel kitapları takip etmeleri gerekiyor. Bence en büyük problem bu.” ifadelerinde bulundu. 

“Öncelikle okumalıyız, okuduktan sonra ilmi inşa edebiliriz.”

İçerikleri üretirken önceliğinin öğrencilerin bunları okuması olduğunu söyleyen Ertürk, “Biz Türkiye Tipografi Topluluğu olarak olabildiğince Türkçe içerikler üretmeye çalışıyoruz. Bu alanda çalışmalar yapıyoruz. Yaptığımız bu yazıları ve içerikleri üretirken önceliğimiz öğrencilerin bunları okuması. Ancak ben bile kendi öğrencilerime on dakikalık bir yazıyı okutmak da güçlük çekiyorum. Ama bu bizim mesleki disiplinimiz. Örneğin bir tıp öğrencisi düşünün, tıp kitabını okumamış. Bir hukuk öğrencisini düşünün, hukuk kitabını okumamış. Böyle bir şey mümkün olamaz ama maalesef bizim alanımızda hiç tasarım kitabı okumadan, hiç tipografi kitabı okumadan öğrenciler mezun olabiliyor. Dolayısıyla öğrencilerin kendi mesleki disiplinlerine saygı duyarak, olabildiğince Türkçe kaynakları okumalarını tavsiye ediyorum. Öncelikle okumalıyız, okuduktan sonra bilimi inşa edebiliriz.” sözleriyle düşüncelerini aktardı.

Haber: Gülistan Akdemir