Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

İnsanlar, bazı aktiviteler ile uğraşmayı tercih edebilir. Kimisi dinlendirici özelliğinden dolayı bir hobi edinirken kimisi de oyalanmak için birtakım meşguliyetler ile vakit geçirir. Güvercin besleme sevdasına tutulan kuş meraklıları ve güvercin türüne dair bildiklerini bizlerle paylaşan Ardahan Üniversitesi Posof Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Başkanı Prof. Dr. Orhan Yılmaz, Erdinç Sandal, Ali Arıkan ile Burhan Barut’un aktardıkları ile bu alışkanlığa değineceğiz.

Vakit geçirmek ya da stres atmak için edinilen hobi, insanı yeri geldiği zaman kendine sıkı bir şekilde bağlayabilmektedir. Bu uğraşların arasında belki de en fazla sevilen güvercin besleme alışkanlığıdır. Her gün onlarca güvercinin yem ve su ihtiyacını karşılayan, gökyüzündeki hareketlerini heyecanla izleyen kuş meraklıları, güvercinlerine oldukça ilgi duyuyor. Farklı ırklara ve özelliklere sahip güvercinler meraklısını adeta cezbediyor. Güvercin sevdalılarının ortak noktası ise bu kuştan vazgeçemiyor olmalarıdır.

‘‘78 güvercin ırkının varlığını, çalışmalarım sonucu Türkiye’de ilk ben ortaya koydum’’

Şanlıurfa’yı, güvercinin başkenti olarak tanımlayan Prof. Dr. Orhan Yılmaz, güvercinler ile alakalı akademik anlamda bilgi sahibi sayılı isimlerden birisidir. Ülkemizde 78 farklı yerli güvercin ırkının olduğunu söyleyen Yılmaz, Türkiye’de yaptığı çalışmalar sonucu bu gerçeği ortaya çıkaran ilk kişinin kendisi olduğunu ifade ediyor. ‘‘Tespit etmediğimiz daha birçok ırk olabilir. Halihazırda bulduğumuz ırkların neredeyse yarısı Şanlıurfa’da yaşıyor. Bu noktada Şanlıurfa için güvercinin başkenti diyebilirim. Güvercin sevdası, orada yaşayan insanlarda da oldukça fazladır. Esnaf veya farklı meslek grubundan herhangi birisinin evinin çatı katında, güvercin beslemesi oldukça doğal karşılanır. 78 yerli güvercin ırkının varlığını, çalışmalarım sonucu Türkiye’de ilk ben ortaya koydum. Ancak daha fazlası yoktur diyemeyiz.’’ şeklinde konuşan Yılmaz, güvercin kültürünün Şanlıurfa’da oldukça hakim olduğuna dikkat çekiyor. 

Türkiye’de Aziz Yıldırım, dünyada Mike Tyson gibi isimlerin güvercin sevgisine sahip olduğunu belirten Yılmaz, gelecek zamanda gerçekleştirmeyi planladığı bir çalışma için bu isimlere yer verebileceğini ve kendileriyle irtibat halinde olduğunu belirtti. Bir üniversite çatısı altında gerçekleştirmeyi düşündüğü bu çalışma için en az 20 farklı üniversite rektörüne başvuran ve reddedilen Yılmaz, ülkemizdeki 78 farklı yerli güvercin ırkını emekli bir holding patronunun evinin bahçesinde yaptığı çalışmalar sonucunda ortaya koyduğunu ve şahsi nedenlerden dolayı projenin devamını getirmediğini söyledi.

‘‘Güvercine bağlanmış kişilerin eşleri şikayetçi’’

Türkiye’de güvercin tutkusuna sahip oldukça fazla insanın olduğunu söyleyen Yılmaz, ‘‘Güvercinlere hastalık derecesinde bağlanmış bazı kişilerin eşleri çok şikayet eder. Tüm ilgisini kuşlara verip bütün gün onlarla meşgul olan kişi, sosyal hayattaki sorumluluklarını aksatabilir. Tabii bu doğru değil.’’ şeklinde ifade ederek güvercin sevgisindeki aşırılığın yanlış olduğunun altını çiziyor. Türkiye’de bulunan güvercinlerin 10 sınıfa ayrıldığını aktaran Yılmaz, ‘‘Dalıcı, Taklacı, Makaracı, Dönücü, Çember, Sürü Uçucu, Yüksek Uçucu, Posta, Süs, Ötücü gibi çeşitli noktalarda bu hayvanları kategorize edebiliriz.’’ diyerek ülkemizdeki çeşitliliğine dikkat çekiyor. Güvercini diğer kuşlardan ayıran iki özelliğinin olduğunu ifade eden Yılmaz, ‘‘Birinci özellik diğer kuşlar ağzını suya daldırdığı zaman alt gagasına bir miktar suyu alarak kafasını kaldırır ve suyu boğazına akıtarak içer. Güvercin ise burun delikleri suyun içinde kalacak şekilde gagasını daldırır ve suyu içine çekip burun deliklerinden emerek suyu içer. İkinci özellik ise güvercinler kuş sütü denilen bir salgı üretir. Yavrularını beslerken, bir aylık olana kadar yedikleri gıdaları kursaklarından koyu bir süt kıvamına getirir ve ağzından güvercin yavrusunun ağzına aktararak onu besler.’’ sözleriyle güvercinin diğer türlerden farkını belirtiyor.

‘‘Kuşlarımı o kadar çok benimsedim ki her birine isim dahi verdim’’

Endüstri mühendisi Erdinç Sandal, kuşlarına neredeyse aşık... Güvercinlerine karşı hissettiği duygudan söz eden Sandal, ‘‘Her türlü hayvanı severim. Güvercin dışında birçok hayvana bakıyorum fakat bu sevda bir başka boyutta diyebilirim. Güvercinlerimle ilgilenirken kendimi huzurlu hissediyorum. Kuşlarımı o kadar çok benimsedim ki her birine isim dahi verdim.’’ ifadeleriyle bu canlılar ile olan ilişkisine dikkat çekiyor. Güvercin beslemenin dünyanın her yerinde geçerliliğe sahip olduğunu belirten Sandal, ilahi dinlerde de bu kuşlardan bahsedildiğini ve barışın simgesi olduğu için sevilen bir hayvan olduğundan söz ediyor. Çoğu güvercin cinsini besleyen ve askerden sonra ilgi duyduğunu belirten Sandal, psikolojik olarak bu hayvanlarla meşgul olmanın kendisine iyi geldiğini vurguluyor.

Güvercinlerimin ayaklarında lakabım ve telefon numaram yazıyor

Güvercinlerin kaybolma ihtimali de var. Böyle bir durumda bulan kişinin kendisine teslim etmesi için her bir güvercinin ayağına halka taktığını belirten bir diğer kuş meraklısı Ali Arıkan, ‘‘Güvercinin ayağına doğduğu zaman, ufak bir halka takıyorum. ‘Efsane Ali’ ismini ve telefon numaramı halkaya yazdırıyorum. Kuşlarımın kaybolmaması ve bulan kişinin kolaylıkla bana ulaşabilmesi için bu yöntemi kullanıyorum. Her ne kadar güvercin sevenler çevresinde ‘Davulcu Ali’ olarak bilinsem de halkalara ‘Efsane Ali’ ismimi yazdırma sebebim 10-15 yıl kadar süren güvercinlere ettiğim bir vedadan kaynaklanıyor. Yerim olmadığı için güvercinlerle ilgilenemiyordum fakat sonrasında bu sorun ortadan kalkınca yaptığım geri dönüşün adına ‘Efsane Ali’ ismini uygun gördüm.’’ şeklinde konuşarak güvercinleriyle arasındaki bağın kuvvetine ve halkalarda bu ismi neden tercih ettiğine dikkat çekiyor. Çalıştığı binanın çatısında sadece yerli ve kırmızı cinsten güvercinler beslediğini söyleyen apartman sorumlusu Arıkan, ‘‘Kırmızı ve yerli güvercinleri beslediğim için güvercin sevenler benim bu huyumu iyi bilir. Bir çiftten 80 kırmızı güvercin elde ettim. Bu kuşların özelliği tüylerinin ve sesinin güzel olmasıdır.’’ sözleriyle belirli cinste kuşları beslediğini aktarıyor.

‘‘Bu sevda babamdan kalma bir alışkanlık’’

Güvercin sevdasının kendisine babasından geçtiğini ifade eden Burhan Barut, ‘‘Herkesin ilgilendiği farklı hobi ve uğraşlar vardır. Benim için güvercin uçurmak çok keyifli bir meşguliyet. Babamdan kalan bu alışkanlık bende büyük bir tutkuya dönüştü.’’ şeklinde konuşarak aileden kalma bu geleneği devam ettirdiğini belirtti. Dönek cinsi kuşlara büyük bir ilgi duyduğunu ifade eden Barut, ‘‘Dönek cinsi kuşlarımın bir kısmı babamın beslediği kuşların torunu oluyor. 70-80 yıllık bir soyun devamlılığı söz konusu diyebilirim. Kuşların kanı da önemli bir faktördür. Bu güvercin cinsinin özelliği her kuşta bulunmuyor.’’ ifadeleriyle dönek cinsinin farklılığına dikkat çekiyor. Emekli teknisyen Burhan Barut’un söylediğine göre havada top gibi dönüp, 80 derecelik açıyla yine dönerek inen bu kuşlar estetik duruşlarıyla ve yaptığı hareketler ile ön plana çıkıyor. Barut, güvercinlere olan muhabbetinin yaşamının sonuna kadar süreceğini özellikle vurguluyor.

Ülkemizde çoğu yörede kabul gören ve dünyada da oldukça sevilen güvercinler, insanların ilgilendiği hayvanların başında geliyor. Sevimlilikleriyle dikkat çeken bu canlılar her yaştan kişinin ilgi odağı olma özelliğini koruyor.

Haber: Erdem Karahan

Fotoğraf: Mazhar Taha Akkaya