Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Davranışların, karakterlerin ve rollerin genetik köklerden geldiğini biliyor muydunuz? Yalnızca fiziksel değil, ruhsal birtakım özelliklerimiz de, bizim genetik kodlarımızdır. Aile dizimi terapisi, bu genetik kodlardaki sorunları fark etmekte ve değiştirmekte etkili bir yöntemdir. Bu terapi, kendimizi fark etmemiz ve sorunlarımızı iyileştirme açısından önemli bir adımdır.

Alman Psikiyatrist Bert Hellinger tarafından ortaya atılmış olan “Aile Dizimi” kavramı, Afrikalı yerlilerin gözlemlenmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Afrika yerlilerinin bir ateşin etrafında toplanarak hikayeler anlatması ya da geçmişteki atalarını yad etmesi gibi kültürel özellikleri, Hellinger’in “Aile Dizimi Terapisini” keşfetmesine neden olmuştur. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma Hastanesi’nde görev yapan Psikolog Özge Çelik, Aile Dizimi hakkında önemli bilgileri bizimle paylaştı.

Farkındalık için Aile Dizimi

Çelik, kendisiyle ilgili problemleri aşmak isteyen herkesin, geçmiş yaşantısındaki kökenlerine inerek, bu terapi yöntemine başvurabileceğini vurguluyor. Çelik, “Kişiler bu terapi sayesinde kendisiyle ilgili farkındalık sağlayabilir. Şu anki yaşantısında, karakterinde, yöneliminde, seçimlerinde ya da bir kısır döngü içerisinde giden bir hayatı varsa başvurabileceği terapi yöntemlerinden biri aile dizimidir. Kişilerin kendilerini fark etmeleri için aile dizimi önemli bir kavramdır. Aile dizimi, bir grup terapisidir. Kişiler annelerine, babalarına ya da geçmişte hatırladıkları kişilere grup terapisinde çeşitli roller vererek, onların kendilerine olan yakınlıklarını, onlarla olan ilişkilerini ya da yaşadıkları olayları anlatabilirler.” sözleriyle kişinin, aile bireyleriyle olan yakınlığının, onlarla olan ilişkisinin boyutunun, samimiyetinin ve bu ilişkinin, kişiye hangi rolleri yüklediğinin bu çalışmayla anlaşılabileceğini dile getirdi.

“Konuda uzman olmak önemli”

Aile dizimi terapisinin, kişinin kendi ihtiyacına ve farkındalığına bağlı olarak ilerlediğini söyleyen Çelik, “Terapi uygulayıcının muhakkak psikolog, psikoterapist ve psikiyatrist gibi, alanında uzman kişiler olması gerekiyor. Merdiven altı sertifikalar ile uygulanmaması önemli. Kişinin ruhsal sağlığı için 2-3 aylık bir eğitim ile bu terapinin uygulanması doğru bir şey değildir. Çünkü, nasıl ki fiziksel rahatsızlıklarda, uzman doktorlara gidiyorsak, ruhsal durumlarda da buna dikkat etmeliyiz. Böyle yerlerde her türlü sorunla karşılaşabiliriz.” sözleriyle, kişinin ruhsal olarak kendini açtığında zarar görme eğilimi artacağı için, terapinin bir uzman gözetiminde ilerlemesinin önemine dikkat çekti.

“Bu terapi yöntemi, tüm problemleri ortaya çıkartamayabilir”

Davranış problemleri, ruhsal sorunlar ve birtakım rollerdeki problemlerin, köklerden geldiğini ifade eden Çelik, köklerle olan iletişimin nasıl kurulduğu hakkında şunları söyledi: “Aslında bu, kişinin hatırladığı geçmişine bağlıdır. Çünkü, geçmişten yola çıkıyoruz. Terapi sürecinde inilebilen bir yer olabilir ama ondan öncesi de olabilir, orası belirsizdir. Belki kişi, daha sonra aile büyüklerinden çeşitli anlatımlar ya da hikayeler duyarak daha da geçmişe götürebilir. Sonuç itibariyle, baktığımız zaman, biz bir şekilde genlerimizi aktarıyoruz ve bizim şu anda belki de ne kadar önceki kuşaktan genetik olarak etkilendiğimizi tam olarak bilemeyiz.” Çelik, ayrıca bu terapi yöntemiyle hepsinin ortaya çıkartılamayabileceğinin de altını çizdi.

Değişim için eylem şart

Hayatımızda bir şeyleri değiştirebilmek ya da sorunlarımızı çözebilmek için, farkındalığın ilk basamak olduğunu söyleyen Çelik, “Biz ne kadar çok fark edersek, o kadar çok değiştirme şansımız olur. Ancak, sadece farkındalık, değiştirmek için yeterli değildir. Bunları fark ettiğimiz zaman bir sorumluluk meydana gelir. Yaşadığımız sorunlar, kendi kişiliğimiz ya da ilişkilerimizle ilgili birtakım çözüm arayışları içindeysek, bütün bunlarla ilgili farkındalık sağlansa bile, eyleme geçilmesi gerekir. Değişim için eylem şarttır. Fark edip oturmak, aynı döngü içerisinde devam etmemize neden olur.” sözlerine ek olarak, bir eylem planı oluşturmanın önemini vurguladı. Ayrıca seçimlerin değişmesi, düşünce şeklindeki değişiklikler gibi eylemlerde bulunarak kökten bir değişimi gerçekleştirebileceğimize dikkat çekti.

“Değişim, kişi hazır olduğunda gerçekleşir”

Çelik, aile dizimi terapisinin, daha çok geçmiş yaşantıları fark etmeye, anlamlandırmaya ve bununla ilgili şu anki davranışlarımızı veya rollerimizi düzenlemeye yönelik bir çalışma olduğunu ve bu terapinin geniş kapsamlı bir terapi olduğunu vurguluyor. Çelik, aile dizimi terapisi hakkında, “Bilişsel davranışçı terapi ya da başka grup terapilerinde, aile kavramı aslında önemli bir kavramdır. Ailemizin bize getirdikleri ya da ailemizde yaşanan olayların bize etkileri doğrultusunda, tüm terapi yöntemleri açısından aile önemli bir konumdadır. Ama mesela bilişsel davranışçı terapi, buna aile dizimine göre daha az yer verir. Bilişsel davranışçı terapide, davranış değişikliği daha ön plandadır. O yüzden, ailenin geçmiş kökenlerine kısaca bakılsa da, o kadar derine inmeye gerek yoktur ve daha yüzeysel bir bakış açısıyla şu ana daha çok odaklanılır. Bilişsel davranışçı terapilerde, ‘şu anda yapmam gereken ne’ ve ‘şu anki çözüm önerisi ne’ gibi konular daha ön plandadır. Aile diziminde ise, geçmiş bağlara daha uzun, daha kapsamlı yer verilir ve kişinin aslında farkındalıkları sağlandıktan sonra ne yapması gerektiği ile ne yapmaması gerektiği üzerine çok konuşulmaz. Kişi, bu farkındalıkla süreç içerisinde kendi yaşamını düzenler. O yüzden daha uzun süren bir terapidir. Değiştirmek istediği şey, kendisi hazır olduğunda meydana gelir.” sözleriyle de aile dizimi terapisinin diğer terapi yöntemlerine göre aile kavramına bakış açısını aktardı. 

Aile dizimi, travmalar, ilişki sorunları, kendi rollerimizi anlama ve onları değiştirme gibi birçok konuda uygulanabilir. Ayrıca depresyon ve takıntılı olmak gibi psikiyatrik tanılı bozukluklarda da kullanılmaktadır. Aile dizimi terapisi ile bu gibi problemlerin farkına varır ve harekete geçebiliriz. 

Haber & Fotoğraf: Fatma Sevdi