Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Aydın, Türkiye’nin en verimli tarım arazilerine sahip olan, aynı zamanda da turizmin önemli merkezlerinden olan bir şehir ancak bu ekonomik çeşitliliğe rağmen gelir dengesizliği Aydın’da derinleşiyor. Bir yanda turizmden ve sanayiden büyük kazanç elde edenler varken diğer yanda tarım ve düşük gelirli hizmet sektöründe çalışan geniş bir kesim geçim sıkıntısı çekiyor. Aydın’da kıyı ilçeleri ile iç kesimler arasındaki ekonomik uçurum, kentin gelir eşitsizliği açısından dikkat çeken illerden biri olmasına neden oluyor. TÜİK kurumunun, 2023 yılında  gelir dağılımı üzerine yaptığı araştırma incelendiğinde, Aydın’da kişi başına düşen gelir Türkiye ortalamasının üstünde olsa da,  gelir dağılımındaki dengesizlik nedeniyle ekonomik refahın büyük bir bölümü belirli kesimlere odaklanıyor. 

Aydın’da gelir dengesizliğinin nedenlerini somutlaştırabilmek, bu durumun sosyolojik, kriminal, ekonomik ve sağlık  açısından Aydın halkına ve Aydın iline etkilerini incelemek adına Aydın Barosuna kayıtlı Avukat Burak Yakşı, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Sosyoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Berrin Güner, ADÜ Ekonometri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğba Akın ve ADÜ Acil Tıp Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Metin Yadigaroğlu ile bir araya geldik.

Gelir dağılımındaki dengesizlik suçu tetikliyor

Aydın’da gelir dağılımındaki adaletsizliğin özellikle kırsal bölgelerde yaşayan gençleri suça ittiğini belirten Burak Yakşı, “Aydın’da tarım sektöründe çalışanların gelirleri her geçen gün azalırken, büyük şirketlerin karları katlanarak artıyor. Bu durum toplumda büyük bir gelir eşitsizliğine yol açıyor. Ekonomik sıkıntılarla boğuşan gençler çaresizlik içinde suça yöneliyor.” dedi.

Hırsızlık ve uyuşturucu suçları artıyor

Aydın’da özellikle hırsızlık ve uyuşturucu suçlarının arttığına dikkat çeken Yakşı, “Kırsal bölgelerde yaşayan gençler geçim sıkıntısı nedeniyle tarım ürünleri hırsızlığına yöneliyor. Ayrıca uyuşturucu ticareti de bireyler arasında yaygınlaşıyor. Bu suçların temelinde gelir eşitsizliği ve ekonomik sıkıntılar yatıyor.” şeklinde konuştu.

Eğitim ve istihdam imkanları artırılmalı

Aydın’daki suç oranlarının azaltılması için eğitim ve istihdam imkanlarının artırılması gerektiğini vurgulayan Yakşı, “Bireylere eğitim ve istihdam imkanları sunarak onları suçtan uzak tutabiliriz. Ayrıca tarım sektöründe çalışanların gelirlerinin artırılması ve gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi gerekiyor.” dedi, ayrıca belediye eliyle gerçekleşecek sosyal projelerle, bireylerin refahının artması sağlanabileceğini söyledi. Aydın’daki gelir eşitsizliği ve suç oranlarının giderek arttığına dikkat çeken ve yetkililerin önlemler alması gerektiğini vurgulayan Yakşı, “Aydın’daki bu tabloya sessiz kalınmamalı. Yetkililer gelir eşitsizliği ve suç oranlarının azaltılması için önlemler almalı.” dedi.

Gelirdeki dengesizlik toplumsal dokuyu zedeliyor

Aydın’daki gelir adaletsizliğinin sadece ekonomik bir sorun olmadığını aynı zamanda toplumsal dokuyu da derinden etkilediğini vurgulayan ADÜ Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Öğr. Berrin Güner, “Gelir dağılımındaki dengesizlik toplumda kutuplaşmaya, sosyal gerilimlere ve güvensizlik ortamına yol açıyor. İnsanlar arasındaki ekonomik uçurum arttıkça dayanışma ve yardımlaşma duyguları zayıflıyor.” dedi.

“Kısacası büyük balık küçük balığı yutuyor.”

Gelir adaletsizliğinin sosyolojik nedenlerini anlatan Güner, “En önemli nedeni kırsaldan kente düzensiz göç. Kente göç edenler genellikle düşük ücretli ve güvencesiz işlerde çalışmak zorunda kalıyor. Bu da onların gelir seviyelerini düşürüyor ve yoksulluk riskini artırıyor. Tarım sektöründe de küçük ölçekli işletmelerden büyük ölçekli işletmelere doğru bir dönüşüm yaşanıyor. Bu durum da bireysel olarak var olmaya çalışan tarım emekçilerinin gelirini son derece düşürürken, büyük işletme sahiplerinin kazancını artırıyor. Kısacası büyük balık küçük balığı yutuyor. Bir diğer önemli husus ise eğitim ve istihdam başta olmak üzere yaşanan fırsat eşitsizliği.” şeklinde konuştu.

İnsanların birbirine olan güveni azalıyor

Gelir adaletsizliğinin sosyolojik sonuçlarının da oldukça ciddi olduğunu belirten Güner, “Gelir düzeyi düşük bireyler suça fazlasıyla eğimli olmakla birlikte, toplum tarafından dışlanma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Kişi halihazırda temel ihtiyaçlarını karşılayamazken aynı zamanda toplumdan uzaklaşma eğiliminde bulunuyor. Herhangi bir bireyin toplumdan dışlanması sonucu kişinin, toplumun tasvip etmeyeceği davranışlarda bulunmasına neden olabilir. Bu da güven ve refah ortamının zedelenmesine yol açar. Gelir adaletsizliği toplumda güvensizlik ve kutuplaşma ortamı yaratıyor. İnsanlar arasında ki ekonomik uçurum arttıkça birbirlerine olan güvenleri azalıyor ve toplumsal birlik zayıflıyor.” diyerek gelir adaletsizliğinin sonuçlarına parmak bastı.

Aslında lüks olmayan ürünlere de talep gittikçe azalıyor

Gelir adaletsizliğinin Aydın ekonomisine olumsuz sonuçları hakkında konuşan Doç. Dr. Tuğba Akın, “Düşük gelirli bireylerin çoğunlukta olması, iç talepte gözle görülür bir şekilde düşüşe sebep oluyor. Dar gelirlilerin harcama gücü düştüğü için ülkemizde lüks tüketim diye tabir edilen ancak lüks olmayan ürünlere talep gittikçe azalıyor. Bu durum Aydın bazında ekonomiye büyük bir darbe vuruyor. Yatırımların azalması ve büyüme potansiyelinin düşmesi de durumun vahametini açıklar nitelikte.” dedi.

Toplum için büyük bir tehdit oluşturuyor

Gelir adaletsizliğini bir nebze olsun ortadan kaldırabilmek için tarım destekleme politikalarının geliştirilmesi ve sanayide çeşitliliğin artması gerektiğini savunan Tuğba Akın, sözlerine şöyle devam etti: “Aydın ili aynı zamanda bir turizm şehridir. Dolayısıyla turizm sektöründe sürdürülebilirliğin artması ve turizm işçisinin mevsimlik değil devamlı olarak çalışabilmesi sağlanmalı. Özellikle ilçelerde yaşayan yoksul kesime devlet ve belediye imkanlarıyla sosyal yardımlar yapılmalı. Yoksulluğu bitiremiyorsak hafifletmemiz gerekiyor. Aksi takdirde gelir adaletsizliği hem ekonomi hem de toplumsal huzur açısından Aydın ili için büyük bir tehdit oluşturur.” 

Sağlık hizmetlerine erişim kısıtlı

Gelir adaletsizliğinin bölgede sağlık hizmetlerinin erişilebilirliği ve kalitesi üzerinde önemli bir rol oynadığını anlatan Doç. Dr. Metin Yadigaroğlu şunları söyledi: “Gelir dağılımındaki eşitsizlikler bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini kısıtlamakta ve genel sağlık durumlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Gelir adaletsizliğinin azalması sağlık sektöründe daha adil ve erişebilirlik düzeyinin daha dişe dokunur halde olmasına katkı sağlayacaktır.” 

Aynı kalitede sağlık hizmeti alınamıyor

Türkiye’de devletin sağlık sektörüne çok fazla yatırımı olduğunu aktaran Yadigaroğlu, “Sosyal devlet anlayışı kapsamında sağlık sektörüne yapılan yatırımlar, insanların sağlık alanında eşit olmalarını hedefliyor. Bu da kısmen başarılmış durumda. Özel hastanelerin fiyatları cep yaktığı için devlet hastanelerine olan rağbet artıyor ancak gelir eşitsizliğine bağlı olarak insanlar aynı kalitede sağlık hizmeti alamıyor.” şeklinde konuştu.

Aydın’ın bereketli toprakları kimileri için zenginliğin sembolü olurken, kimileri içinse geçim sıkıntısının acı gerçeği. Aydın’ın kalbinde zenginlik ve yoksulluk yan yana dans ediyor.  Gelir dengesizliğinin sebepleri ile sonuçlarını irdelediğimiz ve alanında uzman kişilerle birlikte çözüm önerileri sunduğumuz haberimizde; Avukat Burak Yakşı, Dr. Öğr. Üyesi Berrin Güner, Doç. Dr. Tuğba Akın ve Doç Dr. Metin Yadigaroğlu’na katkılarından dolayı teşekkür eder kariyerlerinde başarılar dileriz.

Haber: Mehmet Ayboğan