Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Antik kentleri ve tarihi geçmişi ile dikkat çeken Aydın’dan heyecanlandıran haber geldi. Tarihin milyonlarca yıl ötesinde Pergamon Krallığı’nın yükselmeye başlamasının ardından inşa edilen, tanrıların ve insanların tanrısı Zeus’a adanan bir tapınak ‘Zeus Sunağı’, büyük bir işçilik ve titizlikle yapılan tapınak Germencik’teki Magnesia Antik Kenti’nde gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor.

Germencik’te gerçekleştirilen kazı çalışmaları sırasında Zeus Tapınağı’nın bir bölümüne ulaşılırken, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Görkem Kökdemir başkanlığında yürütülen kazı çalışmaları sırasında bulunan yapı, arkeoloji dünyasını heyecanlandırdı. Bulunan yapının kopyası Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde sergileniyor. 

Aydın’dan Almanya Berlin’e uzanan tarih: Zeus Tapınağı (sunağı)  

Bergama Akropolü’nde mimarlık ve heykeltraşlık alanında oldukça önemli eserler yapılmış olup gün yüzüne çıkarılmayı bekleyen yapılar bulunuyor. Bu yapılardan birisi de Zeus Sunağı. 

Bergama Zeus Sunağı ya da Zeus Altarı, kuzeybatı Anadolu’da, İzmir’in kuzeyinde bulunan günümüzde Bergama olarak anılan Antik Pergamon şehrinde, Pergamon Krallığı’nı yöneten Attalos Hanedanı tarafından M.Ö. 2. yüzyılda yaptırılmış anıtsal dinsel bir yapı olmakla birlikte, heykelleri ve işçiliği ile dikkat çeken at nalı biçiminde Bergama Akropolü üzerinde bulunuyor. 35,64 metre genişliğinde, 33,4 metre derinliğinde olan yapının ön tarafında bulunan ihtişamlı merdivenler 20 metre genişliğindedir.

Dışında ve iç mekânlarında bulunan mermer kaplama üzerindeki freskler sanat tarihinin en önemli yapıtları arasında sayılırken,  dış cephe freskleri Antik Helen dünyasının Olympos Tanrıları ile devler arasındaki savaşı, iç alandaki freskler, Pergamon’un kuruluş söylencesi olan Telefos söylencesini anlatan gri mermer üzerine yansıtılmış göz alıcı kabartmalardan oluşuyor. Kesin olan bir şey var ki; Bergama’nın kültür ve sanat alanının merkezi olduğu, keşfedilen yapılar ve işçiliği ile dikkat çeken kabartmalar sayesinde belgeleniyor. 

Bu görkemli yapının kalıntıları 1870’li yıllarda Alman mühendis Carl Human tarafından, o zamanın Prusya’sına götürülmüş. Götürülen parçalar Berlin Pergamon Müzesi’nde, Bergama Zeus Sunağı gibi, Tapınaktan parçalar da kullanılarak, Magnesia Zeus Tapınağı’nın birebir replikası yapılmış.  Bugün, Berlin’de bulunan Pergamon (Bergama) Müzesi’nde sergilenmekte ve her yıl binlerce insan tarafından ziyaret edilmektedir.

 Zeus Tapınağı’nın kazılarına başlandı

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Deniz Berk Tokbudak, Magnesia Antik Kenti’nde bulunan tapınak kazısında kazı başkan yardımcısı olarak görev aldığını; disiplinlerarası bir ekip ile kazı çalışmalarının başladığını; arkeolog, epigramlar, mimarlar, restore ekibi ile ortak bir çalışma yürütüldüğünü belirtti. 

İlk olarak Cumhuriyet Dönemi öncesinde Alman arkeologlar tarafından kazılan antik kentte, bugüne değin Artemis Kutsal Alanı, stadyum ve tiyatro alanı ortaya çıkarılırken birçok heykel ile çeşitli eşyalar da bulundu. Bu parçalar bulunduğu topraklarda, Aydın Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.

‘‘Artık replikası değil gerçeği görülebilecek’’

2006 yılından bu yana Magnesia Antik Kenti kazılarında görev alan  Cem Acar, 2020 yılından itibaren Türk Tarih Kurumu adına Magnesia kazılarına atanmış olduğunu belirtti. 1870’li yıllarda Carl Human’ın yaptığı kazılar sırasında bulunan parçaların götürülmüş olduğuna değinerek, ‘‘Oraya götürülen bu parçalar sadece yapının birer örneği alınarak ve geri kalanı imitasyon olarak yapılmıştır. Tamamı ve aslı burada Magnesia Antik Kenti’nde yer alıyor. Eğer kazı başkanımız önderliğinde, gerçekleştirebilirsek Almanya Pergamo Müzesi’nde sergilenen ve çoğu imitasyon olan yapının aslını burada yerinde sergileyip tanıtmak ve kopyasının değil birebir gerçeğinin görülebilecek olmasını sağlamak en büyük amacımız.’’ şeklinde konuştu. Bu sayede yıllar önce kazılmış bir yapının Magnesia’da tekrar ayağa kaldırılmasının hem turistik açıdan hem de bilim dünyası açısından son derece önem arz ettiğini belirten Acar, ‘‘Yapının 5x10 m ölçülerinde bir alanı kazıldı. Bu alan antik kentin Agora kısmını kapsıyor. Tapınağın 7,5x15m ölçülerinde olduğunu biliyoruz. 2-4 aylık bir sürede iyi çalışılırsa tapınak kazıları tamamlanır.’’ dedi. Restorasyon için bir zaman vermeyen Acar, yapının yeterli ekip çalışması ve iyiye giden doğa koşulları göz önünde bulundurulduğunda büyük bir kısmının ortaya çıkartılabileceğini belirtti. 

Haber & Fotoğraf: Edanur Gümüş