Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Asırlardır kokusuyla bizleri büyüleyen baharatlar usta aktarların ellerinde bugünlere kadar uzanıyor. Aktarcılar her karışıma ruh katabilen, şifayı baharatlarla sunabilen ustalardır. Dükkânlarında tarihin izini, kültürlerin lezzetlerini soframıza kadar taşırlar. 

Aktarlık mesleğinin en önemli alanlarından biri olan baharat üretimi, ülkemizde her geçen gün daha bilinir ve ilgi odağı olmaya devam ediyor. Farklı lezzet ve tat arayan kişilerin çoğunlukla ilk tercihleri, yakınlarında bulunan aktarlar oluyor. Aydın’ın Efeler ilçesinde 35 yıldır bu mesleği icra eden Sertaç Derman, aynı şekilde Aydın Efeler’de 25 yıldır bu meslekte varlığını sürdüren Şükrü Nail Sarıoğlu ve 19 yıldır Aydın Efeler’de bu meslekte varlığını sürdüren Mukadder Koyuncu  ile değişen lezzet anlayışı ve baharat tüketimi üzerine bir görüşme  gerçekleştirdik. 

Ülkeler arası değişen baharat anlayışı 

Baharat kültürlerinin farklılığının, ülkelerin tat alışkanlıklarından kaynaklandığını belirten  Sarıoğlu, “Orta Doğu ve bizim ülkemizde bulunan baharatlar, genel olarak Avrupa'nın tercih ettiği baharatlardan çok daha farklı olabiliyor. Pakistan ve Türkiye, baharat konusunda acı ve lezzete odaklı bir üretim yapıyor. Yemeklere lezzet ve şifa verebilecek keskin tatlar daha fazla tercih ediliyor. Hindistan bu konuda biraz daha farklı bir anlayışa sahip. Onlar, genellikle daha ağır kokulu baharatları, ekşi ve tatlı karışımlı yiyecekleri tüketmeyi tercih ediyorlar. Avrupa'da ise bu durum biraz daha hissedilmeyecek hafiflikte ve ferah baharatlar tercih edilebiliyor.’’ şeklinde konuştu. 

“Bu mesleği yaparken kokuları ve tatları çok iyi tanımalısınız”

Baharat üretiminde belirli bir kritere göre hareket edilmeden, farklı bir üretim yapılırsa problem yaşanacağını belirten Sarıoğlu, “Bu mesleği yaparken kokuları ve tatları çok iyi tanımalısınız. Belirli maddeler üzerine araştırmalar yapmalısınız. İyi tat ve sağlıklı üretim, en iyi olması gereken noktadır bu meslekte. İlminizi sağlam tutup, bilime yönelik saygınızı korumalısınız.’’ dedi. 

Yeni nesil baharatlar tamamen ezber işi  

Yeni nesil aktarların baharat üretiminde talep konusunu göz önünde bulundurarak,  sağlıklı baharat üretiminden ziyade yapay üretime kaçıldığını belirten Derman, “Artık yeni yeni hastalıklar çoğalıyor ve bunların sebebi sağlıksız, katkı maddeli soslar ve gıdalar. Bugün baktığınızda yoğurt bile süt tozundan yapılabiliyor. Bu çok yanlış bir şey. Baharat konusunda köri ve acı Meksika baharatları gibi doğal olmayan yapay üretimler çok fazla arttı. Bunun sebebi elbette ucuz baharata yönelik artan talep olabilir, ama lütfen öncelikle sağlığınıza bu konuda dikkat edin ve bu tarz paketli gıdaları, baharatları tüketmemeye çalışın.’’ şeklinde baharatlar ve yapay üretim ilişkisini anlattı. 

Sofraların vazgeçilmezleri  kimyon ve karabiber

Zaman içerisinde değişim gösteren baharat tüketiminde, kimyon ve karabiber tüketiminin diğer baharatlara göre daha fazla tercih edildiğini dile getiren Koyuncu, “Baharat tüketimi her geçen gün değişime uğruyor ama değişimden etkilenmeyen, talebin en üst seviyede olduğu iki baharat türü var: Bunlardan biri kimyon, diğeri ise karabiber. Çoğu zaman sofralarda bu iki baharatın eksikliği hissediliyor.” dedi.

İnternet satışı asla güvenilir değil 

İnternet ve sosyal mecralar üzerinden baharat satışının hiç güvenilir olmadığını dile getiren Derman, “Kendi deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim ki aktar ürünleri, her zaman güvendiğiniz satıcılardan alınması gereken ürünlerdir. İnternet satışında sizlere en iyi kalite olarak tanıtılan ürünlerin ve baharatların aslında beklediğiniz kalitede gelmeme ihtimali çok yüksek. Bu mesleği kötüye kullanan ve kolay yoldan para kazanmak isteyen kişiler, her zaman öncelik olarak interneti tercih ediyorlar.’’ şeklinde konuştu. 

Bizlere baharat kültürü ve aktarlık mesleği hakkında verdikleri değerli bilgiler için Aktar Sertaç Derman, Şükrü Nail Sarıoğlu ve Mukadder Koyuncu’ya teşekkürlerimi iletiyorum. 

Haber: Hayri Mert Ulusoy