Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Aydın’da son yıllarda evlilik oranlarında dikkat çeken bir azalma gözlemleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023 yılında Aydın’da 7.839 evlilik kaydedilirken, 2024 yılında bu sayı %1 oranında düşerek 7.744’e geriledi. Türkiye genelindeki evlilik oranları da benzer bir trend izleyerek 2023’te %1,5’lik bir azalma yaşadı. Ancak Aydın’daki düşüş, ülke genelindeki ortalamanın üzerinde bir oranı işaret ediyor. Aydın’daki evlilik yaşlarının giderek yükselmesi de dikkat çeken bir diğer önemli nokta. 2024 verilerine göre erkeklerde evlenme yaşı ortalama 32,8, kadınlarda ise 29,8 olarak belirlendi. Evlilik oranlarının azalmasıyla birlikte Aydın’daki boşanmış nüfus oranı da %5’e ulaşırken, evli bireylerin oranı %51 seviyelerinde kaldı. Bölgesel sosyo-ekonomik faktörlerin etkisiyle Aydın’da evlilik oranlarındaki bu düşüş, toplumsal ve ekonomik dinamiklerin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir.

Aydın’daki evlilik oranlarının düşüşünün altında yatan sosyolojik faktörleri ortaya çıkarmak için, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü, Araştırma Alanı Uygulamalı Sosyoloji Anabilim Dalı ve Aile Sosyolojisi olan Dr. Öğr. Üyesi Ali Emre Akgül ile bir araya gelerek görüştük.

İnsanlar konfor arıyor

Aydın’daki evlilik oranlarında son yıllarda kayda değer bir düşüş yaşandığını belirten Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Ali Emre Akgül, “Aydın’daki evlilik oranlarındaki düşüş Türkiye genelindeki bir eğilim ancak bunun yanında bölgenin sosyo-ekonomik yapısı da bu düşüşte etkilidir.” diye vurguladı. Akgül, “Aydın, batıda yer alan, ekonomik gücü yüksek ve daha seküler bir şehir. Bu da kadın-erkek ilişkilerinin diğer illere göre daha farklı bir şekilde şekillenmesine neden oluyor. Evlilik oranlarındaki düşüşün başlıca nedenlerinden biri, yaşam koşullarının iyileşmesiyle  insanların daha fazla bireysellik ve konfor arayışına girmeleri.” dedi.

Dijitalleşme ve yüzeysel ilişkiler evliliği düşürüyor

Dijitalleşmenin evlilik oranları üzerindeki etkisinin kaçınılmaz olduğunun altını çizen Akgül, “Türkiye’de günde ortalama 3 saat sosyal medya kullanımı var. Bu kadar yoğun bir kullanımın evlilik ve aile yapısı üzerindeki etkisi kaçınılmaz. İletişim çağındayız ama aile içi ilişkilerde yozlaşma, yabancılaşma gibi sıkıntılar yaşanıyor. İnsanlar dijital dünyada daha fazla vakit geçirirken, gerçek hayatta ilişki kurmakta zorlanıyor.” şeklinde konuştu. Akgül, dijitalleşmenin yüzeysel ilişkilerin artmasına neden olduğuna dikkat çekerek, “Online tanışmalar ve ilişkiler gerçek bağlar kurmaktan uzak. Bu durum evliliği bir seçenek olarak görmeyi zorlaştırıyor. İnsanlar daha çok sosyal medyada etkileşim kuruyor ama bu etkileşimler gerçek ilişkiler kurmayı engelliyor.” ifadelerini kullandı.

“İnsanlar daha az yüz yüze iletişim kuruyor.”

Yeni medya kullanımının geleneksel evlilik anlayışını değiştirdiğine değinen Akgül, “Geleneksel evlilikler yerini dijital ortamlarda kurulan, yüzeysel ilişkilere bırakıyor. İnsanlar daha az yüz yüze iletişim kuruyor ve dijital ortamlar üzerinden ilişkiler kurmaya başlıyor. Bu da evlilik oranlarının düşmesine yol açıyor.” diye konuştu. 

Ekonomik sıkıntılar evlilik kararını etkiliyor

Evliliklerin ertelenmesinde önemli bir diğer faktör ise ekonomik sıkıntılar. Son yıllarda yaşanan ekonomik krizin, gençlerin evlilik kararlarını ertelemesine yol açtığını vurgulayan Akgül, “Ekonomik güvence olmadan evlilik yapmak özellikle gençler için zor bir karar haline geldi. Artan kira fiyatları, geçim sıkıntısı ve işsizlik gibi ekonomik faktörler, evlilikleri erteleme veya iptal etme gibi sonuçlara yol açabiliyor.” diyerek, ekonomik faktörlerin evlilik kararları üzerindeki etkisinin altını çizdi.    

150 bin TL evlilik desteği gerçekçi değil

Evlilik teşvikine yönelik devlet projelerinin gerçekçi olmayabileceğini belirten Akgül, 150 bin TL’lik evlilik desteği hakkında da açıklamalarda bulundu: “Bu tür destekler gençler için gerçekçi bulunmuyor. İnsanlar, ‘150 bin TL ile ne yapılabilir?’ diyerek projeleri sorguluyor.” dedi. Bu tür desteklerin çoğu zaman bürokrasi engelleriyle karşılaştığını ve gençlerin bu desteği almayı zor bulduğunu dile getiren Akgül, “Birçok kişi bu miktarın sadece 5 yıldızlı bir otelde bir haftalık tatil parası kadar olduğunu düşünüyor. Bu yüzden projeler güven verici olmuyor.” şeklinde konuştu. Evliliğe teşvik etmek için yapılması gerekenlere de değinen Akgül, siyaset kurumunun bu konuda önemli bir rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı. “Projeler ve sosyal politikalar ön planda olmalı. Ekonomik destek ve projelerle bu sorunun çözülmesi mümkün. Yeter ki ilgili kurumlar önerilere açık olsun ve projeleri hayata geçirebilsinler.” diyerek konuyu açıkladı.

Gençler kendini güvenceye almak istiyor

Gençlerin önce ekonomik olarak kendini güvenceye almak istediğini söyleyen Akgül, “Evlilik gibi büyük bir sorumluluğu almadan önce birçok genç ekonomik olarak güvende olmayı tercih ediyor. Aydın’daki evlilik oranlarının düşüşü bu anlamda ekonomik sıkıntılarla doğrudan ilişkilidir. Gençler, ekonomik güvence ve anlaşma sağlamakta zorluk çekiyorlar. Bu durum evliliği daha da uzak bir hedef haline getiriyor.” ifadelerini kullandı. 

“Bireyselleşme evlilik oranlarını yüzde 100 düşürdü.”

Aydın’da ve Türkiye genelinde evlilik oranlarındaki düşüşün, bireyselleşme ve modernleşme süreçlerinden kaynaklandığını belirten Akgül, “Bireyselleşme evlilik oranlarını yüzde 100 düşürdü. Modernleşme süreci gelişen dünyada kaçınılmaz olsa da bireyselleşmenin etkileri de oldukça olumsuz.” dedi. Akgül, aşırı bireyselliğin bencillik ve tatminsizliği artırarak ilişkilerde uyumsuzluğa yol açtığını vurguladı. “Bireyler kendi ihtiyaçlarına odaklanıyor ve bu, ilişkilerde büyük uyumsuzluklar yaratıyor. Bu bencillik, evliliği bile zorlaştıran bir neden haline gelmiş durumda.” şeklinde konuştu. “Artık insanlar ev arkadaşlığı bile yapmakta zorlanırken, evlilik gibi ciddi bir kurumu sürdürebilmek daha da zorlaşıyor.” diyen Akgül, bireyselliğin fazla olduğu bir toplumda ilişkilerin sulandırıldığını ve toplumda çözülme yaşandığını belirtti. “Toplum olarak bu konuda daha dikkatli olmalıyız ve aile yapısına değer vermeliyiz.” şeklinde uyarılarda bulundu.

“Gençler evliliği artık geleneksel bir sorumluluk olarak görmüyorlar.”

Aydın’daki gençlerin evlilik anlayışı da son yıllarda büyük bir değişim gösterdi. Dr. Akgül, “Gençler evliliği artık geleneksel bir sorumluluk olarak görmüyorlar. Evlilik bireysel tercihler doğrultusunda değerlendiriliyor. Aydın’daki gençler için evlilikten önce daha fazla özgürlük ve konfor arayışı ön planda. Bu nedenle evlilik oranları giderek düşüyor.” dedi. Akgül, gençlerin evlilik kararlarını nasıl aldığını şu sözlerle açıkladı, “Evlilik, kişisel tercihlerin ve ekonomik koşulların ön planda olduğu bir payda haline geldi. Gençler hayatlarını yalnız sürdürmeyi, bireysel konforlarını ve özgürlüklerini ön plana çıkarıyorlar. Bu da evlilik oranlarının giderek düşmesine neden oluyor.” diyerek konunun altını çizdi. 

Boşanmaların sık olması korkutuyor

Aydın’da ve Türkiye genelinde boşanma oranlarındaki artış, gençlerin evlilikten kaçınmalarına yol açıyor olabileceğine değinen Akgül, boşanma oranlarının gençler üzerinde olumsuz etkiler yarattığını ancak bu etkinin sınırlı olduğunu belirtti. Akgül, “Boşanma oranlarındaki artış, doğrudan gençlerin evlilikten kaçınmasına neden olmasa da evliliklerin daha basit nedenlerle sonlandırılmasının gençleri korkuttuğunu gözlemliyorum.” dedi. Günümüzde evliliklerin çok basit sebeplerle sona erdiğine dikkat çeken Akgül, “Eskiden boşanmak bir tabu iken, şimdi insanlar küçük sebeplerle bile mahkemeye başvurabiliyor. İki, üç ayda bir evlilik bitiyor, bu durum gençleri etkiliyor. Ekonomik ve duygusal yatırım yaptığınız bir ilişkiden bu kadar kolayca soğumak, gençler için büyük bir endişe kaynağı.” ifadelerini kullandı.

Evlilik ve flört algısı değişiyor

Evlilik ve flört kavramlarının toplumda giderek dejenere olduğuna da değinen Akgül, sosyal medyanın ve açık ilişkilerin gençlerin bakış açısını değiştirdiğini belirtti: “Günümüzde flört ve sevgili olma kavramları giderek daha belirsizleşiyor. Birçok genç, çok sayıda kişiyle iletişim kurarak flört ettiğini düşünüyor ancak bu ilişkilerin sağlıklı bir temele oturmadığı açık. Aile ve evlilik çok ciddi meselelerdir ve bu konuda doğru anlayışa sahip olmak daha da zorlaşıyor.” Akgül, ekonomik koşulların da evliliğe bakış açısını olumsuz etkileyen diğer önemli bir faktör olduğunu vurguladı. “Gençler, ekonomik güvence ve anlaşma sağlamakta zorluk çekiyorlar. Bu durum evliliği daha da uzak bir hedef haline getiriyor.” diyerek gençlerin evlilikten kaçınmalarının daha çok bu tür maddi ve manevi engellerle ilişkili olduğunu ifade etti.

“Gençler sorumluluklardan kaçınmakta”

Gençlerin evlilik konusunda sorumluluk almak yerine daha fazla bireysellik ve özgürlük arayışında olduklarının altını çizen Akgül, “Gençler kendi istekleri doğrultusunda yaşamak ve sorumluluklardan kaçmak gibi bir eğilim sergileyebiliyorlar. Bu, kimi zaman evlilikle ilgili sorumlulukları yerine getirmekten kaçınmalarına yol açabiliyor.” dedi. Ayrıca insanların aile kurma sorumluluğunu taşımada yaşadıkları zorlukların, ekonomik kaygılarla paralel gittiğini belirtti. Evliliğin temellerinin sadece duygu, sevgi ve saygı ile değil aynı zamanda kişisel sorumluluklar ve karşılıklı uyum ile de inşa edilmesi gerektiğine dikkat çeken Akgül, “Gençlerin aile kurma ve sorumluluk alma konusunda yaşadıkları zorluklar sadece maddi sebeplerle sınırlı değil. Konfor alanına duyulan ihtiyaç ve duygusal bağımsızlık da önemli faktörlerdendir.” diyerek sözlerini tamamladı. 

Aydın’daki evlilik oranlarının düşüşünün arkasında yatan sosyolojik faktörler hakkında bizleri detaylı şekilde bilgilendiren Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Ali Emre Akgül’e teşekkür ederiz.

Haber: İlginay Avunyalı