Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Manisa ilinin Salihli ve Gölmarmara ilçeleri arasında yer alan, yuva olduğu cıvıl cıvıl kuşları ve inci gibi parlayan masmavi sularıyla Marmara Gölü, Türkiye’nin sayılı kuş cennetlerinden biriydi. Ta ki insanoğlu yanlış su politikaları ile sonunu getirene dek! Dünyamız kuraklık ile savaşırken biz insanlar da iklim krizinin olumsuz etkilerini arttırmaya devam ediyoruz. Marmara Gölü kuraklığın yanı sıra insan eliyle yapılan ve gölün ana su kaynağı Gördes Çayı’ndan beslenmesini engelleyen, Gördes Barajı sebebiyle kurumaya mahkûm edildi. Yerel ve ulusal anlamda önem taşıyan göl, endemik türler ve geçimini balıkçılık yaparak sağlayan yöre halkı başta olmak üzere pek çok canlı için önemlidir.

Kula - Salihli Jeoparkı Harita ve Eğitim Sorumlusu Mesut Kolbüken Marmara Gölü’nün oluşumunu şu sözlerle aktardı: “Marmara Gölü Gediz Nehri’ne akan Gördes Çayı’nın önünün alüvyon set ile kapanması sonucu oluşmuş bir alüvyal set gölüdür. Alüvyon setin ortaya çıkması ve gölün oluşması bazı kaynaklara göre 11 bin yıl öncesine dayanıyor. Göl tabanında yapılan çalışmalarda Tunç Çağı’ndan Antik Çağ uygarlıklarına kadar pek çok uygarlığa ev sahipliği yapan bölgenin geçmişine dair izler mevcut. Bu bölgede yaşamış olan medeniyetler hakkında bilgi veren göl, geçmişe ışık tutması sebebiyle de tarihsel anlamda önemi olan bir doğal yaşam alanıdır.” Gölün tarihsel önemine vurgu yapan Kolbüken, göl hakkında pek çok çalışmanın yapıldığını da ifade etti. 

Endemik balıklar, bitkiler ve nesli koruma altındaki kuşların ev sahibi

Mesut Kolbüken, gölde yaşayan ve geçici olarak konaklayan canlıların yerel ve ulusal  öneminden bahsetti: “Marmara Gölü,  farklı kuş türlerinin beslenme, barınma ve kışlama alanıdır. Ülkemizde yer alan 421 kuş türünden 101 tanesine ev sahipliği yapan gölde yetkili birimler tarafından yapılan gözlemlerde bu kuşların yerli, kış göçmeni, yaz göçmeni ve transit olmak üzere gruplara ayrıldığı gözlemlenmektedir. Aynı zamanda Marmara Gölü Sulak Alanı, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) kırmızı listesinde LR kategorisinde yer alan tepeli pelikanın üreme alanı olması dolayısıyla koruma altındadır.  Marmara Gölü Türkiye’ye özgü olan Ladigesocypris mermere ve göle özgü Kripowitschia mermere balık türlerine ev sahipliği yapmaktadır. Marmara Gölü ve çevresi bitki çeşitliliği bakımından da önem arz etmektedir. Beşi endemik olan toplam 394 bitki türü burada yaşamaktadır.”  Mesut Kolbüken, gölün kurumasıyla beraber endemik türlerin neslinin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirtti.

Yöre halkı göl sularıyla beraber hanelerinden göç etti

Marmara Gölü tüm bu özelliklerinin dışında yöre halkının temel geçim kaynağıdır. Marmara Gölü ve Bintepeler Kral Tümülüsleri arasında yer alan Manisa Salihli’ye bağlı Tekelioğlu Köyü, geçimini tarım ve balıkçılık üzerinden sağlıyor. Gölün kuruması sebebiyle balığa çıkamayan hanelerden ekilecek bağı bahçesi olmayanlar köyden göç etmek zorunda kalıyor. Tekelioğlu Köyü Muhtarı Selim Selvioğlu ile yapılan görüşmede köy nüfusunun 120 haneden 70-80 haneye düştüğü görüldü. Selvioğlu köyde yaşamaya devam eden hanelerin tarıma yöneldiğini, üzüm ve zeytin hasadında günlük işler yaptıklarını aktardı. Pek çok balıkçının teknesini gölde bıraktığı görülürken kuruyan göl yüzeyinde derin yarıklar gözlemlenebilir durumda. Kuraklık sebebiyle suların çekildiği ilk alanlarda vahşi sulama, kaçak tarım ve yapı inşa edildiğinden bahseden Selvioğlu, Marmara Gölü’ne ana su kaynağı olan Gördes Barajı’ndan kontrollü şekilde su salınması durumunda gölün kurtulabileceğine dikkat çekti.  

Marmara Gölü can suyu verilerek kurtarılabilir

Yerel ve ulusal açıdan önem taşıyan bu gölün, beşeri ve doğal faktörlerden bu kadar kolay etkilenmesinin en önemli nedeni olarak sığ olması belirtiliyor. Gölün ortalama derinliği 4 buçuk metre, en derin noktası ise 7 metredir. Önceki yıllarda su seviyesi düşen göle, Ahmetli regülatöründen ve Gördes Barajı’ndan su salınması sonucunda su seviyesinin yükseldiğini ifade eden Mesut Kolbüken, kuruyan gölün üzerinde oluşan tabakanın nemi hapsettiğini ve en kısa sürede göle su verilmesiyle gölün tekrar canlandırılabileceğini vurguladı. 

Marmara Gölü’nde umut veren çalışma

Geçtiğimiz aylarda kuraklık ve beşeri sebepler ile kurumaya başlayan gölde İzmir Orman Bölge Müdürlüğü tarafından ekosistemi yeniden düzenleyerek, var olan faunanın  ve floranın korunması ve toplamda 764 hektar alanda yaklaşık olarak 900 bin fidan dikimi hedefleniyor. Bu proje sayesinde gölün su tutma seviyesinin de artacağı öngörülüyor.

Haber & Fotoğraf: Gamze Doğan