Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Gıda sektöründe ürünlerin taze kalmasını ve daha uzun süre muhafaza edilmesini sağlamak amacıyla dondurma teknolojisi yaygın olarak kullanılmaktadır. Dondurulmuş gıdalar, hayatın hızlı temposuna uyum sağlamanın pratik bir çözümü olarak sofralarımızda yerini almıştır. Ancak bilinçli tüketici olmak sağlığımızı korumak açısından önemlidir. 

Günümüzde dondurulmuş gıdalar çok fazla tüketiliyor. İstediğimiz birçok ürünü mevsimi geçse de dondurulmuş olarak bulup pratik bir şekilde tüketebiliyoruz. Dondurulmuş gıdaların bilinmeyen önemli noktalarını Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde Gıda Mühendisliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Aslı Zungur Bastıoğlu ve Beslenme ve Diyetetik Bölümü Beslenme Bilimleri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Dide Kılınç ile ele aldık.

“Gıdaların bozulmasını önlemek”

Dr. Bastıoğlu, “Dondurulmuş gıdalar, tazeliğini korumak için düşük sıcaklıklarda dondurulan gıdalardır. Dondurulmuş gıdalar genellikle -18°C'nin altındaki sıcaklıklarda saklanır. Bu düşük sıcaklık, mikroorganizmaların büyümesini durdurur ve gıdaların bozulmasını önler.” diye belirtti.

“Etin türüne ve dondurma yöntemine göre değişiklik gösterebilir”

Dondurulmuş et, genellikle taze kesilmiş etin dondurularak düşük sıcaklıklarda muhafaza edilmesidir. Dr. Bastıoğlu “Bu işlem mikrobiyal büyümeyi durdurarak etin tazeliğini ve kalitesini korur. Dondurulmuş et, dondurma işlemi sırasında bazı besin maddelerini kaybedebilir ancak bu kayıplar genellikle minimum düzeydedir. Besin değerleri etin türüne ve dondurma yöntemine göre değişiklik gösterebilir.” dedi.

Meyve ve sebzelerin temizlenip dondurulması sağlık açısından oldukça önemlidir

Meyve ve sebzelerin donma sırasında genellikle besin değerlerinin çoğunu koruduğunu belirten Dr. Bastıoğlu, “Bitkisel gıdalar, ürettikleri fitokimyasallar adı verilen birçok farklı bileşeni içerir. Bazı çalışmalara göre sebzelerin 2 aya kadar dondurulması gıdanın fitokimyasal içeriğini önemli ölçüde değiştirmez. Ancak bir yıldan fazla saklandığında bazı besinler parçalanmaya başlayabilir. Bu besinlerin temizlenip dondurulması sağlık açısından daha iyi olur.” dedi.

“Güvenli bir şekilde saklanması ve hazırlanması önemlidir”

Dondurulmuş gıdaların mikroorganizmaların büyümesini engellediğini ancak onları tamamen yok etmediğini dile getiren  Dr. Bastıoğlu “Dondurulmuş gıdaların güvenli bir şekilde saklanması ve hazırlanması önemlidir. Örneğin dondurulmuş deniz ürünleri genellikle balık, karides, kalamar ve diğer deniz canlıları gibi çeşitli deniz ürünlerini içerir. Bu ürünler genellikle ticari olarak toplanır, daha sonra işlenir ve dondurulur. Dondurulmuş balıklar ve diğer deniz ürünleri civa düzeylerini artırabilir. Düzenli tüketildiği takdirde civa birikebilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Yiyecekleri taze tutmak için nişasta kullanıldığında kalp hastalığı riski ve diyabet riskini artırabilir.” dedi.

Dondurulmuş gıdaların besin değerlerinde kayıplar olmaz

Gıdaların dondurularak muhafaza edilmesi hakkında Prof. Dr. Kılınç, “En eski ve en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Dondurulmuş muhafaza yöntemi gıdanın doğal lezzetinin, görünümünün ve besin değerinin en iyi şekilde korunmasını sağlar. Dondurulmuş gıdalarda mikroorganizmaların büyümesi durur, gıdanın yapısında doğal olarak bulunan enzimlerin aktivitesi ve kimyasal reaksiyonlar yavaşlar. Bu, dondurulmuş gıdaların bozulmadan uzun süre saklanabileceği anlamına gelir. Tarım ürünlerinin uzun süre muhafaza edilmesi, mevsim kısıtlamalarının kaldırılması, besin değerinin iyi korunması ve kullanım kolaylığı gibi özellikleri bu gıdaların önemini artırmıştır.” diye belirtti.

“Sağlıklı bir beslenme içerisinde yer alabilir”

Dondurulmuş gıdaların genel olarak sağlıklı ve güvenli bir gıda tercihi olabildiğini ancak bazı durumlarda bazı faktörlerin de dikkate alınması gerektiğini belirten Prof. Dr. Kılınç, “Dondurulmuş gıdalar genel olarak sağlıklı bir beslenme içerisinde yer alabilir. Ancak tüketicilerin ürün etiketlerini kontrol etmeleri, katkı maddelerine dikkat etmeleri ve bunları beslenmelerinin bir parçası olarak kullanmaları ve dengeli beslenmeleri önemlidir. Ayrıca dondurulmuş gıdaların uygun şekilde saklanması ve hazırlanması da sağlık risklerini azaltabilir.” dedi.

 “Sıcak suda bekletilerek çözünmesini tavsiye etmiyorum”

Bazı dondurulmuş gıdaların mikrodalgada ısıtıldıklarında ambalaj malzemelerinden kimyasalların yiyeceğe sızma riski oluşturabileceğini ifade eden Prof. Dr. Kılınç, “Bu nedenle uygun ısıtma yönteminin ve ambalaj malzemesinin seçilmesi önemlidir. Diyetisyenler olarak dondurulmuş gıdaların mikrodalgada veya sıcak suda bekletilerek çözünmesini tavsiye etmiyorum. Buzluktan çıkarılıp buzdolabının alt kısmında 4 derece sıcaklıkta çözülmesini bekleyip tüketilmesini öneriyorum.” diye belirtti.

“Sağlığa olumsuz etkiler yapabilir”

Bazı dondurulmuş gıdalar yüksek kalori veya doymuş yağ içerebilir. Bunun kilo kontrolüne ve kardiyovasküler sağlığa olumsuz etkiler yapabileceğini belirten Prof. Dr. Kılınç, “Örneğin dondurulan veya dondurulmayan hiçbir fast food ürününü (hamburger, patates kızartması, köfte, şinitzel vb.)  sağlık açısından tavsiye etmiyorum. Yüksek kalorili ve doymuş yağ açısından zengin oldukları için sağlık açısından zararlı olabilirler.” dedi.

Sonuç olarak, dondurulmuş gıdaların besin değerinde herhangi bir değişme olmadığını ve kontrollü bir şekilde kullanıldığında insan sağlığına herhangi bir tehdit oluşturmadıklarını; ancak doymuş yağ içeren ve yüksek kalorili dondurulmuş gıdaları tüketirken dikkat edilmesi gerektiğini öğrendik. Bizlere dondurulmuş gıdalar hakkında verdikleri bilgiler için  Prof. Dr. Dide Kılıç ve Dr. Aslı Zungur Bastıoğluna teşekkür ederiz. 

Haber: Onur Baysal