Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Kentlerdeki betonlaşma seviyesi arttıkça yeşile olan özlem daha da artıyor. Bu özlemimizi biraz olsun giderebilmek için doğanın küçük replikaları olan teraryumlar sayesinde, evlerimize ekosistemler kurabiliriz. Kapalı ortamda büyüyen minimal ve dekoratif bu bitkilerin en güzel yanı, kendi göz zevkiniz ile yaratıcılığınızı ortaya koyarak kişisel bir ekosistem yaratmaktır. Teraryumlar üzerine çalışmalar yapan Ziraat Mühendisi Merve Kabakçı ve bu konuyu hobi haline getiren sosyal medya içerik üreticisi Kaan Sezer teraryum hakkındaki bilgilerini aktardılar.

Teraryum, Latince ismi ‘terrarium’ olan, terra (toprak) ve aquarium (akvaryum) kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Günümüzde çoğu insan için evlerinin bir köşesini süsleyen, farklı hikayeleri ve hatta hayatları anlatan minik dünyalar şeklinde oluşturulmaktadır. Çok fazla bakım gerektirmeyen teraryumlar, şehrin yoğun temposunda doğa özlemi çeken bireyler için doğal güzellikleri ve minimum alan gereksinimleri dolayısıyla tercih edilirler.

“Bitkilerin renkli görselleriyle insanların ruhuna dokunduğuna inanıyorum”

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü mezunu olan Merve Kabakçı, “Bitkilerin renkli görselleriyle insanların ruhuna dokunduğuna inanıyorum. Mesleğim sayesinde bitkilerle iç içeyim. Bu benim en büyük şansım.”  diyen Kabakçı şimdilerde süs bitkileri üzerine doktorasını yapıyor.

Üniversite zamanlarında bitkilerin bakımı, kullanım alanları ve üretimi hakkında gördüğü derslerden sonra teraryumlara merak sardığını belirtti. Sözlerine şu şekilde devam eden Kabakçı, “En temel mantığı ile teraryum oluşturmak için gerekli olan malzemeler cam kap, çakıl taşları, bahçe eldiveni ve uzun cımbızdır. Sonrasında seçtiğiniz bitkiye uygun bir torf, nem dengesini sağlaması için Sphagnum (turba yosunu), havasını temizleyerek bakteri ve küf oluşumunu engellemek için aktif karbon ve son olarakta sprey ile can suyu gerekmektedir. Geri kalan malzemeler ise genel olarak süsleme yapılabilecek yosunlar, kuru bitkiler, küçük objeler vb. hayal gücünüze ve yaratmak istediğiniz ekosisteme göre değişkenlik gösterecektir.” diyerek teraryumu doldurmak için gerekli olan malzemeleri belirtti. 

Doğadan yapay ortama

Hobinin temelinde genellikle doğayı taklit etmek amacı olduğu için bol bol gezip etrafındaki kayalar ve kütüklerin yerleşimlerini gözlemleyip, onları yapay ortamda taklit etmeye çalıştığını söyleyen Sezer, bitkilere olan ilgisinin çocukluktan geldiğini belirtti. Sezer, “O zamanlar da böcek türlerine, sürüngenlere ve bitkilere ilgim vardı. Tabii imkanlar da oluşunca bir anda bu hobinin içerisinde buldum kendimi. İlk teraryumumu sadece bitkili bir teraryum olarak planlıyordum fakat teraryum dünyasının içerisine girdikçe, o ortamda yaşayan egzotik canlılar da ilgimi çekmeye başladı. Daha sonrasında bitkili bir teraryum kurup içerisine eklemek için bukalemun aldım ve yerleştirdim. Bir süre çeşitli canlılar için teraryumlar kurmuş olsam da artık sadece bitkili teraryumlar ile ilgileniyorum.” diyerek hobisinin başlama hikayesini anlattı.

Evde teraryum nasıl yapılır?

Evde kendi teraryumlarını oluşturan Sezer, “Teraryumu yapmadan önce bunun için uygun bir kaba ihtiyacımız var. Küçücük bir şişeden iki metrelik bir akvaryuma kadar her şey kullanılabilir. İçini doldurmak için kullanılan malzemelerden sırasıyla bahsedecek olursam; en alta drenaj (atık suyun biriktiği alan) yapmak için lav kırığı, kil bilyesi, çakıl taşı vb. alternatifler kullanıyorum. Bunun üzerine zeminin karışmaması için sineklik veya elyaf gibi ince geçirgen bir katman koyup ardından da biyoaktif bir teraryum yapacaksam hem temizleyici ekibe yuva olması hem de küf oluşumunu azaltmak için bir miktar aktif karbon koyuyorum. Üst zemin ise koyacağım canlıya, bitki türüne göre, değişiklik gösteriyor. Eğer nem seven bir tür ise Sphagnum moss, cocopeat (büyük hindistan cevizi kabuğunun dış hasırı lifinden elde edilen yan ürün), yine biyoaktif bir kurulum yapacaksam bu karışıma kuru yaprak ve çeşitli ağaç kabukları (çam gibi ağır aroma içeren türler hariç) koyuyorum. Kalan kısımda da artık görsel zevkime göre kayalar, ağaç dalları, bitkiler kullanılıp tasarımımı tamamlıyorum.” diyerek kendi teraryumunu nasıl yarattığını anlattı.

Canlı olan her şeyin ihtiyaçları olduğu gibi teraryumlarında ihtiyaçları vardır

Kapalı bir sistem olan teraryumlarda nemi seven bitki türlerinin kullanımının, bitkilerin adaptasyonu bakımından daha iyi olabileceğini belirten Sezer, “Türkiye'de genellikle sukulent türleri teraryumlarda kullanılıyor. Aslında bu sukulent bitkilerin en önemli özelliği su yetersizliği ve kuraklık koşullarına uyum sağlayabilen bitkiler olmalarıdır” diyerek teraryum için uygun olan bitkilerin sağladıkları ortam nedeniyle sulak, nemli, sisli, puslu alanlarda veya yüksek ağaçların gölgelerinde yetişen bitkiler için daha uygun olacağını belirtti. Tropik bölgelerde yetişen bitkilerin teraryumlar için daha uygun olabileceğinin yanı sıra farklı özelliklere sahip sukulent bitki türlerinin birlikte adaptasyon sağlayabileceği bitkilerle uyumları sayesinde teraryumlarda kullanımı oldukça yaygındır. Bununla beraber sukulent bitkilerin çiçek ve tohumlarının ilginç görüntüsü, yapraklarının şekli, rengi ve dokusunun farklı özellikleriyle estetik açıdan görsel bir şölen oluşturmaktadır. Teraryumların yaşayan organizmalardan oluştuğunu ve canlı olan her şeyin ihtiyaçları olduğu gibi teraryumlarında ihtiyaçları olduğu unutulmamalıdır. Bu noktada dış etkenler ne kadar doğru uygulanırsa kurulan ekosistemin sürdürülebilirliği o kadar uzun olacaktır. Normal şartlarda bioactive ve doğru şekilde kurulmuş bir teraryumun bakımı olmadığını hatta uzun yıllar hiç açılmadan kurulan teraryum örneklerinin de oldukça fazla olduğunu söyleyen Sezer, “Teraryumların bakımından bahsetmek gerekirse uzayan bitkiler, yosunlar kesilir, kuruyan veya ölen bitkiler de ortamdan alınır. Bioactive bir kurulumda ise sadece nem verip bitkileri budamak yeterli olacaktır.” diyerek teraryumların bakımının nasıl yapıldığından bahsetti.

Özel bir eğitime gerek yok

Kişilerin yaşam alanlarında kendi kurdukları bir ekosisteme sahip olabilmeleri için özel bir eğitime gerek olmadığını söyleyen Sezer, “Sadece temel bitki bilgisine ve estetik görüşe sahip olan kişiler kolayca adapte olabilir, evlerinde sürekli yeni teraryumlarını yaparak kendilerini geliştirebilirler.” diyerek, büyük kentlerdeki betonlaşma seviyesi ve doğaya olan uzaklıklar sebebiyle yeşil bir şeyler görme ihtiyacımızı evimizde kurduğumuz ekosistemler sayesinde giderebileceğimizi belirtti.

“Görsel olarak da güzel bir dekorasyon aracı”

2011 yılında İngiltere’nin Ulusal Deniz Akvaryumu’nda yapılan bir araştırma sonucunda, insanların balıkları izledikten sonra  huzurlu ve pozitif bir ruh haline büründüğü sonucuna varılmıştır. Aslında aynı şeyi teraryumlar için de söylemenin mümkün olduğunu vurgulayan Kabakçı, “Günümüzde doğadan, topraktan ve bitkilerden yaşam şartları gereğince uzaklaşıldı. Bu nedenle insanlar doğanın küçük bir kısmını evlerinde, yaşam alanlarında görme ve oluşturma ihtiyacı duydukları için gerek iş veren gerekse çalışan kişiler tarafından teraryumlara olan ilgi son dönemde gittikçe artıyor. Aynı zamanda görsel olarak da güzel bir dekorasyon aracı olan teraryumlar, son birkaç yılın popüler ürünü olma özelliği taşıyor. Kaan Sezer gibi diğer insanlarda bu işi hobi haline getirip ilerlettikçe daha da görünür hale gelip, gereken ilginin artacağını umuyorum.” diyerek sözlerini noktaladı.

Haber & Fotoğraf: Nihal Senem Acar