Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Teknolojik cihazların yıllar içerisindeki gelişimi ile birlikte insanlar pek çok işini kolay ve rahat bir şekilde yapabilmeye başladı. Bu olumlu gelişmelerin yanı sıra insanların işlerini zorlaştıran, hatta bazen insanların hayatlarını berbat edebilen zararlı yazılımlar da ortaya çıktı ve bu yazılımlar kendilerini teknolojinin gelişimi ve ilerlemesiyle paralel olarak geliştirdi.

Teknolojik cihaz kullanıcılarını olumsuz yönde etkileyen, özgür bir şekilde dijital dünyayı kullanım haklarını tehdit eden bu yazılımlar ve bu yazılımlara karşı nasıl ve ne gibi önlemler alınabileceği hakkında Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İnci Erhan ile bir röportaj gerçekleştirdik.

Zararlı yazılım nedir?

Zararlı yazılımlar veya diğer adıyla bilgisayar virüsleri, temelde çeşitli bilgisayar programlama dillerinde yazılmış olan kodlardır. Temel amaçları biyolojik virüsler gibi oldukça çok cihaza yayılıp orada bulunan sistem dosyalarına zarar vermek, cihazda bulunan birtakım bilgileri elde etmektir. Bu da bir nevi hırsızlık yapmak demektir. Virüsler genel itibariyle teknolojik cihazları çalışamaz duruma getirir veya yanlış yollarla çalışmasına sebep olurlar.

Zararlı yazılımlar ne zaman ve neden ortaya çıkmıştır?

Zararlı yazılımlar ilk kez 1980’li yıllarda ortaya çıktı. Bu dönemlerde bir lise öğrencisi tarafından Elk Cloner adında kendini kopyalayan bir virüs yazılımı kodlandı. Genelde bu yazılım disketler vasıtasıyla bilgisayara girip işletim sisteminin ekranında bir şiir ortaya çıkarıyordu. İlk ortaya çıkarılan bu virüs günümüze göre masum bir virüstür. Günümüzdeki virüsler teknolojinin gelişimi ve ilerlemesine paralel olarak kendini geliştirdi ve çok büyük zararlara yol açabilen virüsler haline geldi. Günümüzde bu konularda çalışan çok fazla kötü niyetli korsan da bulunuyor.

Zararlı yazılımların çeşitleri ve bu çeşitlerin içerdiği zararlar nelerdir?

Günümüzde farklı işlevleri bulunan çeşitli virüsler bulunmaktadır. Worm adı verilen ve solucanlar anlamına gelen yazılımlar, trojan olarak adlandırılan truva atı yazılımları, spyware denilen casus yazılımlar, keylogger olarak bilinen klavye kaydediciler, reklam yazılımları gibi pek çok çeşidi bulunan bu kötü niyetli yazılımlar kullanıcıları tehdit etmektedir. Bu yazılımların bir kısmı bilgisayarın sistem dosyalarını bozmaya yönelik iken bazıları bilgisayardaki programları ve dosyaları kullanılamaz hale getirebilen zararlı yazılımlardır. İçlerinde banka hesaplarını elde etme, kullanıcıların kameralarını izleyerek kayıt altına alma gibi çeşitli kötü niyetli yazılımlar da olabilmektedir.

Zararlı yazılımları kodlayan dijital korsanlar genel itibariyle kimleri hedef almaktadır?

Zararlı yazılımları kodlayan kötü niyetli korsanlar genelde yaptıkları bu işi bir maddi kazanç elde etmek amacıyla yapmaktadır. Bu kişiler büyük şirketleri, devlet kurumlarını, sıradan insanların banka hesaplarını hedef alabilmektedir. Daha küçük bir kısmı ise siyasi amaçlı veya fidye gibi taleplerde bulunabilmektedir.

Zararlı yazılımları kullanan ve hedeflerindeki teknolojik cihazları ele geçiren dijital korsanlar tespit edilebiliyor mu?

Bu tür zararlı yazılımları kodlayan dijital korsanların hedefindeki bazı şirketler kendilerine saldıran korsanları tespit edebilmek ve yakalayabilmek amacıyla güvenlik şirketlerinden yardım alabiliyor. Devletlerin de bu kişileri tespit edip yakalama amacıyla çalışan belirli güvenlik kurumları bulunuyor. Çoğu zaman bu gibi korsanlar kendilerini gizleyebilmeyi başardıkları için yakalanmadan kurtulabiliyor ama tabii bir kısmı da yakalanıyor.

Zararlı yazılımlardan nasıl korunabiliriz?

Bilgisayar kullanıcıları bu tür zararlı yazılımlardan korunmak için mutlaka lisanslı bir antivirüs programı kullanmalıdır. Bu antivirüs yazılımı düzenli olarak güncellenmeli, güncel kalmasına dikkat edilmelidir. İnternet üzerinden indirilen dokümanlar, kitaplar ve uygulamaların lisanslı ve güvenli olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Şüpheli internet sitelerinden indirme yapmamaya özen gösterilmelidir. Banka uygulamaları gibi şifre gerektiren uygulamalarda şifre sıklıkla değiştirilmeli ve zor şifreler seçilerek bulunması zorlaştırılmalıdır. Bunun dışında elektronik posta yoluyla gelen şüpheli maillerin açılmadan silinmesi gerekmektedir. Bu maillerde zararlı yazılım içeren içerikler bulunabilmektedir. Güvenlik için büyük risk oluşturan crackli yazılımlar kullanılmamalıdır. Bu gibi önlemleri aldığımızda virüslerden büyük oranda korunmayı başarabiliriz.

Zararlı yazılımlar en fazla hangi işletim sisteminde görülmektedir ve bunun sebebi nedir?

Zararlı yazılımlar, dijital korsanlar tarafından kodlandığı için genel itibariyle en çok kullanılan ve en fazla kullanıcı sayısına sahip işletim sistemini hedef almaktadır. Bu sebepten dolayı piyasadaki en büyük kullanıcı sayısına sahip olan Windows, dijital korsanların en fazla hedef aldığı işletim sistemleri arasında ilk sırada bulunuyor. Windows işletim sisteminden daha az kullanılan Unix ve Linux tabanlı işletim sistemlerinde ise kullanıcı sayısının az olmasından dolayı bu virüsler daha az oranda görülüyor. Kısaca kullanıcı sayısı fazla olan işletim sistemleri virüslere daha fazla maruz kalıyor.

Zararlı yazılımlar masaüstü işletim sistemlerinde mi yoksa mobil işletim sistemlerinde mi daha yaygın olarak görülüyor? Bunun sebebi nedir?

Mobil işletim sistemleri sağladıkları güvenlik önlemleri ile masaüstü işletim sistemlerine oranla virüslerle daha az karşı karşıya kalıyor. Mobil işletim sistemlerinin virüslere karşı gerekli önlemleri aldığını düşünüyorum. Virüslere karşı tutumları ve aldıkları güvenlik önlemleri masaüstü işletim sistemlerine oranla daha etkili görünüyor.

Zararlı yazılımlar yaygın olarak nerelerden cihazlara bulaşmaktadır?

Zararlı yazılımlar bazı şüpheli sitelerde, dokümanlarda, crackli uygulamalarda, elektronik posta iletileri aracılığıyla ve en yaygın şekilde taşınır bellekler yoluyla bulaşır. Taşınır bellekler pek çok bilgisayara takıldığında bilgisayarlar arası virüsler taşıyarak bilgisayarlara yayılmasına sebep olur.

Kullanıcıların virüslere karşı bilinçlendirilmesi ve virüslerden nasıl korunacağı hakkında bilgi sahibi olabilmesi için neler yapılabilir?

Üniversitelerdeki Bilgisayar Mühendisliği bölümünde görev yapan öğretim elemanları bu konu hakkında kullanıcıları bilgilendirmek amacıyla seminerler düzenleyebilir. Bu sayede teknolojik aletleri yaygın şekilde kullanan öğrenciler konu hakkında bilgi sahibi olur. Medyada, dergilerde bu konu hakkında bilgiler verilmeli ve teknolojik cihaz kullanıcıları bu virüslere karşı bilinçlendirilebilir. TÜBİTAK projeleri düzenlenerek bu gibi sorunların çözümleri daha geniş kitlelere ulaştırılabilir.

Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Günümüzde neredeyse artık herkes en azından bir tane akıllı işletim sistemine sahip bir cihaz kullanıyor. İnsanların bu cihazları kullanırken virüslerden zarar görmemesi için bu konuda bilinçlendirilmeleri gerekiyor. Herkesin bu zararlı yazılımlardan ve verilerinin çalınmasından nasıl korunacağına dair cevap araması gerekiyor. Bu konu hakkındaki doğru kaynaklar olarak akademisyenlere ve konunun uzmanlarına büyük görev düşüyor. Medyada virüslere karşı kullanıcıları bilgilendiren sunumlar yapılarak virüslerin verdiği zarar en aza indirilebilir.

Elektronik cihaz kullanıcılarının güvenliğini tehdit ederek zor durumlar yaşatmak amacıyla kodlanan virüsler hakkında Bilgisayar Mühendisliği alanında görev yapan Prof. Dr. İnci Erhan’a,  bilgilerini paylaşarak bizleri aydınlattığı için teşekkür ederiz.

Haber: Ali Osman Korkmaz