Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü

Öğrenci Uygulama Haber Sitesi


CAMIN BÜYÜLÜ DÜNYASI

03.04.2023
Kültür Sanat

 

Alevde cam işleme, eski çağlardan beri yapılan ve bir nevi sanatçının kendini ifade edebilmesine olanak sağlayan sanatlardan biridir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen Cam Sanatçısı unvanına sahip olan İnci Karakaş, atölyesinde gerçekleştirdiğimiz röportajda sorularımızı yanıtladı.

 

Cam, geçmişten günümüze kadar birçok ürünün yapımında kullanılmış bir malzemedir. Alevle cam işleme ise bir el sanatıdır. Camı işleme süresi, büyüklüğe ve uygulanan tekniğe göre değişiklik gösterir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte alevle cam işlemede kullanılan malzemeler ve teknikler kolaylaşmıştır. Dolayısıyla az kişinin icra edebildiği bu sanatı, artık isteyen herkes yapabilmektedir. 

 

Kendinizi tanıtır mısınız?

İsmim İnci Karakaş. 1957 yılında İzmir’de doğdum. Bademler köyünde yaşıyorum. Bütün eğitim hayatım İzmir’de geçti. Uzun yıllar boyunca bankada çalıştım ama sanata hep büyük bir ilgi duydum. Seramik, mum, nakış ve dikiş gibi birçok el işini çalışma imkânım oldu. Yapmadığım el işi yok diyebilirim. 2004 yılında emekli olduktan sonra kuyumculuk ve seramik kurslarındaki hocalarım sayesinde cam sanatına yöneldim. 2007 yılında da cam ocağı kursuna gittim. Kursta, özellikle yabancı sanatçılardan yeni şeyler öğrenmeye gayret ettim. Cam ocağında 15 günlük bir kurstan sonra eğitimimi tamamladım ama öğrenmeye hala devam ediyorum. Gerek izlediğim videolar ile, gerek düzenlenen festival veya bienallere katılarak, kendime katabileceğim ne varsa yakalayıp benliğime katıyorum. Kendime, evimde bir atölye yaptım. Bodrum katında çalışıyorum. 

 

Alevde cam işleme nedir ve nasıl yapılır?

Alevde cam işleme sanatında, LPG tüp ve oksijen tüpleri kullanılır. LPG tüpün ucuna bağlanan “şaloma” isimli aletten çıkan alevle cam eritilir ve şekil verilir. Şaloma, ısı ve oksijen kaynağını bir arada toplayan, camın eritilmesinde kullandığımız bir alettir. Kullanılan camlar özel olarak üretilmiş, her renkte ve belli çaplarda olan cam çubuklardır. Alevin temizlenmesi ve ısı gücünün arttırılması için oksijenden faydalanılır. Çıkan alevin yaklaşık olarak 1250 santigrat derece olması gerekiyor, bu ısı camı eritmek için yeterli oluyor. Cam, alevde ısınarak sıvı hale geliyor ve yer çekiminden faydalanarak cama şekil veriyoruz. Alev neredeyse cam oraya doğru eğilir. Isıya doğru gider. Ben sanatımı icra ederken krom-çelik aletleri kullanıyorum çünkü bunlar cama yapışmıyor ve alevde erimiyor. Grafit kalemler, plakalar ve çeşitli kalıplar kullanarak da çalışabiliyoruz. Didymium, cam çalışma gözlüğüdür. Bu gözlükle çalışmak zorundasınız çünkü alev, insan gözü için çok tehlikelidir. Bu söylediklerime ek olarak herhangi bir eğitim almadan bu sanatı icra etmeye çalışmak oldukça tehlikelidir. Belirli bir düzeye gelmeden kesinlikle tek başınıza denememelisiniz. 

 

Alevde cam işlemede hangi teknikleri kullanıyorsunuz?

Belli teknikler var elbette ama, aslında bu işin kendisi bir teknik. Üfleme, yükleme/sarma teknikleri var. Çift çubuk ile çalıştığınızda bu biblo tekniği oluyor. “Mandrel” adı verilen çelik çubukların üzerine sarma yöntemiyle boncuk çalışabiliyorum. Bununla çeşitli renkler ve cam kırıkları kullanarak desenler yapabiliyorsunuz. Daha sonra, iki çubuğun ucunda çalışmayı öğrendim. Bununla da serbest el çalışması yapabilirsiniz; figürler gibi. Mandrelin ucunda üfleme diye bir teknik daha var. Bununla da camı mandrelin ucuna sarıyor ve daha sonra üfleyerek içi boş boncuklar elde ediyorsunuz. Camı soğutmak için genelde fiber battaniye kullanıyorum, ancak büyük bir parça çalışıyorsam onun fırınlanması gerekiyor. Çünkü cam, ısı farkından dolayı strese giriyor. Büyük parçaları cam fırınında 510 santigrat derecede fırınlıyorum. Ben, erime noktası düşük olan yumuşak sodalı camı kullanıyorum. Camlar, en sert, sert ve yumuşak cam diye ayrılıyor. Yumuşak sodalı camlar, oksitlerle renklendirilmiş camlardır. Bazılarının içinde gümüş, altın ve pigmentler bulunur. Bu işi çok fazla yapan yok çünkü alevden korkuyorlar. Ancak ben çok seviyorum. Sonuçta gülü seven dikenine katlanır değil mi?

 

Alevde cam işleme sanatı sizin için ne ifade ediyor?

Rahmetli Ümran Baradan teyzem ve Ali Ulvi Baradan dedemdir. Ailemden gelen genlerle de olsa gerek, hep sanata ilgim oldu. Yarışım kendimle, kendimi aşmaya çalışıyorum. Hayatımda bir sürü amacım var ve bu da onlardan biri. Bu konuda iyi ilerlemek, beğenilir olmak ve takdir görmek benim için çok önemli. Camda en sevdiğim şey, çabuk sonuç vermesidir. Saatlerce beklemeniz gerekmiyor. Beni en çok cezbeden şey ise camın akışkanlığı, renkleri, güzelliği ve şeffaflığıydı. Ben kesinlikle bir cam aşığıyım. Bir kere yapmaya başladıysanız asla bırakamıyorsunuz.Hayatıma girdiğinden beri çok daha sabırlı ve sakin olmayı öğretti bana.

 

Alevde cam işleme ile nasıl ürünler yapıyorsunuz?

Ben, daha çok doğadan ilham alarak çalışmalar yapıyorum. Sanat, aslında doğayı taklittir. Bahçedeki çiçekler, uçan kuşlar ya da başkalarının yaptıklarından ilham alıyor ve genellikle takı yapıyorum. Kolye, yüzük, yüzük taşı, küpe, saç tokası ve broş gibi giyilebilir parçalar yapıyorum. Üfleme tekniğiyle tam tur kolyeler yapabiliyorum. Sadece giyilebilir parçalarla da sınırlı değilim. Biblo ve ev süsü olarak aklınıza gelebilecek çoğu parçayı yapabiliyorum. Son zamanlarda aromaterapi kolyesi olarak adlandırdığım kolyeleri daha çok yapmaya başladım. Bu parçanın, arkası delik ve içbükey oluyor. İçine, iğne yardımıyla rahatlatıcı kokular döküyorum. Göğüste taşındığı ve tene temas ettiğinden dolayı kokusu insanı rahatlatıyor ve insana çok iyi hissettiriyor.

 

Alevde cam işlemenin tarihi hakkında bilgi verebilir misiniz?

Alevde cam işlemenin tarihi çok eski çağlara dayanıyor. İnsanlar, alev yardımıyla cam eritmeyi çok eskiden öğrenmişler. Muhtemelen çıkan yangınlarda veya yanardağların patlamasıyla birlikte kumun üstünde parlayan parçaların nasıl eridiğini anladılar ve camı ayrıştırmayı öğrendiler. Mesela toprak altındaki kazılarda küçük boncuklar bulunmuş.

 

Son olarak sizin eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Elinin yeteneğine güvenen herkese alevde cam işlemeyi tavsiye ederim. Sonuçta bu da bir meslek. Eğitim veren ve geçimini bundan sağlayan çok arkadaşım var. Ben de hafta sonları Urla’da İskele’nin orada tezgah açıyorum. İlk başta büyük bir çekince yaşamıştım insanlar benim hakkımda ne düşünür diye ama sonra bunun önemli olmadığını anladım. Bu benim sanatım ve ayıp bir şey değil. İnsanların satın almasından çok, beğenmesiyle ilgileniyorum, bu beni mutlu ediyor. Takdir görmek, işimin beğenilmesi beni tatmin ediyor. 

 

Gözü gördükçe, elindeki hüner ve içindeki heves devam ettikçe alevde cam işleme sanatını icra etmeye devam edeceğini aktaran İnci Karakaş’a sorularımıza yanıt verdiği ve değerli vaktini bizlere ayırdığı için teşekkürlerimizi sunuyoruz. 

 

Haber & Fotoğraf : Simge Şahin

EN ÇOK OKUNANLAR

DÜNYA ŞAMPİYONU MÜCAHİT KULAK: “DURMAK YOK, RİNGE DEVAM”

  Dünya şampiyonluğu, spor dalında en iyi olanın taşıdığı prestij ve ...

TARİHE TANIKLIK EDEN MÜZE ‘‘ULUCANLAR CEZAEVİ MÜZESİ’’

Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi (Ulucanlar Cezaevi), 1925 ve 2006 yılları ...

HAYVAN DOSTLARIMIZDA KAN PARAZİTİ HASTALIĞI

  Her canlı dönem dönem sağlık sorunları yaşamaktadır. Bu sağlık sorunlarının ...

TOPRAĞIN BİLİMİ PEDOLOJİ

  İnsan ve diğer tüm canlıların hayatına devam edebilmesi için toprak ...

CUMHURİYET’İN İLK KADIN MUHTARI: GÜL ESİN

Mustafa Kemal Atatürk, her zaman Türk kadınını modern toplumun simgesi ...

HAMAMÖNÜ EVLERİ

Türkiye’nin birçok şehrinde birbirinden güzel evler bulunmaktadır. Peki ya Ankara’nın ...

KADINLARIN VAZGEÇİLMEZ GİYSİSİ: KIRAS-FİSTAN

  Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait birçok yerde yıllardır ...

DÜNDEN BUGÜNE: URLA SANAT SOKAĞI

  Asıl adı Zafer Caddesi olan sokak, 2010 yılından sonra bir ...

TÜRKİYE'NİN İLK MATEMATİK MÜZESİ

Aydın'ın Efeler ilçesinde, Türkiye'nin ilk matematik müzesi olma özelliğine sahip ...

HAMUR YAĞI MUCİZESİ

Zeytinyağı mucizesini bilmeyen yoktur. Kalp ve damar sağlığı başta olmak ...

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü

Öğrenci Uygulama Haber Sitesi
+90 256 218 20 00