Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Mustafa Kemal Atatürk’ün “İnkılap ruhunu ondan aldım” dediği, Cenap Şehabettin’in “Kalbi şair, eli ressam” olarak tanımladığı, hümanist dünya görüşüyle bilinen kişinin, Tevfik Fikret’in evindeyiz bugün. Burası aynı zamanda Türkiye’nin ilk edebiyat müzesi olma ünvanına sahip. Eşsiz boğaz manzarası ve bir şairin yuvası… Edebiyat-ı Cedide. Gelin bu yolculuğa hep beraber çıkalım.

Tarihe ve edebiyata ön ayak olmuş bu ev, 19 Ağustos 1945’te şairin 30. ölüm yıl dönümünde müze olarak ziyarete Edebiyat-ı Cedide adıyla açılmıştır. Tevfik Fikret’in naaşının buraya getirilmesiyle de “Aşiyan Müzesi” adını almıştır. Şairin ilmek ilmek işlediği bu evde Tevfik Fikret birçok eserini ve şiirini yazmıştır. Evin bölümlerini, tarihini ve Tevfik Fikret’e dair derin bilgileri Aşiyan Müzesi’nin 27 yıldır yöneticisi olan küratör Ata Yersu’dan dinledik.

Farsça’da kuş yuvası

Sıcak bir yuva özlemi ve manzarasının hayranlığıyla temelinin atıldığı ev, Farsçada kuş yuvası anlamına gelmektedir. Tevfik Fikret, aldığı arsa üzerine kendi çizdiği projelerle başlıyor yuvasını yapmaya. Yıl 1905, her köşesine dokunduğu bu 3 katlı evi şairimiz 1906-1915 tarihleri arasında kullanmış. Yuva, Tevfik Fikret ve ailesine ait eşyalar dışında edebiyatçılara, özellikle de Edebiyat-ı Cedideci’lere ait eserleri içerisinde bulundurmaktadır. Küratör Ata Yersu, “Evin birçok bölümü vardır ve Tevfik Fikret evini adlandırmıştır. Bunlardan biri Sokrates Penceresi’dir. Mutfak penceresinden baktığınızda görebileceğiniz muhteşem bir boğaz manzarası vardır. O felsefeyi yansıtmak için bu pencere buraya konmuştur.” diyerek şairin, evi anlamlandırılmasına örnek verdi. Aynı zamanda, “Her ne kadar şairimiz manzarasına hayran olsa da evin buraya asıl yapılma sebebi, o dönemlerde çalıştığı Robert Kolej’e yakınlığıdır.” dedi.

Anlamlar içinde bir ev

Evin bahçe dahil 9 bölümden oluştuğunu söyleyen Yersu, “Ev 3 katlı ahşap bir yapıdadır. Evin en alt katında yemek odası, mutfak ve çamaşırhane bulunmaktadır. Orta, yani giriş katta misafir ağırlama alanı, salon, yazlık oturma odası ve misafirler için iki arka odası mevcuttur. En üst kata çıktığınızda ise Tevfik Fikret’in özel alanını, yani yatak ve çalışma odasını görebilirsiniz.” şeklinde konuşarak evin bölümlerini anlattı. Evin planını şairin kendisinin çizdiğini tekrar eden Ata Yersu, basit gözükse de bu evin anlamlar içine kurulduğuna ve Tevfik Fikret’i anlamak için onu okumak gerektiğine vurgu yaptı. Şairin yuvasının bir diğer anlamlı kısmı ise arka tarafında konumlanan köprüdür. Köprüyü Robert Kolej’e gitmek için yaptırmış, kullanmıştır ve okulun günümüzde yayınlanan Köprü Dergisi’nin adı da buradan gelmektedir. 

Şiirin tablosu

Birçok eseri içerisinde bulunduran evde Abdülhak Hamit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem ve tanzimat sonrası ilk kadın şair olan Nigar Hanım’a ait eserler müzede sergilenmektedir. Aynı zamanda Şehzade Abdülmecit Efendi’nin, Tevfik Fikret`in “Sis” şiirinden esinlenerek yaptığı ünlü “Sis” tablosu da burada yer almaktadır. Ata Yersu’ya göre sadece dikkatli gözler bu tablodaki İstanbul silüetini görebilir.

“Sarmış yine ufuklarını bir inatçı sis,

Bir ak karanlık ki gitgide büyüyen

Ağırlığı altında silinmiş gibi her şey

Bu tozlu yığından ibaret bütün manzara

O tozlu ve heybetli yığına bakan gözler

Dikkatle nüfuz eyleyemez derine korkar!

Ama sana layık bu derin, karanlık örtü

Layık bu örtü sana, ey zulümler sahnesi…”

Genelde onu şair olarak tanıtsalar da tarihe ışık tutmuş bir kişidir Tevfik Fikret. Birçok fikrini Atatürk benimsemiş, Atatürk’ten de bizlere geçmiştir. Edebiyatı topluma ulaşmada bir yol olarak kabul etmiş ve parnasizm akımını temsil etmiştir. Bizlere bu anlamlı müzeyi, Tevfik Fikret’in yuvasını anlatan değerli küratör Ata Yersu’ya teşekkür ederiz.

Haber: Şevval Kalkan