Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Tarihi 1920’li yıllara dayanan Hasan Reşat Efendi’nin evi, günümüzde Kuşadası Eğitim ve Geliştirme Vakfı’nın bünyesinde bulunuyor. Kuşadası’ndaki bu ev, müze ve kültür merkezi olarak biliniyor. Hikâyesiyle, yerel ve tarihi parçalarıyla kendisine has bir yapıya sahip olan Kuakmer Müzesi hakkında, Kuakmer yöneticisi Eylem Akgün ile bir röportaj gerçekleştirdik. 

Kültür merkezi hâline getirilen Fatma Özel Arabul Kültür Merkezi (Kuakmer), Kuşadası’nın arşivi ve müzesi olarak özgün mimari yapısıyla şehrin yaşamına kültürel ve sanatsal değer kazandırıyor. 

Kuakmer kısa tarihi

Kuakmer’in hikâyesini aktaran Akgün, “Kuşadası’nda müftünün evi olarak geçen müze ve kültür merkezi, 1920’li yıllarda Kuşadası’nda müftülük yapmış Müftü Hasan Reşat Efendi’nin kendi şahsına ait evidir. Müftü Hasan Reşat Efendi vefat edince ev, varisleri tarafından vakfa bağışlandı. Bu bağıştan sonra vakfın kurucusu olan Kuşadası doğumlu ve ODTÜ mezunu olan sanayici Hüseyin Arabul, şair ve yazar olan eşi Fatma Özel Arabul’u kaybedince, eşinin adına evin tadilatını üstlenmiştir. Hüseyin Arabul, vasiyeti üzerine Kuşadası’nda gömülen eşinin hatıralarını yaşatmak için eve, Özel’in adını vermiştir. Bu ev için Özel Hanım’ın hatıralarını yaşatmak ve yerel değerlere sahip çıkmak adına bir merkez hâline gelmesini amaçlamış. Müze böyle bir hikâyeyle temelini attı. Tadilatını üstlenen ve finansmana destek veren Hüseyin Arabul, eşinin anısını bu şekilde yaşatıyor.” ifadelerini kullandı.

Aynı zaman da bir kültür evi

İki katlı evin üst katında Özel Hanım’ın kendi kütüphanesinden alınan kitaplar olduğunu dile getiren Akgün, “Tiyatro, masal ve şiir kitapları tematik bir kütüphane hâline getirilip aynı zamanda bir çalışma alanı gibi düzenlenmiş. Müzenin bu kütüphanesinde dilediğince kitap okunabilir ve araştırma yapılabilir, fotokopi veya fotoğraf çekebilirsiniz. Ayrıca gün içerisinde internete ücretsiz bir şekilde erişebilir ve çalışma yapılabilir. Yukarıda bulunan başka bir oda ise mübadele odası adını verdikleri tematik bir bölmedir. Bu odada, bölgeye mübadele ile gelmiş çok sayıda insan olduğu için böyle bir alana yer verilmek istenmiş. Bir diğer bölmede ise eski meslek gruplarına yer verilmiş. Bu meslek grupları içinde çizme yemeni, semerci ve çömlekçi vardır. Bu odanın içinde bulunan telefonları kullandığınızda her bir telefonda meslek gruplarını kısaca tanıtacak birkaç cümle duyabilirsiniz. Özel Hanım’ın masallarından yola çıkarak, çocuklar için masal seansları düzenledikleri küçük bir oyun odası bulunmaktadır. Ayrıca çocuklar müzeyi ziyarete geldiklerinde odada kitap okuyup resim yapabilirler.” diyerek, evin içeriği hakkında bilgiler verdi. 

“İtalyanlardan kalma aletlerle bando takımı kuruldu”

Akgün, alt katta bulunan belediye bando takımını ve kuruluş hikâyesini şu sözlerle aktardı: “Alt katta bulunan odalardan biri ise Kuşadası Belediye Bandosuna ait bir bölmedir. Bando takımı 1920'de İtalyan işgalinde İtalyanlar tarafından kuruldu ve İtalyanlar giderken bütün müzik aletlerini Kuşadası’nda bırakıp gittiler. Burada bulunan bütün müzik aletleri İtalyanlara ait, neredeyse 100 yıllık bir bando takımıdır. Daha sonra Kuşadası sakinleri müzik aletlerine sahip sahip çıktılar. O günden bu yana arada sekteye uğrasa da Belediye Bandosu hâlâ çalmaya devam ediyor. Ayrıca Kuşadası Belediye Bandosunun içinden, çok ünlü bir isim olan Ahmet Muvaffak Falay çıkmıştır. Falay,  Belediye Bandosunda çaldıktan sonra konservatuara, oradan da İsveç’e gitmiştir.  Dünyaca ünlü bir cazcı hâline gelen Falay, 2022’de İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Geriye kalan bölmelerde ise Müftü Reşat Efendi’nin enkazdan kalma kitapları yer almaktadır. Bu kitaplıkta Şeyhzade Ali Fuad, Ahmet Refik, İmam Gazali, Tarsusi, Tahir İrfan Yafa gibi isimler yer almaktadır. Farklı bir bölümde ise yöreye ait kadın ve çocuk  eşyalarının olduğu standlar sergileniyor. Genel olarak müzenin içinde bulunan eşyaların çoğunluğu bağışlarla elde edilmiştir.”

Yapılan etkinlikler

Akgün, müze bünyesinde yapılan etkinlikleri aktardı ve Kuakmer’in yalnızca ziyaret edilen bir müze olarak değil, tam anlamıyla bir kültür evi olarak nitelendirilmesi gerektiğini söyledi. Akgün, yapılan etkinliklere örnek olarak: yerel tarih söyleşileri, fotoğraf sergileri, felsefe toplantıları, imza günleri, briç atölyesi, taş boyama atölyesi, gezi yazarlığı atölyesi gibi birçok etkinlikle, evin ziyaretçilere açık olduğunu dile getirdi. 

Kuakmer hem hikâyesiyle hem de tarihi yapısıyla Kuşadası’nın önemli müzelerinden biri olarak ziyaretçileri etkiliyor. Düzenlenen etkinlikler ve müzede sunulan imkânlar Kuşadası halkını ve turistleri hem eğlendiriyor hem de bilgilendiriyor. 

Haber & Fotoğraf: Rojin Seraç