Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Dünya oluşumunu hala sürdürürken bu oluşumun içerisinde yer alan insanoğlu doğaya adapte olmaya çalışmaktadır. Depremler, seller, heyelanlar, kaya düşmeleri, kuraklıklar, fırtınalar, tsunamiler ve diğer birçok doğa olayının çevre, ekonomi ve insanların üzerinde yıkıcı etkileri olmuştur. Bu süreç içerisinde doğanın gücüne karşı kendi savunmasını oluşturmaya çalışan insan, bir doğa olayı karşısında kendisini koruyabilmenin yollarını uzun yıllar aramış ve çözümler üretme gereksinimi  duymuştur. Bu doğa olayına afet denmektedir. Afet anında insanın kendisini koruyabilmesi için çeşitli kurum ve kuruluşlar oluşturulmuş ve afetin insan üzerindeki etkisini en aza indirmek amaçlanmıştır.

Doğal afetlerden biri olan deprem, sismik olarak oldukça aktif bir ülke olan Türkiye’de,  vatandaşların en çok araştırdığı konular arasında ilk sırada yer alıyor. 1999 depreminin yıkıcı etkisinin üzerinden 20 yıl geçmiştir ve ülkemizde Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Batı Anadolu olmak üzere 3 fay hattı hala aktifliğini sürdürmektedir. 2020-2021 yıllarında gerçekleşen Manisa Akhisar depremi, Erzincan, Muğla ve ardından İzmir Seferihisar depremi bizlere depremle yaşamamız gerektiğini bir kez daha hatırlattı. Bu depremlerin ardından hemen hemen her gün irili ufaklı birçok sarsıntı meydana gelmektedir. Böyle olunca da ‘Bugün en son nerede deprem oldu? Yaşadığım şehirde deprem olacak mı?’ sorusu insanlar tarafından sorulmaya devam ediyor.

Bu sorularla yoğun olarak karşılaşılan yerlerden biri olan Aydın’ın deprem riski, çevre düzenlemesi,  fay hattı bilgisi,  deprem yönetmeliği ve deprem ile mücadelede ne durumda olduğu noktasında tüm merak edilenleri Arama Kurtarma Dernekleri Federasyonu Başkanı Veli Tiryaki’ye  sorduk. 

“Aydın’da  6’/6.50  büyüklüğünde bir deprem yaşanabilir”

Arama Kurtarma Dernekleri Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Veli Tiryaki, Aydın bölgesinde yaşanan depremlerin çöküntü depremler olduğunu, Aydın’da bulunan fayların Güney Anadolu, Doğu Anadolu gibi büyük fay hatları olmayıp, kısa 20-30 km lik faylar olduğunu belirtti. Veli Tiryaki, Aydın’da şu anda 6/6.50 büyüklüğünde bir deprem yaşanabileceğini ve Aydın’ın depreme şu anda hazırlıksız olduğunu vurguladı. Tiryaki özellikle Aydın nüfusunun yerleşim bölgesinin çok yanlış yerde olduğunu belirterek, ‘‘Alüvyonlu zeminlerin yoğun olduğu bir yerde yerleşim alanı hızla artmakta ve tarım alanları imara açılmakta’’ dedi. İzmir depremine de değinen Veli Tiryaki, ‘‘Deprem sonrası beş binanın yıkılmasında kusur insan faktöründe’’ diyerek projelendirmedeki eksiklikler, malzeme özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve işçilik hataları, yapım denetimindeki yetersizlik nedeniyle bina yıkımlarının gerçekleştiğini ve can kaybının yaşandığını, aynı problemlerin Aydın için de geçerli olduğunu belirtti. 

‘‘Bu bölgelerde büyük yıkımlar olur’’

Tiryaki, bu bölgelerde bölge şartlarına uygun binalar yapıldığını ve herhangi bir deprem olduğunda o bölgelerin çok büyük zarara, can ve mal kaybının çok olacağına yönelik açıklamalarda bulundu.  Tiryaki ayrıca; ‘‘Aydın komple hazırlıksız çünkü bina stoku çok eski. 1999’dan önce yapılmış, elle ya da karma bir şekilde yapılmış bina çok sayıda var. Cumhuriyet Mahallesi, Kurtuluş, Güzelhisar... Bu mahallelerde olası bir depremde çok sıkıntı çıkacak yerlerimizdir. Bu bölgelerde büyük yıkımlar olur.’’ diyerek düşüncelerini dile getirdi. 

‘Kentsel yapılanması uygun değil’’

Yapı denetimin yetersiz olduğunu, yapı denetim şirketlerinin deprem riski için çalışmalarının olduğunu belirten Tiryaki, ‘‘Yeterli olduğunu düşünmüyorum çünkü Türkiye’deki mevzuata göre de çok hâkim çalışamıyorlar.’’ diyerek konuya yönelik eleştirilerini dile getirirken; ‘‘Aydın’ın kentsel yapılanması şu anda uygun değil çünkü bölge şartlarına uygun binalar yapılmıyor. Bu binalar deprem esnasında büyük can kayıplarına sebebiyet verecektir. Acilen çok katlı olmayan binalara dönülmeli. Özellikle İzmir/Aydın otobanının alt tarafındaki yapılanmaya dikkat çekmek isterim. Deprem bir gerçek ve her an gelebilir. Özellikle birinci derece deprem bölgesi olan Aydın ilimizde de olası bir depremde çok can ve mal kaybı ile karşılaşmamız kaçınılmazdır’’ ifadelerinde bulundu.

‘‘Türkiye bu konuda çok şanslı’’

Deprem öncesi ve sonrası uygulamalarda insan kaynaklı eksikliklerin doğurduğu sonuçlarda AFAD yeterliliğine de değinen Tiryaki…

‘‘Deprem ile mücadele çalışmalarında Türkiye bu konuda çok şanslı ve AFAD çok iyi durumda. Özellikle 99 depreminden sonra kendini komple yeniledi. Yasalarda, tüzük ve yönetmelikte güçlü bir donanıma sahipler. 11 ilde bölge ekibi kurdular, şu anda depoları hazır. 21 depo var.’’ diyerek Aydın’da da bir deponun olduğunu aktardı. ‘‘Türkiye’de Afet ve Acil Durum Başkanlığı gibi kurumlar oluşturuldu ve hala ülkemizde AFAD tarafından ciddi çalışmalar yapılıyor. Bunun dışında gönüllü çalışmalar var. Üniversitelerin çalışmaları var. Örneğin; şu ana kadar 3 bin öğrencimizi eğittik. Bunun dışında Aydın Adnan Menderes Üniversitesi ADÜ kurtarma ekibimiz aktif durumda. Burada 50 kişilik profesyonel ekibimiz sahada olacak. Bunun dışında yerel yönetimin oluşturduğu arama kurtarma ekipleri de Aydınımızda olası bir afet anında yanımızda olacak. Ben ilginiz için çok teşekkür ederim. Afet, Türkiye için çok önemli bir konu. Biz depremlere ne kadar hazırlıklı olursak can kaybı o kadar az olur.  Şu bir gerçek; Türkiye’nin afet ile ilgili en önemli yapılanması AFAD olsa da Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri de Türkiye için güzel bir proje. Bu projeyi başlatanlara çok teşekkür ederim. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nin başlattığı ADÜ Kurtarma da afet bilinci anlamında ciddi bir insan gücünü afet ordusuna katacaktır. Bu konuda da Sayın Rektör Prof. Dr. Osman Selçuk Aldemir’e çok teşekkür ediyorum. Rektörümüzün bu duyarlılığı diğer üniversitelere de örnek olacaktır.’’ dedi. 

Haber & Fotoğraf: Edanur Gümüş