Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Deniz Kaplumbağaları deniz ekosisteminde denizlerin çöpçüleri gibidir. İlk kez 2011 yılında Aydın’a gelen deniz kaplumbağaları Aydın sahillerinin yeni dostlarıdır. Çalışmalarını deniz kaplumbağaları üzerine yapan, pek çok  TÜBİTAK proje çalışması yürüten, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Türkozan, Aydın’daki deniz kaplumbağalarının yaşam koşullarından, öneminden ve ölüm nedenlerinden  bizlere bahsetti.

Deniz ekosisteminin önemli bir parçası olan deniz kaplumbağalarının yedi türü bulunmaktadır. Aydın sahillerine 2011 yılında ilk defa gelen bir carettanın yuva yapmasıyla yaşam hikayeleri başladı. Aydın’da yaşamaya başlayan deniz kaplumbağalarının iki türü sahillerimizde yaşamaktadır. Bu deniz kaplumbağaları yeşil deniz kaplumbağası ve carettalardır. 

Deniz kaplumbağalarının deniz ekosistemi için olan öneminden Prof. Dr. Oğuz Türkozan şu şekilde bahsetti: “Yeşil deniz kaplumbağaları deniz otları ile beslenen otçul bir türdür. Cerettalar ise tam tersine etçil bir türdür. İnsanların denize daha kolay girmesini sağlayan önemli bir faktör olarak carettalar denizlerdeki deniz analarını yiyerek bu riskin azalmasını sebep oluyorlar. Deniz kaplumbağaları denizde ki çayırların tüketimini yapar. Böylelikle denizlerin oksijenlenmesine yardımcı olarak denizlerde ki canlıların üretimine katkı sağlamaktadır.”

“Aydın’ın ulusal yuvalama alanlarından biri olacağını düşünüyoruz”

Aydın sahillerinin deniz kaplumbağalarına uygun bir yaşam alanı olup olmamasına yönelik Oğuz Türkozan; “Dünyada bugüne kadar yedi tür deniz kaplumbağası tespit edilmiştir. Bu deniz kaplumbağası türlerinden yalnızca ikisi Anadolu kıyılarında yaşamakta ve yuvalamaktadır. 2011 yılında ilk defa Kuşadası’nda bir  caretta yuva yaptı. Daha sonra her yıl gelerek yuva yapmaya başladılar.  Daha sonrasında ise Didim kıyılarında yuva yapmaya başladılar. Bu yıl son yaptığımız sayımda Kuşadası’nda dört yuva Didim’de beş yuva tespit ettik. Önümüzdeki yıllarda bu sayının giderek artacağını Aydın’ın ulusal yuvalama alanlarından biri olacağını düşünüyoruz.

“Deniz kaplumbağalarını üniversitemiz aracılığıyla inceleme fırsatı buluyoruz”

Deniz kaplumbağalarının ölüm nedenleri ile alakalı Türkozan: “Denizlerde oluşan plastik kirliliğini (çöp poşetlerini) deniz kaplumbağaları deniz anası sanarak tüketiyor. Bu onların hayatını kaybetmesine sebebiyet veriyor. Bir diğer neden de balıkçı ağları. Deniz kaplumbağaları bilinçsiz atılan ağlara takılı kaldıkları için su yüzeyine çıkamıyor. Su yüzeyine çıkamayan deniz kaplumbağaları ise nefes alamadıkları için ölüyor. Nefes almak için çıkan deniz kaplumbağalarının bir kısmıda sürat teknelerinin ya da jet ski gibi araçların çarpması sonucu ya yaralanıyor ya da ölüyor. Biz bu konuyla ilgili üniversitemizde çalışma yapıyoruz. Sahillerimizde yaralanan veya ölen deniz kaplumbağalarını üniversitemiz aracılığıyla inceleme fırsatı buluyoruz.”

“Oradaki ışığa aldanarak ilerliyor”

Işık kirliliğinin deniz kaplumbağalarının ölümüne neden olmasına ilişkin Türkozan; “Dişi kaplumbağalar önce kumsala gelip burada yuva açarak yumurtlama işlemini gerçekleştiriyor. Bu işlem sonrasında gidiyor ve yaklaşık 70-100 arasında yumurta orada 45-60 gün kumda kalıyor. Bakir bir yerde ise denize doğru yakamoza doğru deniz kaplumbağaları yumurtadan çıkarak ilerliyor. Fakat yumurtalar konutların olduğu yerde ya da otel tesislerinin orada ise oradaki ışığa aldanarak ilerliyor. Bu durumda hayati tehlikeleri ortaya çıkarmaktadır.” dedi.

“Ülkemizde el birliği ile tüm kurum ve kuruluşlar çalışma sürdürmektedir”

Deniz kaplumbağalarının yaşamlarının korunmasına dair çalışmalardan söz eden Türkozan; “Ülkemizde Doğa ve Milli Parkları Koruma Genel Müdürlüğü, Üniversiteler, Sivil Toplum Kuruluşları ve gönüller deniz kaplumbağalarının yaşamlarının korunmasına dair titiz çalışmalar yürütmektedir. Örneğin Doğa ve Milli Parkları Koruma Genel Müdürlüğü yumurta bırakılan alanı koruma altına almakta ve çeşitli tabelalarla halkı bilgilendirmektedir. Yine sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler gece yumurta dönemlerinde nöbetler tutmaktadır. Üniversiteler ölüm  nedenlerine ilişkin araştırma faaliyetleri sürdürmektedir. Fakat öncelikle deniz kaplumbağalarının yaşamlarına dair araştırmalar yapılmalı. Yapılan araştırmalar sonucunda korumalar gerçekleşmelidir. Çünkü bilinçsiz yapılan korumalar hayati tehlikeler doğurabilir. Bu konuda ülkemizde el birliği ile tüm kurum ve kuruluşlar çalışma sürdürmektedir. Yine de koruma kısmının daha etkin bir şekilde sağlanması için araştırmaların yeterli kapsamda olması ve insanların bilinçlenmesi gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.

Deniz kenarında olmaktan çoğumuz keyif alırız. Denizlerimiz sadece biz insanlar için değildir. Sevimli dostlarımız su kaplumbağaları gibi bir çok deniz canlısının evidir. Bu nedenle onların yaşamlarına dair bilinçli olmamız gerekir. Çünkü su kaplumbağaları denizlerin bahçıvanları gibidir. Aydın’da yaşayan su kaplumbağalarının yaşamlarına yönelik bilgilerini bizimle paylaşan Prof. Dr. Oğuz Türkozan’a  katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Haber: Berna Turan