Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Aydın Çölyak ve Glutensiz Beslenme Derneği, Aydın Yedi Eylül Mahallesi’nde 2019 yılında kurulmuştur. Aydın Çölyak ve Glutensiz Beslenme Derneği Başkanı Nilgün Akçalı ve Uzman Diyetisyen Simay Turgut ile çölyak hastalığı hakkında görüşme gerçekleştirdik. 

Aydın sokaklarında yaptığımız röportajlar sonucunda, bireylerin çölyak hastalığı hakkında yetersiz bilgi sahibi olduklarını veya çölyak hastalığının ilk defa duydukları bir kavram olduğunu gördük. 

Çölyak hastalığının ne olduğunu Uzman Diyetisyen Simay Turgut’a sorduk. Simay Turgut, çölyak hastalığı hakkında; “Çölyak hastalığının kişilerde, arpa, buğday ve çavdarda görülen gluten proteinine karşı olan hassasiyetidir ve genellikle bağırsakları etkilemektedir. Çölyak hastalığının tedavisi ise öncelikle kişilere bazı kan testleri yapılarak ve bağırsaklara bakılarak çölyak tanısı konmuş olması ve hastanın çölyak hastalığının hangi evresinde olduğu tespit edilmesi gerekmektedir. Tanı konulan bir çölyak hastasının, hastalık evresine göre kişiye özel bir beslenme programı hazırlanmaktadır.” ifadelerini kullandı.

Simay Turgut, çölyak hastalığına sahip bireylerler için, küçük yaştan itibaren toplumda sosyal faaliyetlerini sürdürmekte ve sosyalleşmede zorluk çektiklerini vurguladı. Turgut, “Okul, pastane, restoran, şehirler arası terminaller gibi, gıda ürünleri satılan yerlerde glutensiz ürünlerin yer almaması, çölyak tanısı konmuş bireylerin hayatını kısıtlamaktadır.” ifadelerini aktardı.

Okullarda bulunan kantin ve yemekhanelerde, glutensiz ürünler olmadığı için, yanında sürekli yemek taşımak zorunda olan ve bu durumdan kaynaklı akran zorbalığına maruz kalan çölyak hastası öğrencilerde bulunmaktadır. Bu gibi durumlara farkındalık kazandırmak ve halkı bilinçlendirmek adına araştırma yapmaya başladığımızda, çölyak hastalığını Aydın’da ilk olarak ele alan, Aydın Çölyak ve Glutensiz Beslenme Derneği karşımıza çıkmaktadır. Nilgün Akçalı çölyak  hastalığı hakkında söyleşi gerçekleştirdik. 

Aydın Çölyak ve Glutensiz Beslenme Derneği’ni kurmanızın amacı nedir?

Çocuklarımız çölyak hastası olduğundan, bu hastalığı ve meydana getirdiği zorluklarını yakından biliyoruz. Biz, bazı şeyleri ailecek aşabildik. Derneğimizin kurulmasındaki amaç, bizim aştığımız süreçleri aşamayan veya yeni tanı almış insanlara destek olabilmek, onlara yol göstermek, özellikle yeni tanı aldıkları zamanda onlara diyete uyum sağlama konusunda yardımcı olabilmek ve sosyalleşmelerini sağlamak. 

Dernek olarak ne tür faaliyetlerde bulunuyorsunuz?

Biz 4-4.5 seneden beri faaliyetlerimize devam ediyoruz. Önceliğimiz eğitim. Okul, üniversite ya da toplu yaşama alanları, sevgi evleri, hastaneler, hapishaneler, okullar… hepsini kapsayan alanda öncelikle bilgilendirme yaparak bireylerde “acaba çölyak hastalığı bende var mı?” sorusunu akıllara getirebilmek. Çünkü çölyak hastalığı, 200 tane hastalığı taklit edebiliyor, o yüzden de hemen tanı alması kolay olmuyor. 

Derneğimize gelen, çölyak tanısını yeni almış kişilere, diyeti nasıl uygulamaları gerektiğini anlatıyoruz. Hangi ürünleri kullanabileceklerini, ürünlere nasıl ulaşabileceklerini, hangi ürünlerden uzak durmaları gerektiklerini açıklayıp, nasıl sosyalleşecekleri gibi birçok konuda yanlarında olup, onlara bilgi sağlamaktayız. Psikolojik destek olarak maalesef bu desteği sağlayacak bir uzman henüz bulamadık, ancak kendi kendimize bunu aşmaya çalışıyoruz. 

Dernek olarak, 4-4.5 senedir her hafta sonu ücretsiz kurslar vermekteyiz. Gelen üyelere baklava, simit gibi akla gelebilecek unlu mamullerin glutensiz olarak nasıl yapılması gerektiğini öğretmekteyiz. 

Çölyak hastalığı olan öğrenciler için faaliyetleriniz var mı?

Çölyak tanısı alan öğrencilerin uyum süreci zor oluyor. Çünkü hayatları boyunca tattıkları ve çok sevdikleri birçok  yiyecekten uzaklaşmaları gerekiyor. Özellikle, okullarda düzenlenen yerli malı haftaları, doğum günleri gibi günler bizim için “kara gün” olmaktadır. Nedeni ise, bu tür etkinliklerde tüketilen yiyeceklerin çocuklara dokunabiliyor olması. Yerli malı haftalarında öğretmenler tarafından, “senin burada yiyebileceğin bir şey yok, canın çekmesin” düşüncesiyle boş sınıflara gönderilen çölyak hastası öğrenciler olduğunu biliyoruz. Bunları aşabilmek için Efeler ilçesi başta olmak üzere, Nazilli, Söke ve Kuşadası ilçelerini gezdik. Milli Eğitim ve Sağlık Müdürlükleri ile bu ilçelerde seminerler verdik. Okul müdür yardımcıları, rehber öğretmenler ve sınıfında çölyak hastası öğrenciler olan öğretmenlere verilen seminerlerden çok güzel geri dönüşler aldık. 

Glutensiz diye satılan her ürün gerçekten glutensiz mi?

Glutensiz ürünler bu dönemde fazla revaçta ve fiyatları da pahalı olduğu için insanlara zorluk yaşatmaktadır. Glutensiz ürünlerin fiyatları, diğer ürünlere kıyasla 3-4 kat daha fazla olduğu için, glutensiz ürün adı altında satılan birçok unlu mamül bulunmaktadır. Biz de Tarım Müdürlüğü ile Efeler’deki unlu mamül ve fırın, pastacılık firmaları için bir seminer düzenledik. Seminerde hem usulsüz ürün satışlarında ne gibi yaptırımlar alacaklarına ilişkin, hem de ürünlerin nasıl hazırlanması gerektiği konusunda bilgilendirmelerde bulunduk. Ne yazık ki, bu konu günümüzde hala devam etmektedir. İnsanlar,  kar amacı güderek, bireylerin sağlığını hiçe sayar biçimde glutensiz ürün adı altında bilinçsiz ürün satışı yapmaktadır. 

Dernek olarak kimlerden destek alıyorsunuz? 

Destek almaya çalışıyoruz. Bizde bir yoksulluk, bir de yoksunluk vardır. Dernek üyelerimiz, hem yoksul hem de yoksun. Dernek olarak, kendi yağımızda kavrulmaya çalışıyoruz diyebilirim.  Bunun yanında valilikten destek almaktayız. Valilik, ramazan ayında koli dağıtımı, iftar yemeği, kurslarımızın ürünlerini karşılama gibi yardımlarda  bulundu. Fakat, şu anda maddi olarak destek aldığımız bir yer yok. Manevi olarak da bazı programlar “biz burdayız, buyrun gelin” diyorlar. Biz buna destek olarak bakmaktayız. Milli Eğitim Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı ve Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı bilgilendirme konularında destek olmaktadırlar. 

Derneğe gelen kişiler çölyak hastası mı yoksa gönüllülerden mi oluşmaktadır?

Çok acıdır ki bugüne kadar çölyaklı olmayan ancak bizimle aktif çalışan bir tek kişi var. Onun dışında buraya gelen herkes ya çölyaklı ya da çölyaklı bir yakınına destek amacıyla geliyor.

Ürünleriniz var mı, satış yapılıyor mu? 

Nilgün Akçalı’ya, son olarak, “derneğin kendine ait ürünlerinin var olup olmadığını ve satış yapılıyor mu?” diye sorduk. Nilgün Akçalı bu konu hakkında, bazı hayırsever kişilerin derneğe getirdiği paketli ürünleri, ihtiyacı olan hazır ürünleri verdiklerini fakat kendilerinin üretip sattığı özel ürünlerinin olmadığını aktardı. Nilgün Akçalı, zaman zaman doğum günü olan çocuklara, malzemesini getiren ailelere pasta yaptıklarını söyleyerek sözlerine son verdi.

Haber & Fotoğraf: Nazar Melisa Doğan