Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Dünyada en yaygın üçüncü ölüm sebebi olarak bilinen Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH),  40 yaş üzerinde olan her 10 kişiden birinde görülmektedir. Kişilerin genellikle nefes darlığı, halsizlik, öksürük ve balgam yaşadığı gözlemlenmektedir. Her hastalıkta olduğu gibi KOAH’da da erken teşhis çok önemlidir. 

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Polatlı ile KOAH hastalığını ve bu hastalığın bireyler üzerindeki etkisini konuşurken 7 yıldır Koah hastalığı ile boğuşan C.İ’nin görüşlerine de yer verdik. 

Erken teşhisin önemini vurgulayan Prof. Dr. Polatlı, KOAH’ın aslında fizyopatolojik anlamda akciğerlerimizde değişiklikler yaratan bir hastalık olduğunu dile getirdi. Yaşla beraber bir elastikiyet kaybının meydana geldiğini, bu elastikiyet kaybına verilecek en iyi örneklerin de saçlarımızın beyazlaması ve cildimizin yaşlanması olduğunu ifade eden Polatlı, “Akciğerlerimizdeki yaşlanma süreci hem çevresel hem de genetik boyuta bağlı olarak değişim göstermektedir.” dedi ve akciğerlerdeki bu tıkayıcı hastalığın ortaya çıkmasındaki temel nedenlerden şu şekilde bahsetti: “Havayollarındaki hücresel değişiklikler ve buradan salınan bazı salgıların artması ve alveol dediğimiz hava keseciklerinin harabiyeti sonucu ortaya çıkan havayollarındaki daralmadır. Hava keseciği dediğimiz alveol düzeyinde elastikiyet kaybı yaşandığı için bireyin nefes darlığı çekmesine yol açmaktadır. Alveollerdeki harabiyet, akciğerlerin yüzey alanının azalmasına yol açmaktadır. Bu yüzden almış olduğumuz havanın kana geçişinde bir yetersizlik söz konusu olmaktadır. Hastalarımızın en sık bize geliş nedenlerinden bir tanesi nefes darlığıdır. Maalesef hasta nefes darlığı olana kadar bize gelmiyor. Birey normal yaşantısında sigara içiyorsa öksürük ve balgam yakınmalarını sigaranın katranını atması şeklinde yorumluyor. Fakat şunu bilmeliyiz ki her hastalıkta olduğu gibi KOAH’da da erken tanı çok önemlidir”.

“KOAH çok sinsi ve ölümcül bir hastalıktır”

KOAH‘ın kronik bir hastalık olduğunu belirten Polatlı, Dünyada ve Türkiye'de en fazla ölüme yol açan üçüncü hastalık grubunda olduğunu, aslında çok sinsi bir hastalık olduğunu ve hastalığın ilerlemesi durumunda sakatlığa yol açtığının da altını çizdi. Hastalığın ciddi düzeyde ilerlemiş vakaların hastanelere sık başvurması sonucunda sağlık sistemine ekonomik açıdan da ciddi bir yük olduğunu söyleyen Polatlı, “KOAH akciğerlerin erken yaşlanmasıdır. Bu hastalığa sahip olan bireylerde en sık görülen şikayetler; öksürük, balgam, nefes darlığı ve yorgunluktur. Bireyde uzun süreli bir öksürük varsa ve sabahları kalktığında boğazını temizleme ihtiyacı duyarak balgam çıkarıyorsa mutlaka bir hekime başvurmalıdır. Aynı zamanda kişi merdiven çıkarken tıkanıyorsa ya da yürürken yaşıtlarından geri kalıyorsa bunun altında yatan nedeni mutlaka araştırması gerekir. KOAH hastalığının teşhisi solunum fonksiyon testi ile yapılır. Bu aslında çok basit bir testtir. Hastanın akciğerlerinden çıkan hava miktarı ölçülür. Böylelikle kişide KOAH var ise hemen ortaya çıkar. Bazı KOAH’lı hastalar zayıftır ve kaslarında erime meydana gelir. Bazı hastalar ise tam tersi kilolu olabilir. Yani hastalık çok farklı klinik tablolarda karşımıza çıkabilir. Unutmamalıdır ki KOAH çok sinsi ve ölümcül bir hastalıktır.” diye konuştu.

Temel hedeflerimiz hastanın yaşam kalitesini iyileştirmek

Tedavideki en önemli şeyin risk faktörlerinin ortadan kaldırılması olduğunu vurgulayan Polatlı, kişi sigara içiyorsa sigaradan; tozlu, dumanlı ortamda çalışıyor ise o ortamdan uzaklaşması gerektiğini ifade etti. Özellikle bireyin grip aşısı, zatürre aşısı, Covid-19 gibi aşıları, yerel aşılama programlarına uygun şekilde yaptırması gerektiğinin de altını çizdi. Bunların dışında fiziksel aktivitelerini hekim kontrolünde sürdürmesi ve hastanın beslenmesine oldukça dikkat etmesi gerektiğini, hastanın sağlıklı beslenme dediğimiz yararlı yağlar ve protein açısından zengin ama karbonhidrat yönünden oldukça fakir diyet programını uygulaması gerektiğini dile getiren Polatlı, sözlerine şu şekilde devam etti: “Hastaların tedavilerini düzenlerken iki hastalık sonucunu düzeltmeye çalışırız. Birincisi kişinin semptomlarını ortadan kaldırmak ikincisi ise alevlendirmeleri (atakları) önlemek. Semptomları ve alevlendirmeleri gidermek için çoğunlukla halk arasında ‘fısfıs’ denilen, solunum yoluyla alınan ilaçları örnek gösterebiliriz. Bu ilaçların seçimi ve kullanım dozları hekim onayında olmak zorundadır. Hastalar şunu bilmelidir ki, hiçbir ilaç hastalığın doğal seyrini değiştirmede risk faktörlerden uzaklaşmak kadar etkili değildir. Yani burada vurgulamak istediğimiz hasta tozlu dumanlı yerlerde çalışmamalı, sigara içmemeli, pasif içici dahi olmamalı ve beslenmesine dikkat etmelidir. Tedavideki temel hedeflerimiz hastanın yaşam kalitesini iyileştirmek, semptomları gidermek, alevlenmelerin önüne geçmek, efor kapasitesini arttırmak ve tabii ki  tüm bunların sonucunda da hastalığın ilerlemesini önlemek ve bireyin ölüm riskini azaltmaktır.”

7 yıldır KOAH hastası olduğunu söyleyen 70 yaşındaki C.İ, aslen Aydınlı olduğunu ve yıllardır halcilik ve pazarcılık mesleği ile uğraştığını belirtirken aynı zamanda bu yaşına kadar sigara ve alkolü ağzına sürmediğini de ekledi. C.İ, “Çalışma şartlarından, çevresel koşullardan zatürre oldum. Sonra hastalığım ilerledi ve KOAH oldum. KOAH günlük yaşamımı oldukça etkiliyor. Günlük fiziksel aktiviteleri yapmakta zorlanıyorum. Nefes darlığı, gece horlaması, balgam, ses kısıklığı gibi şikayetlerim mevcut. Nefes darlığı çektiğimden dolayı evde hava desteği de kullanıyorum. Gençlere tavsiyem sağlıklarına iyi baksınlar, her türlü tütün ürününden uzak dursunlar ve soğuk havalarda sıkı giyinsinler.” diyerek sözlerini noktaladı.

Dumansız bir kampüs  hayal ediyorum

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nin tütünsüz kampüs olmasını temenni ettiğini belirten Polatlı, “Tütün ve tütün ürünlerinin sadece içenlere değil, çevresine de zararı yadsınamayacak boyuttadır. Gezegen sağlığı, iklim değişikliği ve hava kirliliğine karşı ciddi önlemler alınmalıdır. Türkiye’de sigara içenlerin sayısı 17 milyondan fazla ve bu ciddi bir sayı. Günlük sigaraya verilen para hem ciddi ekonomik bir yüktür hem de oluşturduğu hastalıklar nedeniyle ciddi boyutta sağlık yükü oluşturmaktadır. Bir de şöyle bir yanılgı var, elektronik sigaralar zararsız gibi lanse ediliyor ve aynı zamanda birer sigara bırakma aracı olarak gösteriliyor. Böyle bir durum söz konusu değildir. Sigaranın vücudumuza verdiği aynı zararları elektronik sigarada da vermektedir.” diyerek sözlerini noktaladı.

Yapmış olduğumuz röportaj sonucunda KOAH hastalığında erken teşhisinin önemini kavrarken bu hastalığın ilerlemesinde çevresel faktörlerin etkili olduğunu görmekteyiz. Doğru beslenme, hekim onaylı doğru aktivite ve risk faktörlerinden uzaklaşmak sağlığın sosyal belirleyicilerinin, birey ve toplumun sağlığını belirleyen ekonomik ve sosyal değişkenliklerin iyileştirilmesi KOAH sıklığının tüm dünyada azaltılması için gereklidir.

Haber: Çilem Boğacı