Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

M.Ö. 3000 yıllarına dayanan mazisiyle at arabası hayatımızda var olmaya devam ediyor. İlk önceleri öküz ve eşekler tarafından çekilen arabaların icadından 1000 yıl sonra çekilmesi için atlar kullanılmaya başlanmıştır. Geçmişten günümüze çeşitli renkler, motifler kullanılarak işlevselliğinin yanında göze de hitap eden taşıtlar olmuştur. Tür olarak da yaylı ve yaysız arabalar olarak da ikiye ayrılmaktadır. Yük ve insan taşımak için uzun yıllar seri bir şekilde kullanılsa da motorlu taşıtların icadıyla gözden düşmeye başlamıştır.

Bu araçlar tek beygir gücünde
At arabacılığının önemli merkezlerinden olan Manisa Akhisar’da hala çalışmaya devam eden Hasan Şimşek  1966 yılında doğmuş, 1976 yılından itibaren sanayide baba mesleğini icra etmeye başlamıştır. Bu işe öncelikle  balyozculukla başlamış, eli yatkınlaştıkça at arabasına dair  her şeyi öğrenmiş  ve sevmiş. At arabacılığına dair herşeyi bilen Şimşek bu  serüvenini bizlere  anlatıyor; “Serüven demircide başlıyor, demir dövme ve lehimle arabanın iskeleti oluşturuluyor. Sonrasında ise işe tekerlekçi başlıyor. Tekerleklerde dişbudak ağacı kullanılıyor çünkü dişbudak ağacı yapı olarak kolay çürümeyen dayanıklı bir ağaçtır. Tekerleklerde demir  yerine tahta kullanılma sebebi demirde yeteri kadar esneklik olmadığı için yollara uyum sağlayamamasıdır. Son dokunuş da ise arabanın iskeleti üzerine işlevselliği yönünden farklılık gösteren gövde ekleniyor ve zanaatkar  farklı renkler ve motifler ekleyerek tüm sanatını arabanın üstüne yansıtıyor.”

Taşıttan bahçe dekorasyonuna
Hızlanan yaşam temposu  ve motorlu taşıtların yarattığı trafikle at arabaları yollardan silindi.  Şimşek, “İlk başladığım dönemde teknolojinin şu ana kıyasla gelişmemiş olması sebebiyle  işlerim daha rövanştaydı. Zaman geçtikçe at arabalarına ilgi kaybolmaya başladı. Bizde  90’lı yıllarda minyatür at arabaları yapmaya başladık, bunun yanı sıra bahçelerde kullanılmak amacıyla at arabası tarzında dekoratif banklar,teker avizeler  gibi bir çok şey yaptık. Aynı zamanda eski faytonları yenileme, sıfırdan yapma bakım tamirat işleriyle uğraşıyoruz. Faytonlar taşıt olmaktan ziyade artık kentlerin turistik aksesuarları haline geldiler.” diyerek faytonlar ve dekoratif at arabaları ürünleriyle sanatına devam etmeye çalıştığını bizlere anlatıyor.

Atlar arabasız kalıyor
Akhisar sanayisinde büyük bir kısma sahip at araba yapımı atölyeleri kapandı ya da demirci veyahut marangoz dükkanlarına döndü. Bu durumu Şimşek şu sözleriyle bizlere anlatıyor, “Ben usta olduktan sonra çıraklarım oldu hatta ilk yetiştirdiğim çırağın bir üst sokağımda dükkanı var ama zamanla çırak bulamaz oldum . Mesleğime ilgi giderek  yok oldu.  Artık insanlar sanayiye değil okullara gitmeye başladı , buna bir sözüm yok lakin zanaat ölüyor.  Bu meslek bana babamdan yadigar kaldı  yaşadığım sürece yapmaya devam edeceğim çünkü son temsilcilerinden biriyim.”

Haber & Fotoğraf: Şeyma Yavuz