Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
İletişim Fakültesi / Gazetecilik Bölümü
Öğrenci Uygulama Haber Sitesi

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte günümüz çocukları var olan dijital dünya içerisinde kendini kaybetmekte ve bu durum ileride potansiyel ekran bağımlılığına yol açabilmektedir. Geleneksel çocuk oyunlarımız sosyalleşmek için değerli bir araç olduğundan sokak oyunları oynayan çocuklarda takım ruhu, başarma becerisi, kaybetme ve galibiyet duygularını tatma, arkadaşlık güçlendirme gibi kavramlar oluşacak dolayısıyla da sağlıklı sosyal bireylerin yetişmesi sağlanacaktır. 

Çocukları içine çeken cezbedici bu dijital dünyayı biraz olsun kırabilmek adına çocuklara sokak oyunlarının hatırlatılması, teknolojiden uzaklaşmaları ve sosyalleşmeleri adına önemli bir husus olacaktır. Günümüz teknoloji çağında unutulmaya yüz tutmuş geleneksel Türk çocuk oyunlarını korumak için faaliyet yürüten Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Akkaya, Topluma Hizmet dersi kapsamında üniversite öğrencilerinin toplumla bir araya gelmesi ve topluma dokunabilmesi adına çalışmalarını sürdürüyor. Bu hedef doğrultusunda son çalışmalarından biri olan geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeniden canlandırma projesini Doç. Dr. Mustafa Akkaya ve proje içerisinde yer alan Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölüm öğrencisi Azad Karancı ile ele aldık.

“Proje, geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeniden canlandırma amacı taşıyan bir faaliyettir”

Proje fikrini ortaya atan Doç. Dr. Mustafa Akkaya, şehir merkezlerindeki öğrencilerin imkanlara erişebilme olanakları daha kolay olduğu için kırsaldaki öğrencilerin bu tarz projelere daha çok ihtiyaçları olduğunu düşünerek gerçekleştirdiği projenin başlangıcını, “Bu proje, dönem boyunca öğrencilerden görüş alarak yeni fikirler ortaya atma ve gerçekleştirme çabamız sonucunda ortaya çıkmış bir projedir. Proje, geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeniden canlandırma amacı taşıyan bir faaliyettir. Dijitalizasyonun nirvanaya ulaştığı bu teknoloji çağında sosyal medya, telefon, internet, bilgisayar oyunları, tablet gibi unsurlar çocukları sokaktan alıkoymaktadır. Eski geleneksel çocuk oyunlarını hatırlatmak adına imza atmış bulunmaktayız. Geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeniden canlandırma projemiz, yeni neslin geçmişe geri dönmesini, anılarını yâd etmesini ve dijital dünyadan bir nebze uzaklaşmalarını sağlamıştır.” sözleriyle anlattı.

“Bilimsel bir rota oluşturduk”

Akkaya, proje kapsamında yeniden canlandırılacak olan geleneksel Türk çocuk oyunlarını seçerken dikkat ettiğinin altını çizerek şu sözleri söyledi: “Öğrencilerin sunduğu oyunları da göz önünde bulundurarak Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) resmi web sitesinde yayımlanan ‘Unutulmaya Yüz Tutmuş Geleneksel Çocuk Oyunları’ listesinden de yararlandık. Bilimsel bir rota oluşturduk. Bir köy okulunun müdürüne projeyi anlattığımda olumlu dönüş aldım. Bununla ilgili olarak MEB’e resmi yazı gönderip, köy okuluna gidecek olan öğrencilerin isimlerini belirterek gerekli adımları atmış olduk.”

Her mahallede oyunları tekrar yaşatmak

Geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeni nesillerle beraber canlandırılmasını sağlayan projenin önemli noktaları olduğundan bahseden Akkaya, “Bu projeyi hayata geçirme nedenimiz yalnızca okulumuzda bir etkinlik oluşturmak değil. Öğrencilerimin dersler kapsamında teorik olarak öğrendiklerini pratiğe yansıtarak uygulamalı şekilde gelişimlerini sağlamak da projenin oluşmasında yer alan önemli noktalardan biri. Proje süresince ADÜ’lü öğrencilerin köy okulundaki yeni nesle geleneksel çocuk oyunlarımızı hatırlatmasıyla aslında köyün her mahallesinde bu oyunları tekrar yaşatmak projenin bir diğer önemli noktasını oluşturmuştur. Böylelikle günümüz teknoloji çağında unutulmaya yüz tutmuş sokak oyunlarımız çocuklara tekrar hatırlatılmış ve çocukların teknolojiden bir an olsun uzaklaşmaları, dijital bağımlılıktan korunmaları sağlanmıştır.” dedi.

“Biz öğretmek için yola çıkmışken bu yolda asıl öğrenen bizler olduk”

Yaklaşık 15 kişilik proje ekibindeki öğrenciler arasında bulunan Karancı, köy okulunda oyunları yaşatmanın gönüllülük esaslı olduğunu belirterek, “Topluma Hizmet dersi kapsamında hocamızın yönlendirmesiyle beraber ADÜ öğrencileri olarak projeyi hayata geçirdik. Proje gereğince oyunları belirledikten sonra her hafta köy okuluna gidip oradaki küçük arkadaşlarımıza  geleneksel çocuk oyunlarını öğretmeyi planlamıştık. Projeye başlarken köy okulundaki öğrencilerin geleneksel oyunlarımızı bilmediğini varsayarak öğretmenin zor olacağı konusunda tedirginlik yaşadık. Düşüncemizin ve tedirginliğimizin aksine köy okuluna öğretmek üzere hazırlamış olduğumuz  listelemizdeki geleneksel oyunların şaşırtıcı bir şekilde neredeyse hepsini bildiklerini fark ettik. Biz öğretmek için yola çıkmışken bu yolda asıl öğrenen bizler olduk.” sözleriyle projenin gelişimini ve işleyişini ekipte var olan bir öğrenci gözünden aktardı.

Yarışmaya hazırlık süreci

Aç kapıyı bezirgan başı, çelik çomak, köşe kapmaca, ip atlama, kurt baba, yağ satarım bal satarım, eski minder, mendil kapmaca, sek sek, dokuz taş ve istop gibi pek çok geleneksel Türk çocuk oyununa projede yer verdiklerini belirten Karancı, “Tamamen tesadüfi şekilde projemize uygun olan  MEB’in düzenlediği bir yarışma olduğunu öğrendik ve köy okulundaki çalışmalarımızı bu yönde devam ettirdik. Yarışma kapsamında küçük arkadaşlarımızı hazırlamak adına ADÜ öğrencileri olarak kendi aramızda grup sistemi kurduk ve bu şekilde 3 hafta boyunca geleneksel oyunlarımızı oynadık. 3 hafta sonrasında ise yarışma için seçmeler yaparak köy okulundaki katılımcıları belirledik. Projede yer almak ve bu proje kapsamında köy okuluna birincilik kazandırmak bizlere gurur kaynağı oldu. ”diyerek sözlerini noktaladı.

ADÜ Öğrencileri Birincilik Kazandırdı

Projenin 2023-2024 yılı güz dönemi başından itibaren hayata geçirildiğini ifade eden Akkaya, “Yürüttüğümüz proje kapsamında ADÜ öğrencilerinin yeni nesillere aktardığı oyunlar, MEB’in düzenlediği  ‘Geleneksel Türk Oyunları Yarışması’nda köy okulu öğrencileri tarafından sergilendi ve öğrenciler bütün kategorilerde yarışma imkânı buldu. MEB’den bağımsız olarak ADÜ öğrencileriyle yürüttüğümüz köy okulunda gerçekleştirdiğimiz proje sayesinde yeni nesli geleneksel oyunlarla tekrar tanıştırdık. Bu proje kapsamında unutulan sokak oyunlarını tekrar hatırlayan köy okulu öğrencileri MEB’in düzenlediği ‘Geleneksel Türk Oyunları Yarışması’nda ADÜ öğrencilerinin de desteğiyle birinciliği hak etmiş oldular.” dedi ve ADÜ öğrencilerinin köy okuluna birincilik kazandırdığını vurguladı. 

Aydın Adnan Menderes Üniversitesinin değerli öğrencilerinin hayata geçirdiği geleneksel Türk çocuk oyunlarını yeniden canlandırma projesi kapsamında projenin fikir sahibi Doç. Dr. Mustafa Akkaya ve proje ekibinde emek vermiş Azad Karancı’ya paylaştıkları bilgiler neticesinde teşekkürlerimizi sunarız.

Haber: Mısra Öztop